Με μια βιασύνη, που φανερώνει πώς έχουμε διδαχθεί να καταναλώνουμε εικόνες και να φορτιζόμαστε ανάλογα, κάποιοι συνέδεσαν μια εικόνα από την τελετή έναρξης στο Παρίσι με μια προσπάθεια παρωδίας του Μυστικού Δείπνου εν μέσω drag queens.
Ο Διόνυσος είναι παχουλός, φοράει μόνο έναν μανδύα γύρω από τη μέση, είναι μπλε σαν στρουμφάκι, ξαπλωμένος σε μια πιατέλα σε ένα μεγάλο τραπέζι και γύρω του βρίσκονται drag queens ενώ βρέχει καταρρακτωδώς και όλα θυμίζουν τον Μυστικό Δείπνο του Ντα Βίντσι.
Στοπ. Εδώ πάγωσε η εικόνα που προκάλεσε αντιδράσεις σε όσους ήταν έτοιμοι από καιρό να επιτεθούν στην τελετή, μιλώντας για προπαγάνδα της woke κουλτούρας.
Που να κρύψεις το περίστροφο όταν είσαι γυμνός;
Ναι, κανείς δεν μίλησε για το μήνυμα του τραγουδιού «Tout Nu» που ερμήνευσε ο Philippe Katerine, για τους στίχους ενάντια στην βία. «Όταν είσαι γυμνός δεν έχεις που να κρύψεις ένα περίστροφο» λέει ο περφόμερ. «Χμ, ξέρω τι σκέφτεστε, αλλά αυτό δεν είναι καλή ιδέα». Και συνέχισε «δεν υπάρχουν φτωχοί και πλούσιοι όταν είσαι γυμνός». Απολύτως χριστιανικό στη βάση του, όχι;
Ποιος ακούει τις λέξεις πλέον; Η εικόνα και οι ετικέτες ορίζουν την κατανόηση και τον διάλογο. Έχουμε μάθει να κοιτάμε προγραμματισμένα και με έτοιμα φίλτρα. Σκεφτείτε μόνο πόσο συχνά λογοκρίνεται από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης το περίφημο έργο «Η καταγωγή του κόσμου» του Γκιστάβ Κουρμπέ.
Ο Διόνυσος στα ψηφιδωτά της αρχαιότητας
Από τους πρώτους που αντέδρασαν στον χαμό με τον Διόνυσο και τον μυστικό δείπνο, ήταν ο σπουδαίος αρχαιολόγος Νίκος Καλτσάς, ιστορικός διευθυντής κατά το παρελθόν του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. Και αντέδρασε με τον τρόπο που ξέρει. Με επιχειρήματα.
«Το ξύπνημα του ελληνικού σωβινισμού, οι αντιλήψεις περί του κιτς και η αντιπάθεια σε ό,τι σύγχρονο και διαφορετικό. Ήταν μια γιορτή χαράς, όπως αρμόζει σε μια παγκόσμια σύναξη, με πλήθος μηνυμάτων, τα οποία λίγοι κατάλαβαν. Κάποιο έφτασαν στο σημείο να πουν απαράδεκτη τη μοναδική Celine Dion και τους ενόχλησε ο Διόνυσος. Αλλά όλα ήταν καλά μελετημένα, γιατί ήταν ο Διόνυσος /Βάκχος της αρχαιότητας. Δείτε κάποιοι πώς εικονιζόταν αυτός ο διαφορετικός θεός και σε αρχαία ψηφιδωτά» έγραψε στον λογαριασμό του στο Facebook, παραθέτοντας τις εικόνες που είναι τόσο χαρακτηριστικές και αναφέρονται στις εικόνες που είδαμε στο Παρίσι.
Κάποιες ώρες αργότερα αποκαλύφθηκε και η βασική πηγή αναφοράς για την περφόρμανς. Δεν ήταν ο μυστικός δείπνος του Ντα Βίντσι, ήταν ο πίνακας του Ηan Harmensz van Biljert, ο οποίος αναπαριστά τον γάμο του Πηλέα και της Θέτιδος. Ονομάζεται «Συμπόσιο των Θεών» ζωγραφίστηκε το 1635 και βρίσκεται στο Μουσείο Magnin στη Ντιζόν.
