Μια συνθήκη πρωτοφανής στην ιστορία δημιουργείται στο σημαντικό Μορφωτικό Ιδρυμα της Εθνικής Τράπεζας, καθώς, όπως αποκαλύπτει το iefimerida, πριν από περίπου δέκα μέρες παραιτήθηκαν όλα τα μέλη του ΔΣ εκτός του προέδρου (ex officio μέλος), δημιουργώντας πονοκέφαλο λόγω του ιδιόμορφου τρόπου ορισμού νέου ΔΣ.
Στα γραφεία της διοίκησης της Εθνικής Τράπεζας στο Μέγαρο Καρατζά βρίσκονται εδώ και τουλάχιστον δέκα μέρες οι εξαιρετικά λακωνικές επιστολές παραίτησης όλων των μελών του ΔΣ του ΜΙΕΤ, χωρίς μάλιστα να εξηγούν τους λόγους αυτής της απόφασης. Ένα μικρό σοκ -για λόγους που αφορούν ακόμα και δεδομένα που νομικά δεν έχουν αντιμετωπιστεί ξανά στο παρελθόν όπως θα εξηγήσουμε στη συνέχεια- αφού οι επιστολές προέρχονταν από όλα τα μέλη του εννεαμελούς ΔΣ του ΜΙΕΤ, εκτός βέβαια από τον πρόεδρο που παραμένει στη θέση του, αφού σύμφωνα με το καταστατικό ορίζεται ex officio και είναι ο εκάστοτε πρόεδρος της Εθνικής Τράπεζας (μέχρι πρότινος ήταν ο διευθυντής).
Παραιτήθηκαν οι Τάσος Γιαννίτσης, Βασίλης Κάλφας (σ.σ.είχε παραιτηθεί εδώ και μήνες και δεν είχε καλυφθεί η θέση του), Αντώνης Ρεγκάκος (μέλη), Αλέξης Πολίτης (ταμίας), Δημήτρης Κυρτάτας (γενικός γραμματέας), Νικηφόρος Διαμαντούρος (αντιπρόεδρος). Στη θέση του ως διευθυντής του ΜΙΕΤ παραμένει ο Διονύσης Καψάλης, ο άνθρωπος που από τον Νοέμβριο του 1999 καθόρισε ουσιαστικά τη φυσιογνωμία αλλά και την προσφορά του ΜΙΕΤ στον χώρο των γραμμάτων και των τεχνών με τη μετάβαση στον νέο αιώνα και τις απαιτήσεις του, ανοίγοντας τον δρόμο και σε άλλα Ιδρύματα τραπεζικά και όχι μόνο ως προς την παρουσία τους στον ευρύτερο χώρο του Πολιτισμού. Σημειώνουμε ότι η περίπτωση του ΔΣ του ΜΙΕΤ είναι μοναδική, αφού η θητεία σύσσωμου του ΔΣ δεν λήγει ουσιαστικά ποτέ. Συγκεκριμένα, όπως ισχύει από το 1974, ορίζεται ένα 9μελές συμβούλιο όπου προεδρεύει ο εκάστοτε πρόεδρος της Εθνικής Τράπεζας. Αυτό σημαίνει ότι όταν για κάποιο λόγο χηρεύσει μια θέση, το συμβούλιο συνέρχεται και εκλέγει κάποιον άλλο.
Τι λέει η Εθνική Τράπεζα
Σχετικά με το ΜΙΕΤ, κύκλοι της Διοίκησης της Εθνικής Τράπεζας ανέφεραν στο iefimerida ότι «τo MIET αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας και της εξέλιξης της Εθνικής Τράπεζας. Η Τράπεζα είναι αυτή που πάντα το στηρίζει οικονομικά και όπως πάντα φροντίζει για την προοπτική, τους στόχους και το μέλλον του, λαμβάνοντας υπόψη την οικονομική συγκυρία και τις προκλήσεις της εποχής, σε έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία. Μέσα στα καθήκοντα της φροντίδας μας και της εμπειρίας που διαθέτουμε για το ΜΙΕΤ, εργαζόμαστε και για τον εκσυγχρονισμό του Ιδρύματος».
