Με έναν ακαδημαϊσμό και συνάμα με μια διάθεση αστικής περιπλάνησης και νευρώδους debate έρχεται το πολυσυλλεκτικό πρόγραμμα της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση. Με τον χορό να πρωταγωνιστεί χάρη όχι μόνο στο νέο έργο του Δημήτρη Παπαϊωάννου, αλλά και σε άλλες παραγωγές και με τον Νίκο Καραθάνο να μας συστήνει εκ νέου τους «Ορνιθες».
Εχει πάντα ξεχωριστό ενδιαφέρον να διαβάζει κανείς τα εισαγωγικά σημειώματα των φορέων πολιτισμού όταν ανακοινώνουν το πρόγραμμά τους. Πριν από τις δεκάδες σελίδες με τις παραστάσεις, διαλέξεις, εκδηλώσεις, συναυλίες, προηγείται αυτή η μία παράγραφος που με συναίσθημα αλλά και αμηχανία ο φορέας επιχειρεί να καταγράψει σε λέξεις την ταυτότητα της σεζόν που αρχίζει. Στην περίπτωση της Στέγης υπάρχει μια άμεση απεύθυνση από την πρώτη στιγμή, ένα ύφος προσωπικό, σαν να πρόκειται για ανταλλαγή μέιλ μεταξύ συνεργατών. Ενα brainstorming.
Η Στέγη ως περσόνα με απορίες
Ο τόνος μπαίνει εξαρχής: «Η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση έχει απορίες. Εξακολουθεί να στέκεται σαν μια περίεργη, περιπετειώδης περσόνα (σχεδόν 10 ετών) που θέλει να ανακαλύψει την πόλη, τον κόσμο, τη ζωή. Παραμένει το ίδιο ανήσυχη, το ίδιο ευαίσθητη, το ίδιο ελληνική όσο και διεθνής. Παρουσιάζει δράσεις που ξεκινούν συζητήσεις, παίρνει θέσεις για τη δημοκρατία, την κοινωνική δικαιοσύνη, το περιβάλλον, το ψηφιακό μας παρόν, την εικονική μας πραγματικότητα, το σώμα μας και τα νοητά σύνορά μας. Μιλά για την Αθήνα, τη Νέα Υόρκη, το Λος Άντζελες, τη Μέση Ανατολή, ταξιδεύει παντού στον κόσμο, απελευθερώνοντας τις δυνάμεις των Ελλήνων καλλιτεχνών και παρουσιάζει στην Ελλάδα παγκόσμιες πρεμιέρες και διεθνείς συμπαραγωγές. Αναρωτιέται, αποφεύγοντας τον διδακτισμό. Αναθεωρεί, θυμάται, απολαμβάνει».
Με την Στέγη να καθορίζει τη σχέση της με το κοινό ως περσόνα -άρα ως προσωπικότητα, ως ένας από εμάς- το πρόγραμμα έχει καταρτιστεί μέσα από τις πραγματικές αναζητήσεις αυτού του προσώπου που είναι πολίτης του κόσμου και που μοιάζει να λαχταρά τον εκτός πεπατημένης πολιτισμό, να αναζητά νέες εκφάνσεις πιο εναλλακτικές, πιο μύχιες. Αναζητά το ανερχόμενο, αυτό που τώρα αναδύεται. Αρα ρισκάρει ταυτόχρονα. Τον Ιούνιο θα ξέρουμε αν το κοινό θα ταυτιστεί με τις αναζητήσεις και τις απολαύσεις αυτής της περσόνας. Αν θα βρει απαντήσεις σε κοινές απορίες. Ως τότε έχουμε πολλά να δούμε και αρκετά debates να ανοίξουμε.
