Μπορεί οι συμπράξεις με μεγάλες σκηνές να είναι το πιο εντυπωσιακό σε πρώτη ματιά στοιχείο στο πρόγραμμα της Λυρικής την επόμενη σεζόν. Όμως αυτό που κυριαρχεί και που θα κριθεί όσο ποτέ πριν είναι οι Ελληνες ερμηνευτές, ανάμεσα σε λιγότερους από παλιά διεθνείς σταρ.
Λιγότερα «ξενοκοιτάγματα» σε άλλα είδη. Λιγότερα πυροτεχνηματικά «ουάου». Βάθεμα στην ουσία του λυρικού θεάτρου, στις ρίζες του.
Μια καθαρή, χειρουργική προσέγγιση στην καθαρόαιμη όπερα -προς ανακούφιση ίσως ενός μέρους του κοινού που δεν άντεχε τις ισχυρές δόσεις πρωτοπορίας και εναλλακτικών προσεγγίσεων. Λελογισμένη εξωστρέφεια που στηρίζεται στις συνεργασίες με τις μεγάλες σταθερές αξίες του λυρικού θεάτρου διεθνώς (πριν λίγα χρόνια, η συμπαραγωγή με τη Μητροπολιτική Οπερα της Νέας Υόρκης θα ήταν ανέκδοτο. Τώρα όχι, χάρη βέβαια στη γενναιόδωρη υποστήριξη του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος).
Και, τέλος, όλοι οι προβολείς, όλη σχεδόν η έκταση της σκηνής στη διάθεση της χρυσής ομάδας των Ελλήνων λυρικών τραγουδιστών. Όχι όλων -λείπουν κάποιες εμβληματικές γυναικείες φωνές. Όμως είναι φανερό από την ανάγνωση του προγράμματος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής ότι το μεγάλο στοίχημα αφορά τους Ελληνες τραγουδιστές.
Rien ne va plus
Και ναι, ήταν η ώρα να συμβεί αυτό. Όχι εξαιτίας της γκρίνιας που υπήρχε τα τελευταία χρόνια λόγω των συχνών μετακλήσεων διεθνών ισχυρών ονομάτων της όπερας για τους πρωταγωνιστικούς ρόλους. Αλλά επειδή, τώρα, περισσότερο από ποτέ, υπάρχει μια γενιά Ελλήνων λυρικών τραγουδιστών με ανάστημα σκηνικό και φωνητικό μοναδικά. Με διεθνή εμπειρία, με εξαιρετικές σπουδές, πειθαρχία. Εχουν δουλέψει σκληρά, έχουν κάνει θυσίες και είναι η ώρα να βρουν στην εθνική σκηνή της χώρας αυτό που τους αξίζει και που συχνά κατακτούν και στις διεθνείς σκηνές.
Βέβαια αυτό μπορεί να είναι και η μεγάλη παγίδα. Θα πείσουν ότι πραγματικά είναι η χρυσή ομάδα της εποχής και του μέλλοντος, ή θα νοσταλγήσουμε καθισμένοι στα κόκκινα βελούδα της αίθουσας Σταύρος Νιάρχος τις φωνές διεθνών σολίστ. Rien ne va plus.
Πρόκειται για τους τους Διονύση Σούρμπη, Τσέλια Κοστέα, Βασίλη Καβάγια, Πέτρο Μαγουλά, Γιάννη Χριστόπουλο, Βασιλική Καραγιάννη, Μαρισία Παπαλεξίου, Χριστόφορο Σταμπόγλη, Δημήτρη Πλατανιά, Τάση Χριστογιαννόπουλο, Τάσο Αποστόλου κ.α. Η Εθνική Λυρική Σκηνή θα επελαύσει με απόλυτο όχημα την όπερα και λιγότερες παραστάσεις χορού από όσο είχαμε συνηθίσει και που πάντα γέμιζαν ασφυκτικά τις αίθουσες -θα δούμε επιτέλους και τον «Δον Κιχώτη» που επί δύο σεζόν στη σειρά ακυρώθηκε λόγω της πανδημίας.
