Συγκλονιστικά ρούχα που παραπέμπουν στην δεκαετία του ‘60, αθηναϊκή αστική ατμόσφαιρα, ηθική και υποκρισία, κρεπαρισμένα μαλλιά, ένα σίδερο που ασταμάτητα δουλεύει, ο Μιχάλης Ρέππας δίνει οδηγίες, ο Τάκης Διαμαντόπουλος φωτογραφίζει. Οι πρώτες εικόνες από την παραγωγή του Εθνικού «Φεγγάρι από χαρτί» μαρτυρούν πολλά...
Η Τζόις Ευείδη με υπέροχα, μεγάλα, τεράστια μαλλιά και παχύ eyeliner, είναι η θεία Ρενάτα στην παράσταση «Φεγγάρι από χαρτί» των Μιχάλη Ρέππα και Θανάση Παπαθανασίου που κάνει πρεμιέρα στο Εθνικό Θέατρο στις 22 Φεβρουαρίου. Μέσα στο στούντιο όπου γίνεται η φωτογράφιση για την παράσταση, με αυτό το κεφάλι που θυμίζει τόσο Εϊμι Γουάινχαουζ κυκλοφορεί με ένα φακελάκι με τροφή για γάτες και βγαίνει έξω «μισό λεπτό, να ταϊσω μια γάτα που είδα εδώ δίπλα», πριν επιστρέψει στο στούντιο. Εκεί όπου ένα σίδερο πατάει ατελείωτα ρούχα στη σιδερώστρα, μια μακιγιέζ διορθώνει ατέλειες, ο Μιχάλης Ρέππας βάζει τάξη και δίνει οδηγίες παράγοντας τον ρυθμό της ημέρας και όλοι σπεύδουν κάθε τόσο να σταθούν δίπλα στη μοναδική σόμπα που καίει στον χώρο.
Οδός Αστυδάμαντος, άνοιξη 1963 σηκώνεται ένα φεγγάρι από χαρτί
Στο κέντρο ο Τάκης Διαμαντόπουλος. Ο σπουδαίος φωτογράφος που επιστρέφει μετά από χρόνια ως συνεργάτης του Εθνικού Θεάτρου – η εποχή που έκανε αμέτρητες και ευφυούς σύλληψης για την εποχή φωτογραφίσεις ήταν επί διεύθυνσης Νίκου Κούρκουλου. Ο πολυπληθής θίασος της παράστασης ετοιμάζεται, φωτογραφίζονται ένας ένας και στη συνέχεια σε συνθέσεις που σχετίζονται με τις δυναμικές του έργου, τις σχέσεις, τα υπονοούμενα, τα συμφραζόμενα. Δεν χρειάζεται το παραμικρό εύρημα για να μεταφερθούμε στην εποχή και το γεωγραφικό στίγμα του έργου. Αρκούν τα συγκλονιστικά, πέραν κάθε φαντασίας ρούχα που σχεδίασε η Εβελιν Σιούπη.
Το «Φεγγάρι από χαρτί», διεξάγεται μέσα σε μια χρονιά, από την άνοιξη του 1963 ως την άνοιξη του 1964 στο νεοκλασικό σπίτι, μιας αστικής οικογένειας στην οδό Αστυδάντος στο Παγκράτι. Και ναι, μέσα από τα ρούχα ακαριαία δημιουργείται η απαραίτητη ατμόσφαιρα μέσα στο κρύο στούντιο στον Κεραμεικό όπου γίνεται η φωτογράφιση για την προώθηση της παράστασης. Ξεφυλλίζω το άλπουμ με τις 120 μακέτες των ρούχων που σχεδίασε για τις γυναίκες του έργου η Εβελυν Σιούπη, ένα πραγματικό αριστούργημα χρωμάτων, υφών, αναφορών στην προσωπικότητα των ρόλων, ιστορίας της μόδας, κοινωνικών σχέσεων. Φέρουν τα κυρίαρχα χαρακτηριστικά της μόδας που επικρατούσε εκείνη την εποχή, όπως μου εξηγεί η κυρία Σιούπη, ενώ άφωνη βλέπω την Τζίνη Παπαδοπούου (την Καίτη στην παράσταση) με ένα ταγιέρ που «φωνάζει» Chanel, από την καμέλια, μέχρι το κλασικό σακάκι και βέβαια το τουίντ ύφασμα.
Aπό τον Dior στην Quant
«Είναι η εποχή μεταίχμιο αλλαγών στην μόδα. Υποχωρεί η επιρροή του Dior και αρχίζει να ανεβαίνει η Mary Quant, με το πιο τολμηρό στιλ, τα μίνι... Στην Ελλάδα βέβαια πάντα η μόδα έφτανε πιο αργά, είμαστε ακόμα κάτω από την επιρροή του πιο αυστηρού στιλ. Ομως τις νέες τάσεις, την αναφορά στην Quant, την βλέπουμε στην θεία Ρενάτα, που υποδύεται η Τζόις Ευείδη». Είναι η μία από τις τρεις αδελφές του έργου που επιστρέφει στο σπίτι μετά από χρόνια, έχοντας φάει την περιουσία της, συνοδευόμενη από έναν πολύ νεώτερό της άνδρα. Σοκάρει τους πάντες, τον θεωρούν ζιγκολό. «Μια ζωή την πλήρωναν οι άνδρες τώρα ήρθε η ώρα να πληρώσει αυτή», ακούγεται.
