Ο Αλέξης Φιδετζής εικαστικός, ιστορικός και ερευνητής μετατρέπει συμβολικά έως τις 26 Νοεμβρίου, το νεοκλασικό κτήριο της οδού Σαλαμίνος 72 στο Μεταξουργείο σε Επαναστατικό Αρχηγείο Λόγου και Εικόνας (Ε.Α.Λ.Ε).
Ο ίδιος ανταποκρίθηκε με περίσσια διάθεση στην πρόσκληση του καλλιτεχνικού διευθυντή του ATOPOS cvc, Βασίλη Ζηδιανάκη που στο πλαίσιο του προγράμματος #OccupyAtopos και με αφορμή την επέτειο των 200 ετών της Ελληνικής επανάστασης, τον κάλεσε να επιμεληθεί το υβριδικό εν εξελίξει πρότζεκτ #RevoltingBodies.
Το εγχείρημα στο σύνολό του επιχειρεί να εντάξει την Ελληνική επανάσταση στο πλαίσιο ενός ευρύτερου διαλόγου για το επαναστατικό φαινόμενο που διέπει τον νεωτερικό κόσμο, εντρυφώντας στις ιστορίες των σωμάτων πάνω στα οποία εγγράφεται η επαναστατική δράση καθώς και η μυθοπλασία γύρω από αυτή.
«Δεν είναι απλά μια έκθεση. Είναι ένα συνολικό project που έχει ξεκινήσει από τον Ιανουάριο. Εγώ προσέγγισα το ATOPOS με μια ιδέα έκθεσης περί Επαναστάσεων και μου πρότειναν να συμμετέχω στο #OccupyAtopos , το οποίο έχει τη λογική οποιαδήποτε δράση να μην είναι απλά εκθεσιακή αλλά ουσιαστικά να μπαίνει ο καλλιτέχνης μέσα στον χώρο και να τον καταλαμβάνει κατά μία έννοια. Πρόκειται λοιπόν για ένα σύνολο εγκαταστάσεων...Εκτός αυτού, από την άνοιξη υπάρχει ένα website, το revoltingbodies.gr στο οποίο υπάρχει ένα κομμάτι της δικής μου έρευνας το οποίο με έχει οδηγήσει σε αυτή τη δουλειά, η βιβλιογραφία, ένα αρχείο με αναπαραστάσεις Επαναστάσεων και επίσης είναι η πλατφόρμα για κάποιες ψηφιακές εκθέσεις που έχουμε κάνει.», λέει αρχικά ο Αλέξης Φιδετζής στο iefimerida για τo έργo που παρουσιάζει.
Τα έργα που παρουσιάζονται αποτελούν σημειολογικές αναφορές σε επαναστατικές στιγμές και αφηγήσεις. Δεν είναι τόσο μια απόπειρα εικαστικής αποτύπωσης της ιστορίας του επαναστατικού φαινομένου, όσο μια σκιαγράφηση των μεθόδων με τις οποίες οι σύγχρονες κοινωνίες μεταβολίζουν το επαναστατικό φαντασιακό. Μία σειρά από σχέδια με μολύβι συνδιαλέγονται μεγάλης κλίμακας εκτυπώσεις διαμορφώνοντας επιτοίχιες εγκαταστάσεις. Τα έργα αυτά διαπραγματεύονται τη φυλετική και έμφυλη ταυτότητα των επαναστατημένων σωμάτων ενώ παράλληλα προβληματοποιούν τη λαγνεία της ηρωοποίησης από τις μετεπαναστατικές κοινωνίες. Στην εσωτερική́ αυλή́ του «Επαναστατικού́ Αρχηγείου» κυριαρχεί́ το άγαλμα ενός αποκεφαλισμένου Ιακωβίνου, αναφορά́ στη βία που επιβάλλεται από́ και προς τα επαναστατημένα σώματα. Ενώ η βιβλιοθήκη του κτιρίου έχει καταληφθεί από μία βιντεο-εγκατάσταση που βομβαρδίζει το θεατή με αναπαραστάσεις, θεσμικές και μη, επαναστατικών δράσεων.