Παλιές παραγωγές, αναβιώσεις, αλλά και νέες διεθνείς παραγωγές έρχονται. Μαζί επιστρέφει η επίσημη αγαπημένη της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, η εμμονή της που έγινε συνήθειά μας, η σπουδαία Ανίτα Ρατσβελισβίλι.
Η πρώτη της εμφάνιση στο Ηρώδειο στην «Κάρμεν» το 2016 ήταν το απόλυτο coup de foudre με την ΕΛΣ. Τόσο στενή είναι η σχέση της με τη Λυρική, που θα κάνει εδώ, στη χώρα μας, το παγκόσμιο ντεμπούτο της στον ρόλο της Σαρλότ στον «Βέρθερο» του Ζυλ Μασνέ, τον Μάρτιο του 2023.
Μια εμφάνιση που αδιαμφισβήτητα θα αποτελέσει διεθνή είδηση, όλα τα μάτια του διεθνούς οπερατικού κοινού θα είναι στραμμένα σε αυτή την εμφάνιση. Με βάση το συγκεκριμένο πρόγραμμα -δεν αποκλείεται να υπάρξουν εκπλήξεις στο μέλλον, το συνηθίζει αυτό η Λυρική- θα είναι αυτή η παράσταση που θα προσελκύσει περισσότερο το διεθνές ενδιαφέρον, όπως περίπου έγινε πέρυσι με τη «Βληχή» του Γιώργου Λάνθιμου στο πλαίσιο του προγράμματος «Τhe Artist on the Composer» σε συνεργασία με τον ΝΕΟΝ. Φέτος, αναμένεται να δούμε και το τρίτο μέρος του προγράμματος, που όμως δεν έχει ανακοινωθεί ακόμα.
Ο «Βέρθερος» θα έχει όμως, τουλάχιστον για το ελληνικό κοινό, και μια επένδυση συναισθήματος, αφού θα αναβιώσει για την παράσταση αυτή η σκηνοθεσία που είχε κάνει ο αείμνηστος Σπύρος Ευαγγελάτος.
Η Λυρική θα τιμήσει φέτος όμως ξανά και τον Μίκη Θεοδωράκη με την παρουσίαση της Δεύτερης Συμφωνίας και του Πνευματικού Εμβατηρίου, καθώς και τραγουδιών του Μίκη Θεοδωράκη.
Kάτι παλιό, κάτι νέο, λίγος χορός
Σημαντικοί ξένοι σκηνοθέτες θα επιστρατευθούν ξανά από τη Λυρική, όπως ο Ολιβιέ Πυ, ο Μακ Βίκαρ και ο Βαρλικόφσκι. Συγκεκριμένα, στις νέες παραγωγές όπερας της σεζόν θα δούμε αριστουργήματα των Κερουμπίνι Μήδεια (σκηνοθεσία Ντέιβιντ ΜακΒίκαρ), Όφενμπαχ Τα παραμύθια του Χόφμαν (σκηνοθεσία Κρύστοφ Βαρλικόφσκι) και Ταξίδι στη Σελήνη (σκηνοθεσία Λωράν Πελλύ), Βέρντι Φάλσταφ (σκηνοθεσία Στήβεν Λάνγκριτζ), Μπάρτοκ Ο πύργος του Κυανοπώγωνα (σκηνοθεσία Θέμελη Γλυνάτση), Μότσαρτ Ντον Τζοβάννι (σκηνοθεσία Τζων Φούλτζεϊμς) και Πουτσίνι Μαντάμα Μπαττερφλάι (σκηνοθεσία Ολιβιέ Πυ).
Το Μπαλέτο της ΕΛΣ θα παρουσιάσει δύο νέες παραγωγές, το κλασικό μπαλέτο Δον Κιχώτης και μία ακόμα, η οποία θα ανακοινωθεί σύντομα.