Την προσοχή μου αποσπά ένα μικρό σούσουρο, η φωνή του Μιχάλη Ρέππα δυνατή, θα έλεγα αυταρχική αν δεν κατέληγε σε μια κοφτή χιουμοριστική ατάκα κάθε τόσο ή στο χαρακτηριστικό του χαμόγελο. Στήνει τους ηθοποιούς στο πρόχειρο σαλόνι του στούντιο όσο φωτογραφίζονται από τον Τάκη Διαμαντόπουλο ή βιντεογραφούνται από τον συνεργάτη του Εθνικού Θεάτρου. «Τινάξτε τα ρούχα. Κι άλλο. Τώρα χαμόγελο». Σκηνές του έργου μοιάζουν να αναδύονται μέσα από μια απλή φωτογραφία χάρη στα βλέμματα όπως τα σκηνοθετεί επί τόπου ο Ρέππας – ζητά από την υπηρέτρια να γυρίσει τα μάτια, να κοιτάξει την αφεντικίνα της και τον οικογενειακό φίλο και να συνειδηποιήσει «πω πω, είναι εραστές». Οk, αυτή η φράση ακούστηκε στην πιο αργκό εκδοχή της που φανερώνει το σοκ και μαζί την ηθική κατακραυγή.
Η ηθική υποκρισία, η ουτοπία του έρωτα.
Ο Μάξιμος Μουμούρης περιμένει τη σειρά του – ο ρόλος του κομβικός και μεταφυσικός. Είναι ο πατέρας του ήρωα, του αφηγητή, στον οποίο ο γιος απευθύνεται ουσιαστικά μετά τον θάνατό του. «Μη μιλάς για τη ζωή, ζήσε την» είναι η αγαπημένη του φράση που λέει στον γιο του. Μια νύφη μπαινοβγαίνει στον χώρο – έξω για καφέ και τσιγάρο με ένα μπουφάν στους ώμους, μέσα λίγο πριν φωτογραφηθεί με την κομμώτρια να τιθασεύει τις τούφες που ξεφεύγουν στον κότσο φωλιά. Η υπηρέτρια που άρον άρον παντρεύεται για να κρύψουν ότι έμεινε έγγυος από τα αφεντικό στέκεται πίσω από τον καναπέ. Μέσα σε όλο αυτό τον μικρό πανικό, ο Πάνος Σταθακόπουλος που υποδύεται τον θείο Στάθη, με το άψογο κοστούμι -όλο το στιλ που μαρτυρά ότι είναι ένας ηθικός οικογενειάρχης της εποχής- βρίσκεται να χαμογελά ασφαλής στην άγνοιά του όσο πίσω του η γυναίκα του ανταλλάσει λάγνα βλέμματα.
Ο Θανάσης Παπαθανασίου σιωπηλός παρακολουθεί από τη θέση του όσα συμβαίνουν ενώ ο Μιχάλης Ρέππας πραγματικά αδυνατεί να μείνει ακίνητος για μια στιγμή. Εμμένοντας στις λεπτομέρειες και τα «λάθη στην εικόνα» ο Παπαθανασίου παρατηρεί ότι η Τζόις κάτω από την μπλε τυνίκ με το δυναμικό πριντ δεν φοράει το παντελόνι που πρέπει αλλά ένα τζιν, ενώ η φράση που ακούγεται περισσότερο από κάθε άλλη στο στούντιο, διαρκώς, από διαφορετικές φωνές είναι το «κλείστε την πόρτα». Περισσότερο από έναν μήνα πριν την πρεμιέρα μοιάζουν έτοιμοι να ανέβουν στη σκηνή Μαρίκα Κοτοπούλη στο Rex σε λίγες μέρες χωρίς να κρύβουν όλοι τη χαρά τους για αυτή τη συνεργασία αλλά με έναν τρόπο ψύχραιμο, καλά χωνεμένο. Ετοιμοι να κατοικήσουν «εκεί που το μαρτύριο και η ευτυχία γίνονται ένα στην ουτοπία του έρωτα» όπως διαβάζω στο σημείωμα των δημιουργών.
Το έργο διεξάγεται «μιαν εποχή που όλα έδειχναν προς ένα καλλίτερο αύριο. Μιαν εποχή που οι άνθρωποι πίστευαν πως έκλεισαν επιτέλους οι οδυνηροί λογαριασμοί της δεκαετίας του ‘40 αλλά την ίδια στιγμή στα έγκατα της ελληνικής κοινωνίας δούλευαν οι δυνάμεις του διχασμού, που τελικά οδήγησαν στο πραξικόπημα του ‘67 και τη χούντα. Αυτό το συλλογικό τραύμα έγινε το πλαίσιο και το θεμέλιο των 19 χαρακτήρων του έργου. Αυτό τους έδωσε φωνή και όνομα.»