Ο Διόνυσος κάνει αυτό που ξέρει καλά
Βλέπουμε τους Ολύμπιους θεούς να γιορτάζουν για τον γάμο. Στο κέντρο του τραπεζιού βρίσκεται ο Απόλλωνας. Ο Διόνυσος κάνει αυτό που ξέρει καλά: πίνει, τρώει, γλεντάει.
Κανείς δεν βλέπει την ελληνική μυθολογία, ούτε καν κάποιοι Έλληνες. Βλέπουν το μόνο που γνωρίζουν ή αυτό που θέλουν να δουν. Ο εκπρόσωπος τύπου της Λεπέν πρώτος διέρρηξε τα ιμάτια του μιλώντας για προσβολή. Μαζί ο Έλον Μασκ, που έχει αποκηρύξει τον γιο του επειδή έκανε φυλομετάβαση. Ναι, όχι αυτοί που περιμένεις να διακηρύξουν την αγάπη και την ένωση όλων.
Η δήλωση της καθολικής εκκλησίας ήταν σχεδόν επιβεβλημένη μέσα στο κλίμα που διαμόρφωσαν αυτές οι δηλώσεις και οι κραυγές, ακόμα και αν γνώριζαν ότι δεν πρόκειται πραγματικά για παρωδία του μυστικού δείπνου. Διότι έτσι έχει διαμορφωθεί η επικοινωνία, να σε σέρνουν οι φωνές στο να πάρεις θέση για να μην θεωρηθείς ασπόνδυλος ή συνυπεύθυνος ακόμα και όταν δεν συντρέχει λόγος.
Το sequel: Eίναι άσχημη, δηλαδή καλή τέχνη
Είναι κακή τέχνη. Είναι άσχημο. Αυτό είναι το επιχείρημα που άρχισε να υψώνεται από τους διαφωνούντες όταν έγιναν γνωστές οι παραπάνω πραγματικές αναφορές. Άλλο ένα στερεότυπο: η τέχνη πρέπει να είναι όμορφη, γλυκιά και παρηγορητική και να μην μας ταράζει.
Σκέφτομαι τον δισεκατομμυριούχο Τζεφ Κουνς να σκάει στα γέλια μέσα στο διαμέρισμά του στην 5th Avenue – η βασική εικαστική αναφορά που διέκρινα ήταν στα έργα του, θυμήθηκα την μισόγυμνη Τσιτσιολίνα του ξαπλωμένη ληθαργικά.
H δύναμη του εμείς
«Η εικόνα μετρά περισσότερο από την ομορφιά του πίνακα» έλεγε ο Φράνσις Μπέικον. Πρέπει όλα να μπουν στο προκρούστιο κρεβάτι της κυρίαρχης ομορφιάς, του κυρίαρχου mainstream, του αδιάφορου που δεν θα ενοχλήσει, δεν θα κινητοποιήσει σκέψεις;
Ακόμα και αυτό που συμβαίνει από το βράδυ της Παρασκευής με τις έντονες διαφωνίες, τις συνομιλίες είναι ένα κέρδος τεράστιο και ανακουφιστικό. Να μιλάμε και ας διαφωνούμε κάθετα, για κάτι μεγαλύτερο από εμάς και τον οίκο μας, να βλέπουμε που συναντιόμαστε και που στρέφουμε ο ένας την πλάτη στον άλλο.
«Η πρόθεσή μου ήταν να προβάλω τη δύναμη του εμείς», έλεγε ο Τομά Ζολί το πρωί του Σαββάτου. «Στην Γαλλία έχουμε το δικαίωμα να αγαπάμε όποιον θέλουμε, όπως θέλουμε, έχουμε το δικαίωμα να πιστεύουμε ή να μην πιστεύουμε. Στην Γαλλία έχουμε πολλά δικαιώματα».