Ένα νέο έργο –ανάθεση της ΕΛΣ– θα κάνει την παγκόσμια πρεμιέρα του την περίοδο 2022/23: ο Αντρέι, μια νέα όπερα της Δήμητρας Τρυπάνη αφιερωμένη στον κορυφαίο δημιουργό του κινηματογράφου Αντρέι Ταρκόφσκι. Θα ανοίξει το πρόγραμμα της Λυρικής στις 25 Σεπτεμβρίου.
Από τις αναβιώσεις παλαιότερων παραγωγών ξεχωρίζουν ο Βέρθερος του Ζυλ Μασνέ, ο Ναμπούκκο του Βέρντι σε σκηνοθεσία Λέο Μουσκάτο, τα Μαγικά μαξιλάρια των Γιώργου Δούση – Ευγένιου Τριβιζά, το τρίπτυχο χορού 3 ROOMS με χορογραφίες Γίρζι Κύλιαν, Οχάντ Ναχαρίν και Κωνσταντίνου Ρήγου, και o Τζάννι Σκίκι του Πουτσίνι σε σκηνοθεσία Τζων Φούλτζεϊμς.
Oπως λέει ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, Γιώργος Κουμεντάκης: «Η διεύρυνση του ρεπερτορίου της Εθνικής Λυρικής Σκηνής δεν είναι πλέον ένα σχέδιο στα χαρτιά, αλλά ένας βασικός άξονας του προγραμματισμού, ο οποίος έχει αποδώσει εξαιρετικούς καρπούς όλα αυτά τα χρόνια, με μεγάλη απήχηση στο κοινό».
Το στοίχημα της Μήδειας από τη... Met
Είναι λογικό τα βλέμματα να στρέφονται στη συμπαραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής ειδικά με τη Metropolitan Opera της Νέας Υόρκης και μάλιστα για ένα έργο που έχει σχεδόν εξαφανιστεί από τις αθηναϊκές σκηνές, την όπερα «Μήδεια» του Κερουμπίνι.
Στον πρωταγωνιστικό ρόλο θα δούμε μάλιστα την πλέον ανερχόμενη σοπράνο κολορατούρα της εποχής μας, την Αnna Pirozzi, με τη μοναδική δραματική ένταση στην φωνή.
H «Μήδεια» του Κερουμπίνι είναι η πρώτη μεγάλη συμπαραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής με τη Μητροπολιτική Όπερα της Νέας Υόρκης, την Όπερα του Καναδά και τη Λυρική Όπερα του Σικάγου. Η Μήδεια σε σκηνοθεσία του κορυφαίου σκηνοθέτη της όπερας Ντέιβιντ Μακ Βίκαρ, η οποία θα ανοίξει τη σεζόν 2022/23 της Μετροπόλιταν, θα παρουσιαστεί τον Απρίλιο και τον Μάιο του 2023 στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος, στο πλαίσιο του αφιερώματος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τα 100 χρόνια από τη γέννηση της Μαρίας Κάλλας, ενώ στη συνέχεια θα ταξιδέψει σε Μόντρεαλ και Σικάγο. Η παραγωγή θα ήταν αδύνατον να υλοποιηθεί χωρίς τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για την ενίσχυση της καλλιτεχνικής εξωστρέφειας της ΕΛΣ.
