Οι μακραίωνες εμπορικές σχέσεις μεταξύ Θεσσαλονίκης και Βενετίας, αλλά προσωπικές ιστορίες -από πράξεις βαπτίσεων, γάμων και θανάτων, μέχρι πιστοποιητικά εμβολιασμών- θεσσαλονικέων, αναδεικνύονται μέσα από την έκθεση «Θεσσαλονίκη - Βενετία: Ίχνη των ανθρώπων, Δρόμοι της Ιστορίας, 15ος - 19ος αιώνας», που εγκαινιάστηκε το απόγευμα της Τρίτης.
Για μια έκθεση που έρχεται να αναδείξει και να τονίσει τη διαχρονική σχέση των δύο πόλεων, έκανε λόγο ο υφυπουργός Εσωτερικών αρμόδιος για θέματα Μακεδονίας-Θράκης Σταύρος Καλαφάτης, σημειώνοντας ότι «τα τεκμήρια που ενώνουν το χθες με το σήμερα αποτελούν σημαντική παρακαταθήκη για τα επόμενα χρόνια».
Η έκθεση είναι μια πρωτοβουλία της αντιδημαρχίας Διαδημοτικής Συνεργασίας και Απόδημου Ελληνισμού του Δήμου Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με το Ελληνικό Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών της Βενετίας και πραγματοποιείται υπό την αιγίδα της Γενικής Γραμματείας Απόδημου Ελληνισμού και Δημόσιας Διπλωματίας.
Το πιστοποιητικό εμβολιασμού του 19ου αιώνα
«Ο Ιατρός Μηλιαρέσης πιστοποιεί ότι εμβολίασε τον μικρό Δημήτριο Γεωργίου, γεννηθέντα στην περιοχή της Θεσσαλονίκης, ο οποίος επί της παρούσης ευρισκόταν στην οικία του συμπατριώτη του Ιακώβου Πολυζώη. Το εμβόλιο είχε τη συνήθη εξέλιξη και άριστα αποτελέσματα» γράφει το ιστορικό ντοκουμέντο.
Όπως σημειώνεται στο έκθεμα, ο εμβολιασμός αποτελούσε προϋπόθεση για την εγραφή στο κολλέγιο εκείνη την περίοδο.
Η ελληνική παρουσία στη Βενετία
Για τη δυναμική της ελληνικής παρουσίας στη Βενετία μέσα στο πέρασμα των αιώνων έκανε λόγο ο Γιάννης Χρυσουλάκης, ΓΓ Απόδημου Ελληνισμού και Δημόσιας Διπλωματίας Υπουργείου Εξωτερικών σε μαγνητοσκοπημένο μήνυμά του και τόνισε ότι η Γενική Γραμματεία Απόδημου Ελληνισμού «υποβοηθά και προωθεί τις κοινές δράσεις που αποκαλύπτουν όψεις του ιστορικού παρελθόντος οι οποίες μπορούν να χρησιμεύουν ως οδικοί χάρτες για το κοινό ευρωπαϊκό παρόν».
Η αντιδήμαρχος Διαδημοτικής Συνεργασίας και Απόδημου Ελληνισμού Στεφανία Τανιμανίδου, σημείωσε ότι οι δύο πόλεις συναντιούνται συχνά κατά τις διάρκεια των τελευταίων χιλίων ετών και ότι με τη συγκεκριμένη έκθεση παρουσιάζεται με τεκμήρια η ιστορία τους και οι στενοί τους δεσμοί.
Για μια ευκαιρία να δούμε τα ίχνη των σχέσεων των δύο πόλεων στα βάθη των αιώνων, έκανε λόγο ο Χρήστος Σαραντόπουλος, πρόξενος Ιταλίας στη Θεσσαλονίκη. «Εκείνο που έχει σημασία είναι ότι και σήμερα οι σχέσεις είναι πολύ δυνατές», τόνισε ο κ. Σαραντόπουλος.
«Η έκθεση αυτή είναι μια πρώτη προσπάθεια να καταγράψουμε, να αποτυπώσουμε και να εκθέσουμε τα ίχνη των Θεσσαλονικέων στη Βενετία, καθώς η Βενετία αποτέλεσε το καταφύγιο ειδικά μετά τον 15ο αιώνα όλων των Ελλήνων οι οποίοι δεν μπορούσαν να αντέξουν την τουρκική καταπίεση για αυτό και βρήκαν διέξοδο στην ελληνική παροικία της Ευρώπης, που την εποχή εκείνη ήταν η Βενετία», σημείωσε ο Χρήστος Αραμπατζής καθηγητής ΑΠΘ και πρόεδρος της Εποπτικής Επιτροπής του Ινστιτούτου.
Αρχεία Θεσσαλονικέων στη Βενετία
Τα αρχεία -τα οποία αναφέρονται στη Θεσσαλονίκη και σε Θεσσαλονικείς που έζησαν στη Βενετία και έχουν φόντο την ελληνική παροικία του Αγίου Γεωργίου- βρήκε και φωτογράφησε η ερευνήτρια Κατερίνα Κορρέ στο Ινστιτούτο και στα Κρατικά Αρχεία της Βενετίας, τονίζοντας ότι «υποπτευόμασταν την παρουσία των θεσσαλονικέων στη Βενετία, αλλά δεν είχαμε φέρει στο φως», σημείωσε η κ. Κορρέ.
Την επιμέλεια της έκθεσης και τον μουσειολογικό σχεδιασμό υπογράφει η Μελίνα Παπαδοπούλου, τον νοηματικό, μουσειολογικό σχεδιασμό η Ιωάννα Αξιώτη και την ψηφιακή αποτύπωση του τάφου του Λουκά Σπανδούνη ο Κωνσταντίνος Τοκμακίδης και ο Παναγιώτης Τοκμακίδης.
Ταυτόχρονα με την έκθεση κυκλοφόρησε και μία ομότιτλη τρίγλωσση έκδοση, σε ελληνικά, ιταλικά και αγγλικά. Η έκθεση και η έκδοση εντάσσονται στις εορταστικές εκδηλώσεις των 1600 χρόνων από την ίδρυση της πόλης της Βενετίας και στις αρχές του 2022 η έκθεση μετά τη Θεσσαλονίκη, θα πραγματοποιηθεί στη Βενετία με το πρωτότυπο υλικό.
Δ. Κεχαγιά