Ο ανθός της σύγχρονης ελληνικής δημιουργίας και οργανισμοί πυλώνες της παράδοσης συναντιούνται στο πρόγραμμα «Τα πρόσωπα του ήρωα» που ανακοίνωσε το ΚΠΙΣΝ για όλο το 2021. Από τον Ομηρο ως τα χρόνια της πανδημίας, ο ήρωας φωτίζεται μέσω των Τεχνών και της ιστορικής μαρτυρίας.
Μες την καρδιά της πανδημίας που έκανε τη φυσική παρουσία αδιανόητη και οδήγησε σε επιβολή της ψηφιακής παρουσίας, το Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος, αντί να κλείνει προς τα μέσα, ανοίγει, εντείνει την εξωστρέφεια, την παρουσία του, την έκταση. Την έκταση όχι μόνο γεωγραφικά, αφού λόγω των ψηφιακών δράσεων (αναγνώσεις, θεατρικά αναλόγια, εκπαιδευτικά προγράμματα) έφτασε σε όλα τα σημεία της Ελλάδας αλλά και του εξωτερικού, όπως εξήγησε η διευθύνουσα σύμβουλος και πρόεδρος του ΚΠΙΣΝ Ελλη Ανδριοπούλου. Αλλά και την έκταση των θεματικών, των τομέων λειτουργίας. Σημειώνουμε ότι το 2020 πραγματοποιήθηκαν με φυσική ή ψηφιακή παρουσία κοινού 3.233 εκδηλώσεις.
Οι νέες αφίξεις: Εκδόσεις και θεατρικές παραγωγές ΚΠΙΣΝ
Για παράδειγμα το ΚΠΙΣΝ γίνεται και εκδότης, αφού θα κυκλοφορήσει υπό την επιμέλειά του η μετάφραση που έχει κάνει ο σημαντικός Ελληνας ποιητής και μεταφραστής Νίκος Παναγιωτόπουλος για το έργο «Προμηθέας Δεσμώτης» του Αισχύλου. Επίσης, προχωρά στην παραγωγή μεγάλου βεληνεκούς θεατρικών παραγωγών, κάτι εξαιρετικής σημασίας εν μέσω των κλυδωνισμών που έχει φέρει η πανδημία στο ελληνικό θέατρο. Οπως μάλιστα έγινε γνωστό μετά από ερώτηση του iefimerida, η αρχή θα γίνει τον Μάη, στον Θόλο που έχει διαμορφωθεί στον Λαβύρινθο, μέσα στο Πάρκο του ΚΠΙΣΝ από το καλοκαίρι του 2019. Η πρώτη μεγάλου βεληνεκούς παραγωγή είναι μια παράσταση του Γιάννη Χουβαρδά στα μέσα Μάη, το «Κάποιος θα έρθει» του Γιον Φόσσε.
Το 2021 παράλληλα με τις δράσεις και όλες τις εκφάνσεις δραστηριοποίησης του ΚΠΙΣΝ που ήδη έχουμε γνωρίσει, θα αναπτυχθεί το πρόγραμμα «Τα πρόσωπα του Ηρωα» με αποκλειστική δωρεά από το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Η διευθύντρια Προγραμματισμού και Παραγωγής του ΚΠΙΣΝ Γαβριέλλα Tριανταφύλλη που επιμελήθηκε το πρόγραμμα, τόνισε ο συνεκτικός ιστός αυτών των δράσεων είναι η εξερεύνηση της φυσιογνωμίας και της μεταβολής της μορφής του ήρωα διαχρονικά, από την αρχαιότητα ως σήμερα. Το πρόγραμμα αρχίζει να ξετυλίγεται από τις 11 Φεβρουαρίου με δυο εικαστικές εγκαταστάσεις του Γιώργου Ξένου.
Ο ηρωισμός του Προμηθέα Δεσμώτη
Στα Φυτεμένα Δώματα θα τοποθετηθούν 125 ανθρώπινα περιγράμματα, στο κενό των οποίων θα μπορεί ο επισκέπτης να δει τον ήρωα που επιθυμεί, είτε ιστορικά είτε βιωματικά, ήρωες της προσωπικής του ζωής. Στα Νότια Μονοπάτια, θα τοποθετηθεί το έργο του Γιώργου Ξένου «Επτά Πύλες», που βασίζεται στην τραγωδία «Επτά επί Θήβας» του Αισχύλου. Η αρχαιότητα είναι καθοριστική για την «ανάγνωση» του ηρωισμού προφανώς, ως προάγγελος και τους ήρωες του 1821. Ποιο είναι λοιπόν διαχρονικά το υλικό του ήρωα; Η ερώτηση θα απαντηθεί με πολλά μέσα. Γλυπτική αλλά και θέατρο στη συνάντηση με τη μουσική με τον ιδιαίτερο, μοναδικό τρόπο του Δημήτρη Καμαρωτού.
Μαζί με την Αμαλία Μουτούση, μέσα στον ιστορικό χώρο της Εθνικής Βιβλιοθήκης στην Αθηναϊκή Τριλογία, δηλαδή στο Βαλλιάνειο Μέγαρο, θα παρουσιάσει τον «Προμηθέα Δεσμώτη» του Αισχύλου, σε μετάφραση του Νίκου Παναγιωτόπουλου όπως προαναφέραμε, με την Αμαλία Μουτούση και τον Κωνσταντίνο Αβαρικιώτη. Ενα μεικτό θέαμα, όπου η μουσική παρτιτούρα συναντά τις λέξεις του κειμένου, οι ανάσες γίνονται μέρος της αφήγησης. Θα μεταδωθεί ζωντανά, σε εννέα παραστάσεις από τις 26 Φεβρουαρίου ως τις 14 Μάρτη. Τα σκηνικά υπογράφει η Εύα Μανιδάκη, τα κοστούμια η Εύα Νάθενα.