Παγκόσμια πρεμιέρα για τον Δημήτρη Παπαϊωάννου
Στο πρόγραμμα Λέξεις και Σκέψεις που αυτά τα τελευταία σχεδόν δέκα χρόνια έχει ανοίξει σε κάθε δυνατή θεματική, περιλαμβάνεται το ζήτημα της Σεξουαλικής Διαπαιδαγώγησης σε ειδική ημερίδα. Το Ίδρυμα Ωνάση προσκαλεί επιστήμονες, ειδικούς και εκπαιδευτικούς, σε μια ημερίδα για τη Σεξουαλική Διαπαιδαγώγηση στα σχολεία. Για να εξελίσσονται οι νέοι μέσα σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα που τους καταλαβαίνει.
Στις ενότητες που διακρίνουμε, αυτή με τον τίτλο «Σώμα» περιλαμβάνει πραγματικά σημαντικές παραστάσεις χορού σε μια χώρα που ο σύγχρονος χορός ακόμα δεν έχει βρει το πάτημα που του αξίζει. Τον Μάιο ο Δημήτρης Παπαϊωάννου φέρνει το νέο του έργο (από τον Μάιο κάνει οντισιόν και μετά πρόβες στο χώρο που του έχει παραχωρηθεί στο Μέγαρο Μουσικής), ο σημαντικός Ευριπίδης Λασκαρίδης, ο τόσο ιδιοσυγκρασιακός δημιουργός που μεταξύ χορού και περφόρμανς δημιουργεί έργα συναρπαστικά, φέρνει το Εlenit από τις 28 Νοεμβρίου ως τις 7 Δεκεμβρίου.
Οι ορμητικοί RootlessRoot (η συνιδρύτρια Λίντα Καπετανέα είναι η διευθύντρια του Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας) με τη χορογραφία τους Stones & Bones (2–5.4.2020) βάζουν το σώμα σε ένα διάλογο με το μάρμαρο - πολίτες και προτομές, εργάτες και ήρωες. Η Πατρίσια Απέργη (που όπως μόλις ανακοινώθηκε είναι μέλος στο νέο ΔΣ της ΚΣΟΤ) χορογραφεί χορευτές ηλικίας 65+, μετά από επτά χρόνια μαθημάτων και προβών στα εκπαιδευτικά εργαστήρια της Στέγης. Ετσι ενσαρκώνει το εδώ και χρόνια σύνθημα-μήνυμα της Στέγης «ούτε μία λευκή τρίχα στην καρδιά του». Η παράσταση θα ανέβει τον Ιούνιο.
πόλεις. Αθήνα, Καρλσρούη και Παρίσι συντονίζονται ζωντανά με ήχο και βίντεο σε έναν νέο ηχητικό χάρτη πέρα από γεωγραφικά σύνορα. Πώς μπορείς να αλλάξεις τον ήχο της πόλης σου;
Οι καταιγιστικοί Ορνιθες έχουν κι άλλα να μας πουν
Η επιστροφή της παράστασης «Ορνιθες» του Αριστοφάνη σε σκηνοθεσία Νίκου Καραθάνου, αυτή η απολλώνια και την ίδια στιγμή διονυσιακή αφήγηση που κατάκτησε την Επίδαυρο, την Αθήνα και τη Νέα Υόρκη (οι New York Times και όχι μόνο ένιωσαν πως κανείς δεν μίλησε στην καρδιά τους τόσο έντονα όσο αυτή η παράσταση στην εποχή του Τραμπ, των τειχών, των τιτιβισμάτων στο twitter) επιστρέφει. Φυσικά με μια νέα επεξεργασία, αφού ο Καραθάνος δεν θα μπορούσε παρά να συνεχίσει να παρεμβαίνει, να ανατέμνει νέα ή παλιά σημεία του έργου του. Θα δούμε μια σύμπραξη Ελλήνων και Βραζιλιάνων ηθοποιών για δυο μέρες, στις 29 και 30 Δεκεμβρίου. Στη συνέχεια οι «Ορνιθες» θα ταξιδέψουν στην Χιλή στο πλαίσιο του προγράμματος «Η Στέγη στον Κόσμο» που φέρνει ελληνικές παραστάσεις σε σημαντικές σκηνές ανά τον πλανήτη.