Η ετερόκλητη εικονογραφία συνδέεται αισθητικά́ μέσα από ένα ιδιαίτερο χρωματικό φίλτρο, μια συγκεκριμένη πράσινη απόχρωση που κάνει την εμφάνισή της σε υποδόριες εκφάνσεις της ιστορίας των επαναστάσεων: Από́
την αναφορά́ στον Ροβεσπιέρο ως πνεύμα καθαρό́ σαν το πράσινο της θάλασσας, μέχρι τα τυρκουάζ αυγά́ Φαμπερζέ́ της περιουσίας των Ρομανώφ που ο Στάλιν πούλησε κρυφά́ σε μεγιστάνες της Δύσης.
«Η θεματική της όλης μου προσέγγισης ασχολείται με τρόπους με τους οποίους μπορούμε να διαπραγματευτούμε την έννοια της Επανάστασης με πιο σκεπτικό βλέμμα. Οχι σαν μια αρχετυπική μάχη των καλών απέναντι στους κακούς, όπως συνηθίζουμε να το κάνουμε, αλλά να την δούμε πιο κριτικά. Κι όχι μόνο την Ελληνική Επανάσταση, αλλά γενικότερα την έννοια της Επανάστασης. Και σκεφτόμουν ότι αν μιλήσουμε για τις ιστορίες των σωμάτων που εμπλέκονται με τις Επαναστάσεις, μπορούμε έτσι να εντοπίσουμε κάποιες ρωγμές στο μονολιθικό τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τις Επαναστάσεις. Κάτι που εμένα με ενδιαφέρει, όταν αρχίζουμε να ασχολούμαστε με σώματα, είναι οι έμφυλες ταυτότητες - πως αυτές επηρεάζουν την επαναστατική διαδικασία αλλά και το επαναστατικό φαντασιακό, μετεπαναστατικά δηλαδή πως σκεφτόμαστε και φανταζόμαστε και μυθοποιούμε την κάθε Επανάσταση - οι φυλετικές ταυτότητες, τι ρόλο παίζουν γιατί εκείνη την περίοδο αρχίζουν και αναπτύσσονται πάρα πολύ έντονα ρατσιστικές τάσεις και λοιπά», περιγράφει ο Αλέξης Φιδετζής.
Καταλαβαίνετε λοιπόν πως πρόκειται για ένα πολύ ενδιαφέρον και φιλόδοξο έργο που δεν καταπιάνεται μόνο με την Ελληνική Επανάσταση. «Υπάρχει ένα έργο που αφορά την Ελληνική Επανάσταση αλλά σε κάθε δωμάτιο (του νεοκλασικού στο Μεταξουργείο) υπάρχει μια διαφορετική ιστορία και η κάθε ιστορία αφορά μια διαφορετική Επανάσταση. Εν προκειμένω ασχολούμαι με τη Γαλλική, την Ελληνική, την Αμερικανική, την Οκτωβριανή Επανάσταση (της Σοβιετικής Ένωσης) και την Αϊτινή Επανάσταση.
Η σκέψη ήταν ότι θέλαμε να κάνουμε κάτι με αφορμή τα 200 χρόνια σε σχέση με τις Επαναστάσεις γενικότερα. Αλλωστε μια τέτοια συζήτηση εντάσσει και την Ελληνική Επανάσταση στο επαναστατικό φαινόμενο που αναπτύσσεται ιδιαίτερα τον 19ο αιώνα άλλα συνεχίζεται και στον 20ο. Κι ακόμα και στον 21ο αιώνα υπάρχουν δράσεις οι οποίες αυτοπροσδιορίζονται ως επαναστατικές», διευκρινίζει ο ίδιος.