Το μεγάλο ερώτημα είναι για ποιο λόγο υποβλήθηκαν οι παραιτήσεις και κυρίως πότε θα καλυφθούν οι θέσεις πριν δημιουργηθεί μια βαθιά προβληματική κατάσταση με το ΜΙΕΤ να λειτουργεί χωρίς νομική κατοχύρωση, χωρίς να μπορεί να παίρνει εγκρίσεις για προϋπολογισμούς ή δράσεις από το ΔΣ. Ο βασικός πονοκέφαλος σε αυτή τη φάση είναι πώς θα καλυφθούν οι θέσεις, αφού υπάρχει ένα σχεδόν νομικό «κενό»: όπως αναφέραμε προηγουμένως κάθε φορά που χηρεύει μια θέση, οι υπόλοιποι αποφασίζουν για την ανανέωση ή για την έλευση ενός νέου μέλους. Σημειώνουμε ότι η θητεία είναι εξαετής και ποτέ ως τώρα δεν είχε προκύψει το πρόβλημα να χηρεύσουν όλες οι θέσεις μαζί. Στην παρούσα περίπτωση λοιπόν, αφού δεν υφίσταται πλέον ΔΣ μετά τις παραιτήσεις, ποιος θα επιλέξει τα νέα μέλη;
Σημειώνουμε ότι σύμφωνα πάντα με τον ιδρυτικό Οργανισμό του ΜΙΕΤ, τουλάχιστον δυο μέλη του ΔΣ πρέπει να είναι εν ενεργεία ή ομότιμοι καθηγητές ΑΕΙ και ένα μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Τα υπόλοιπα μέλη πρέπει αν είναι διακεκριμένες προσωπικότητες, Ελληνες πολίτες, με δράση στον χώρο των γραμμάτων, του πολιτισμού και ευρύτερα στον χώρο δραστηριοποίησης του Ιδρύματος. Οι υπηρεσίες του προς το ΜΙΕΤ παρέχονται αμισθί. Κορυφαίες μορφές έχουν διατελέσει μέλη του ΔΣ, όπως ο σπουδαίος Παναγιώτης Μουλλάς, ο Λίνος Πολίτης, ο Ι.Θ. Κακριδής, Αλέξης Δημαράς, Ιάκωβος Καμπανέλλης κ.ο.κ. Το ΜΙΕΤ είναι Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου, δεν είναι υπηρεσία της Τράπεζας και η νομιμότητά του εκπηγάζει από το διοικητικό του συμβούλιο.
Το δυναμικό πρόγραμμα του ΜΙΕΤ για το 2020 και το 2021
Το ευτυχές είναι ότι ήδη το μεγαλύτερο μέρος των δράσεων του ΜΙΕΤ ως το τέλος του 2020 αλλά και το μεγαλύτερο μέρος του 2021 έχει ήδη αποφασισθεί, εγκριθεί και δρομολογηθεί. Όπως κάθε χρόνο θα συνεχιστούν οι πυκνές ανατυπώσεις τουλάχιστον 30 τίτλων βιβλίων του ΜΙΕΤ που είναι απαραίτητα για τη διδασκαλία στα Πανεπιστήμια, ενώ ετοιμάζεται η έκδοση περί των 10 νέων τίτλων ανά θεματική κατηγορία. Ηδη μέσα στο 2020 και παρά τον κορωνοϊό ήταν πλήρες το εκδοτικό πρόγραμμα του ΜΙΕΤ.
Τα εκπαιδευτικά προγράμματα, όπως τα περίφημα σεμινάρια παλαιογραφίας θα συνεχιστούν διαδικτυακά εξαιτίας των συνθηκών της πανδημίας. Μέσα στον Νοέμβριο, στο Μέγαρο Εϋνάρδου, το εμβληματικό νεοκλασικό κτίριο στην Αγίου Κωνσταντίνου, θα παρουσιαστεί μια μεγάλη έκθεση που θα παρουσιάζει τον πλούτο της μόνιμης συλλογής του ΜΙΕΤ, δίνοντας περισσότερο βάρος στα νέα αποκτήματα που προέρχονται κυρίως από δωρεές. Η έκθεση θα συνεχιστεί μέχρι να διαφανεί ότι η πανδημία επιτρέπει να προχωρήσουν οι δράσεις με πιο γοργούς ρυθμούς και πιο ευνοϊκές συνθήκες. Ταυτόχρονα στο χώρο του βιβλιοπωλείου του ΜΙΕΤ στην οδό Αμερικής θα πραγματοποιούνται μικρές περιοδικές εκθέσεις -αυτή τη στιγμή και ως τις 30 Οκτωβρίου εκτίθενται τα «Πολιτικά Σχέδια» του Δημήτρη Σεβαστάκη. Στη Θεσσαλονίκη προγραμματίζεται μια σημαντική μόνιμη έκθεση με φωτογραφίες και αρχειακό υλικό για την ιστορία της πόλης και την μετάβασή της από τον 19ο στον 20ο αιώνα -αναμένεται να υλοποιηθεί προς το τέλος του 2020 με αρχές του νέου έτους. Μέχρι τότε και ήδη από τα μέσα Οκτώβρη θα μεταφερθεί στη Θεσσαλονίκη η έκθεση «Χασάπηδες και Κριοφόροι» του Ξενάκη και θα παραμείνει μέχρι να στηθεί η νέα έκθεση με την ιστορία της πόλης.
Σημειώνουμε ότι τον Οκτώβρη του 2021 θα πραγματοποιηθεί η μεγάλη έκθεση του ΜΙΕΤ σε συνεργασία με την Εθνική Βιβλιοθήκη και το ΚΠΙΣΝ που επρόκειτο να γίνει τον Μάρτιο αλλά μεταφέρθηκε χρονικά λόγω του lockdown. Συγκεκριμένα θα εκτεθούν μοναδικά τεκμήρια από τα αρχεία του ΕΛΙΑ που αφηγούνται την ελληνική ιστορία από το 1821 μέχρι και την μεταπολίτευση του 1974. Μία κιβωτός γνώσης και ιστορίας μοναδικής σημασίας. Εντωμεταξύ την ίδια εποχή στο Μέγαρο Εϋνάρδου το ΜΙΕΤ θα παρουσιάσει μια μεγάλη έκθεση για το 1821 μέσα από το αρχείο χαρτογραφίας του Ιδρύματος.