Εχει ενδιαφέρον να σημειώσουμε ότι οι διαδικτυακές μεταδόσεις που έφερε στη ζωή μας η πανδημία, οδηγούν και σε μια νέα διάσταση που μπαίνει σε κάθε μια παραγωγή, αφού λαμβάνεται υπόψιν και ο ειδικός τρόπος κινηματογράφησης, πέρα από τη σκηνική σκηνοθεσία. Καθοριστική είναι η συμβολή των «Παραβάσεων» των θεατρικών αναλογίων του ΚΠΙΣΝ που φέτος υπογράφει ένας από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες της νέας γενιάς, άοκνος δημιουργός που μελετά εντατικά και δεν διστάζει να τολμήσει στην αφήγηση, ο Εκτορας Λυγίζος. Στις 7 Φεβρουαρίου θα δούμε διαδικτυακά το έργο του Θερβάντες «Δον Κιχότε ντε λα Μάντσα: Περιπέτεια των ανεμόμυλων» και θα ακολουθήσουν έργα όπως τα Απομνημονεύματα του Μακρυγιάννη.
Οι επιστολές των ηρώων του 1821
Σημαντικός θα είναι ο ρόλος της Εθνικής Βιβλιοθήκης στο πρόγραμμα. Για πρώτη φορά ψηφιοποιήθηκε και θα ανοίξει για το κοινό ένα σώμα επιστολών που υπογράφουν οι εμβληματικότεροι ήρωες του 1821. Επίσης θα γίνουν εκθέσεις τεκμηρίων που θα αναδείξουν τον καθοριστικό ρόλο που έπαιξε η Τυπογραφία στον Αγώνα, εκκινώντας από την επιστολή του Αλέξανδρου Υψηλάντη «Μάχου υπέρ πίστεως και πατρίδος» που κυκλοφόρησε στις 24 Φεβρουαρίου του 1821.
Συναντώντας τους δρόμους της Παράδοσης
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στο ζήτημα της παράδοσης, που αποτελεί μια από τις θεματικές αναζητήσεις του ΚΠΙΣΝ διαχρονικά. Ετσι, θα δούμε το Λύκειο Ελληνίδων με το «Χοροστάσι», το καλοκαίρι του 2021. Συνολικά 200 χορευτές θα απλώσουν έναν ιστό από τον Φάρο ως τους πίδακες νερού και το Ξέφωτο παρουσιάζοντας 70 παραδοσιακούς χορούς από όλη την χώρα.
Με οδηγό το αγαπημένο τραγούδι της Δόμνας Σαμίου «Της Τριανταφυλλιάς τα Φύλλα» θα γίνει η τρίτη συνάντηση Νέων Συγκροτημάτων Παραδοσιακών Συγκροτημάτων, στο Ξέφωτο το καλοκαίρι, σε συνεργασία με τον Καλλιτεχνικό Σύλλογος Δημοτικής Μουσικής Δόμνα Σαμίου. Θα δούμε έμπρακτα πόσο ζωντανή είναι η μουσική μνήμη της παράδοσης, μέσα από την έκφραση των νέων μουσικών.
Ομως, ίσως η πιο προκλητική στη σύλληψή της δράση του προγράμματος θα είναι το φετινό φεστιβάλ Schoolwave που θα είναι αφιερωμένο στην Παράδοση. Μαθητικές και φοιτητικές μπάντες, ροκ, ίντι, χέβι μέταλ συγκροτήματα εφήβων και ατόμων στην μετεφηβική ηλικία, θα ανεβάσουν τους ήχους τους με αφετηρία την παράδοση. Τραγούδια και χορούς που βίωσαν ή που έγιναν κάποια στιγμή στη ζωή τους ακροατές ή θεατές τους. Πραγματικά μια δράση που θα έχει και μορφή ντοκουμέντου ως προς τον τρόπο που φέρουν οι νέοι μέσα τους τα ψύγματα της παράδοσης.
Αυτές είναι μερικές μόνο από τις δράσεις και το πρόγραμμα που αναλυτικά έχει αναρτηθεί στο νέο site 2021.snfcc.org. Πέραν των Προσώπων του Ηρωα περιμένουμε με ενδιαφέρον μέσα στο 2021 να δούμε να παίρνει σάρκα η συνεργασία του ΚΠΙΣΝ με το περίφημο Lincoln Center στη Νέα Υόρκη για την εικαστική Τέχνη στον δημόσιο χώρο. Στο πλαίσιο αυτό θα γίνει και ένα κάλεσμα στους δημιουργούς, όπως τόνισε η Ελλη Ανδριοπούλου. Ταυτόχρονα θα ξεδιπλωθεί η εκπαιδευτική δράση του SNFCC Class: μια εκπαιδευτική πλατφόρμα που δίνει εργαλεία στους δασκάλους να δημιουργήσουν και να μελετήσουν με τα παιδιά μέσα στις τάξεις. Τα πρώτα θέματα που θα απασχολήσουν αυτή τη θεματική είναι η Βιωσιμότητα (λέξει κλειδί για την λειτουργία και τη φιλοσοφία του ΚΠΙΣΝ) και το Πρόσωπο του Ηρωα.