Για να συλλάβετε λίγο το πνεύμα του ιστοριών που αναπαρίστανται ο Αλέξης Φιδετζής μας περιγράφει ένα πολύ σπουδαίο και ανατριχιαστικό έργο: «Υπάρχει ένα έργο το οποίο αφορά την μασέλα του Τζόρτζ Ουάσιγκτον, του πρώτου προέδρου της Αμερικής. Ηταν στρατηγός της Αμερικάνικης Επανάστασης. Ο ίδιος την περίοδο που μάχεται για αυτό που εκείνος αντιλαμβανόταν ως ελευθερία, είχε σκλάβους τους οποίους δεν ενέτασσε στο δικό του μυαλό στην ομάδα των ανθρώπων που τους αξίζει η ελευθερία, τους θεωρούσε υποδεέστερους. Εγώ ασχολούμαι με ένα γεγονός, κατόπιν έρευνας στα αρχεία του Μουσείου του Τζόρτζ Ουάσιγκτον στη Βιρτζίνια, που φαίνεται ότι κατά τη διάρκεια της Επανάστασης ο οδοντίατρος του
Ουάσιγκτον αγοράζει από τους σκλάβους του εννέα δόντια για να φτιάξει τη μασέλα του Ουάσιγκτον. Δηλαδή υπάρχουν και τέτοιες ιστορίες που δεν είναι κοινός τόπος, είναι ελαφρώς ανατριχιαστικές αλλά έχουν τη σημασία τους γιατί εκτός από την έννοια της Επανάστασης συζητάμε και για το βάρος της έννοιας της Ελευθερίας».
Αξίζει να σημειωθεί ότι παράλληλα με την έκθεση το προσεχές διάστημα θα πραγματοποιηθούν οι παρακάτω δράσεις:
23 & 24 Οκτωβρίου: Ομάδα Decolonize Hellas / workshop
3 Νοεμβρίου: Ομάδα Campus Novel / projection, performance
6 Νοεμβρίου: Αγγελική Μπόζου / performance, video
17 - 20 & 23 - 26 Νοεμβρίου: Κωνσταντίνος Κωτσής / installation
Πού & Πότε: ATOPOS, Σαλαμίνος 72, Μεταξουργείο μέχρι τις 26 Νοεμβρίου 2021 * Η είσοδος είναι ελεύθερη, με απαραίτητη την κράτηση θέσης καθώς η έκθεση είναι επισκέψιμη σε περιορισμένο αριθμό επισκεπτών (5 άτομα ανά 1 ώρα) * Ημέρες και ώρες λειτουργίας: Τετάρτη: 16:00 – 20:00, Πέμπτη & Παρασκευή 12:00 – 18:00 και επιλεγμένα Σάββατα
Ποιος είναι ο Αλέξης Φιδετζής
Γεννήθηκε στην Αθήνα όπου σήμερα ζει και εργάζεται. Έχει κάνει σπουδές ζωγραφικής στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών (ΑΣΚΤ) της Αθήνας και στην Ακαδημία Καλών Τεχνών του Μονάχου και έχει κάνει μεταπτυχιακό στο Ινστιτούτο Pratt της Νέας Υόρκης και στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών ενώ είναι υποψήφιος διδάκτορας της ΑΣΚΤ. Ο Φιδετζής χρησιμοποιεί την ιστορική έρευνα ως πεδίο δημιουργίας εικαστικού λόγου μέσα από τον οποίο μπορούν να διαγνωστούν σύγχρονα πολιτισμικά, κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα. Τον ενδιαφέρει η θεσμική διαχείριση του συλλογικού κοινωνικού τραύματος αλλά και οι μέθοδοι διαμόρφωσης του κοινού μας παρελθόντος από τις δομές εξουσίας.
Λίγα λόγια για το #OccupyAtopos
Είναι το πρόγραμμα διατομεακής καλλιτεχνικής φιλοξενίας του ATOPOS cvc. Ενδιαφέρεται για τη διεπιστημονική και καλλιτεχνική έρευνα και μελέτη της σύγχρονης οπτικής κουλτούρας του ανθρώπινου σώματος. Δίνει έμφαση στον βιωματικό και αφηγηματικό χαρακτήρα του φυλετικού και έμφυλου σώματος, στο προσωπικό και συλλογικό τραύμα, στη μνήμη, στα συστήματα σωματοποιημένης γνώσης, και την οικολογία. Αποστολή του είναι να παρακολουθεί και να υποστηρίζει τη δημιουργική διαδικασία των αναδυόμενων καλλιτεχνών, σχεδιαστών, επιμελητών και στοχαστών οι οποίοι εργάζονται με «ατοπικό» τρόπο. Η λέξη «ἄ-τοπος», αναφέρεται στο παράξενο, το ασυνήθιστο, το εκκεντρικό, και το αταξινόμητο.