«Λησμονημένη για πολλές δεκαετίες, η Μήδεια του Ιταλού συνθέτη Λουίτζι Κερουμπίνι, η οποία πρωτοπαρουσιάστηκε στο Παρίσι το 1797, έλαμψε ξανά όταν η Μαρία Κάλλας ερμήνευσε τον κεντρικό ρόλο για πρώτη φορά το 1953 στο πλαίσιο του Φεστιβάλ του Φλωρεντινού Μαΐου. Η επιτυχία υπήρξε τεράστια, ενώ, χάρη στις σπάνιες μουσικές και υποκριτικές ικανότητες της Κάλλας, ο μουσικός κόσμος ανακάλυψε ένα συναρπαστικό έργο, μέχρι τότε άδικα ξεχασμένο. Στη συνέχεια η Ελληνίδα ντίβα ερμήνευσε τη Μήδεια σε πολλές ακόμα όπερες, ενώ το 1961 πρωταγωνίστησε στην ιστορική παραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, σε σκηνοθεσία Αλέξη Μινωτή και σκηνικά και κοστούμια Γιάννη Τσαρούχη.
Ο Κερουμπίνι, ο οποίος έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ενήλικης ζωής του στο Παρίσι συμβάλλοντας αποφασιστικά στη μουσική ζωή της χώρας, συνέθεσε την όπερα σε γαλλικό ποιητικό κείμενο του Φρανσουά Μπενουά Οφμάν με διαλόγους σε αλεξανδρινό μέτρο ανάμεσα στα μουσικά μέρη (άριες, ντουέτα, χορωδιακά κ.ά.). Στη συνέχεια το κείμενο μεταφράστηκε στα ιταλικά από τον Κάρλο Τσανγκαρίνι και οι διάλογοι μελοποιήθηκαν από τον Γερμανό συνθέτη Φραντς Πάουλ Λάχνερ. Σε αυτή τη μορφή παρουσιάστηκε από την Κάλλας και σε αυτή θα παρουσιαστεί και τώρα από την ΕΛΣ», σημειώνει η ανακοίνωση της Λυρικής.
Ο πρόεδρος του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος που υποστηρίζει σθεναρά και καθοριστικά την Εθνική Λυρική Σκηνή εδώ και χρόνια, σημειώνει:
«Πριν μερικά χρόνια, όταν μαζί με την Εθνική Λυρική Σκηνή (ΕΛΣ) οραματιστήκαμε τη δημιουργία του προγράμματος υποστήριξης της εξωστρέφειας της ΕΛΣ, πιστεύαμε ακράδαντα ότι υπάρχουν όλες οι απαραίτητες προδιαγραφές, προοπτικές, έμψυχο υλικό και φυσικά το όραμα και η εμπνευσμένη καθοδήγηση του Καλλιτεχνικού της Διευθυντή, Γιώργου Κουμεντάκη, για να ακουστεί η Λυρική σε όλον τον κόσμο, από τη Νέα Υόρκη μέχρι το Παρίσι, και από τη Δανία μέχρι τον Καναδά.
Σήμερα, όχι απλώς ακούγεται το όνομά της, αλλά το έργο της παρουσιάζεται εμβληματικό στις σημαντικότερες λυρικές σκηνές του κόσμου, όπως στην Metropolitan Opera στη Νέα Υόρκη και την Opéra Comique στο Παρίσι. Αυτό που πιστέψαμε εμείς από την αρχή τώρα είναι κοινή αλήθεια για όλους. Η Λυρική Σκηνή είναι Εθνική αλλά πλέον διαδραματίζει και πρωταρχικό ρόλο στον διεθνή καλλιτεχνικό χώρο, εμπλουτίζοντας το έργο της και διευρύνοντας το κοινό της. Είμαστε βέβαιοι ότι ο Γιώργος Κουμεντάκης και όλη η οικογένεια της Λυρικής θα συνεχίσει να μας συγκινεί, να μας εκπλήσσει και να μας κάνει υπερήφανους, από τo σπίτι της στην Ελλάδα και από κάθε λυρική σκηνή του κόσμου».
*Ολο το πρόγραμμα στο www.nationalopera.gr
- H προπώληση για τις παραγωγές Σεπτεμβρίου-Δεκεμβρίου 2022 θα ξεκινήσει στις 29 Ιουλίου 2022 και θα πραγματοποιείται στα Ταμεία της ΕΛΣ και στην ticketservices.gr.