Στην ίδια ενότητα με τον γενικό τίτλο «Ιστορία – Νέες αφηγήσεις» συναντάμε το εναρκτήριο έργο της Στέγης, την «Αποκάλυψη» του Ιωάννη σε σκηνοθεσία του Θάνου Παπακωνσταντίνου, ένα έργο με έντονη εικαστικότητα και έμφαση στη δύναμη της μουσικής, ένα έργο πρόκληση. Ο Stefan Kaegi των Rimini Protokoll που τόσο αγαπάμε στην Ελλάδα και έχουμε εξοικειωθεί με την δημιουργική γλώσσα και το στοχαστικό σύμπαν τους, θα ασχοληθούν με την κουβανική ουτοπία και τις ματαιώσεις της, 63 χρόνια μετά την επανάσταση, με την παράσταση Granma: Trombones From Havana (19–21.12.2019).
Ο Ανέστης Αζάς, με τη συνδρομή της Λένας Κιτσοπούλου, αγαπημένης δημιουργού και σταθερής «συνομιλήτριας» της Στέγης θα ασχοληθεί με ένα θέμα ταμπού ακόμα:η Ελλάδα ως εθνικό μνημείο και η εθνική ταυτότητα ως τουριστικό προϊόν. Εύγλωττος ο τίτλος της παράστασης«Ερωτικές Καρτ Ποστάλ από την Ελλάδα» (18.3–5.4.2020). Στο Onassis Youth Festival (24–26.4.2020), με αφορμή την επίσημη αφήγηση της Ιστορίας, οι έφηβοι φτιάχνουν το δικό τους μανιφέστο που θα μπορούσε να ζει και μετά από 200 χρόνια. Στη μουσική, η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, με έργα Καλλιόπης Τσουπάκη, Chaya Czernowin και Δημήτρη Σκύλλα, μας παραδίδει ηχοχρώματα που αναδύονται από το βάθος του μουσικού χρόνου: την Αρχαιότητα, το Βυζάντιο και την Αναγέννηση (19.3.2020).
Ροκ μιούζικαλ με βαλσαμωμένα ζώα για τη Μεσόγειο
Στην ενότητα «Σύνορα» συναντάμε έργα που αφορούν από τον θάνατο των μεταναστών στη Μεσόγειο, ως την αφανιστική ταυτοτήτων και συνειδήσεων αποικιοκρατία. Ο Rabih Mroué και το Dance On Ensemble αναρωτιούνται τι αφήνει πίσω του ένας πόλεμος στο Elephant και πώς το ανθρώπινο σώμα ορθώνεται σαν τείχος στο You Should Have Seen Me Dancing Waltz (8–10.11.2019). Η Tania El Khoury μιλά για την πανανθρώπινη και αέναη ιστορία της μετανάστευσης με το Cultural Exchange Rate (6–8.3.2020).
Το φεστιβάλ Movement (1920-2020), εξετάζοντας τη μετανάστευση πληθυσμών στη Μεσόγειο, και όχι μόνο, από τον Μεσοπόλεμο έως τις μέρες μας, μας καλεί να φανταστούμε το κοινό μας μέλλον μέσα σε έναν ανοιχτό κόσμο, πέρα από σύνορα, φυλετικούς και έμφυλους περιορισμούς (21–23.2.2020). Ο Faustin Linyekula μας προσκαλεί, με αφορμή τη βίαιη αποικιοκρατία, σε ένα οδοιπορικό στους δρόμους της Παγκόσμιας Ιστορίας, χορογραφώντας το Congo (12-14.2.2020). Ο Raed Yassin, με το ροκ μιούζικαλ του με βαλσαμωμένα ζώα στον ρόλο των ερμηνευτών, το The Sea between My Soul, στοχάζεται πάνω στην πολυετή ιστορία θανάτων στη Μεσόγειο Θάλασσα (13–15.3.2020).
Αυτά είναι μόνο μερικά από τα στοιχεία του προγραμματισμού της Στέγης για την νέα σεζόν. Αναλυτικά όλο το πρόγραμμα και οι πληροφορίες στο www.onassis.org