Μπορεί η γιόγκα και τα χάπια κατά της οσφυαλγίας να έχουν αντικαταστήσει τα «τσιγάρα, τα ποτά και τα ξενύχτια», αλλά πολλοί 80χρονοι μουσικοί δεν σχεδιάζουν να αποσυρθούν σύντομα.
«Πάντα έλεγα ότι θα αποσυρθώ από την μουσική όταν φτάσω τα 50 μου», γελάει ο βρετανός πιανίστας Rick Wakeman, ο οποίος, ωστόσο, δεν πραγματοποίησε την... απειλή του.
Αντ' αυτού - αφού συνειδητοποίησε ότι ο κόσμος εξακολουθούσε να ενδιαφέρεται για όσα είχε να προσφέρει - ηχογράφησε άλλα 37 άλμπουμ (ανεβάζοντας το συνολικό του αριθμό σε πάνω από 100), έγραψε δύο αυτοβιογραφίες που έγιναν μπεστ σέλερ και μια μουσική για ταινία και συνέχισε να δίνει συναυλίες.
Στη συνέχεια, μόλις πέρυσι ανακοίνωσε ότι θα σταματήσει τις περιοδείες όταν φτάσει τα 77 του χρόνια, αλλά θα γίνει 76 ετών αυτόν τον Μάιο και το γεμάτο πρόγραμμα των ζωντανών εμφανίσεών του κάθε άλλο παρά... παραπέμπει σε έναν καλλιτέχνη που λέει το «τελευταίο αντίο».
«Υπήρξε μια στιγμή που σκέφτηκα "ίσως ήρθε η ώρα να αποσυρθώ με αξιοπρέπεια"», εξηγεί ο «σταυροφόρος» των prog πλήκτρων, πριν από την τελευταία του συναυλία στο Μπράντφορντ. Και προσθέτει χιουμοριστικά: «Αλλά δυστυχώς δεν μπορώ να το κάνω αυτό. Η μουσική είναι όλος ο κόσμος για μένα. Απλά έχει γίνει κατάφωρα προφανές ότι θα συνεχίσω να το κάνω μέχρι να βάλουν έναν επιτάφιο στην ταφόπλακα μου που να γράφει: "Δεν είναι δίκαιο. Δεν έχω τελειώσει ακόμα"».
Όταν το rock'n'roll θεωρούνταν αποκλειστικά... παιχνίδι των νέων και της νεολαίας, ο νεαρός, τότε, Μικ Τζάγκερ είχε πει κάποτε: «Δεν θέλω να τραγουδάω το "Satisfaction" όταν θα είμαι 30 ετών», αλλά εξακολουθεί να περιοδεύει με τους Rolling Stones στα 81 του, ενώ άλλοι σεβάσμιοι ροκάδες κάνουν το ίδιο με αυτόν: ο Bob Dylan (83), ο Paul McCartney (82), ο Bruce Springsteen (76) και η Mavis Staples (85). «Οι ζωντανές εμφανίσεις είναι σαν ναρκωτικό», εξηγεί ο Wakeman.
Γιατί εξακολουθούν να εμφανίζονται ζωντανά;
Οι ροκ σταρ δεν χρειάζονται τα χρήματα, αλλά παίζουν επειδή αυτό είναι ριζωμένο στον ψυχισμό τους - και η ζήτηση υπάρχει, για να λέμε και στου στραβού το δίκιο.
Για τον Graham Nash, τον γεννημένο στο Μπλάκπουλ συνιδρυτή των Hollies και του σούπερ γκρουπ Crosby, Stills and Nash, πρόκειται για «το πάθος της μουσικής και την ενέργεια που παίρνω όταν ερμηνεύω ένα νέο τραγούδι στο κοινό. Αλλά ακόμη και όταν πρόκειται για ένα τραγούδι που έχω τραγουδήσει εκατομμύρια φορές, θα το τραγουδήσω με το ίδιο πάθος που είχα όταν το έγραψα».
Η 75χρονη, γεννημένη στην Καλιφόρνια τραγουδίστρια Bonnie Raitt έχει περάσει 54 χρόνια «στο δρόμο» και λέει ότι δεν μπορεί να σκεφτεί τίποτα πιο διασκεδαστικό. «Όταν ξεκίνησα, οι ήρωές μου ήταν οι άνθρωποι της τζαζ, του μπλουζ και της κλασικής μουσικής που έπαιζαν μέχρι τα 70 και τα 80 τους χρόνια. Αλλά η περιοδεία είναι σαν μια καλοκαιρινή κατασκήνωση».
Ο Nash ήταν έφηβος όταν συμμετείχε σε έναν διαγωνισμό ταλέντων στο Manchester Hippodrome μαζί με τον φίλο του Allan Clarke. «Σε εκείνο το σόου ήμουν εγώ και ο Allan, που αργότερα δημιουργήσαμε τους Hollies, ο Freddie Garrity, που έγινε ο Freddie and the Dreamers, ο Ron Wycherley, που έγινε ο Billy Fury, και ο Johnny and the Moondogs, που έγιναν οι Beatles».
Στους Hollies, βίωσε την αρχετυπική ζωή στις περιοδείες: «Πέντε από εμάς στο πίσω μέρος ενός Transit, προσπαθώντας να κοιμηθούμε πάνω στους ενισχυτές και τα ντραμς. Ένα βράδυ οι πόρτες άνοιξαν και έπεσα έξω από το φορτηγάκι». Σε ηλικία 20 ετών, ο Wakeman έζησε παρόμοια κατά τη διάρκεια της θητείας του στους Strawbs.
Βοηθάει επίσης να μένεις σε φόρμα. Η Raitt κάνει γιόγκα και βάρη, κάνει πεζοπορία και παίρνει το ποδήλατό της μαζί στην περιοδεία. Ο Wakeman απλώς βγάζει βόλτα τα σκυλιά του.
Ως μέλος των Yes, απολάμβανε υπερβολές και η δική του υπερβολή σταμάτησε στα ναρκωτικά - «δεν έχω πάρει ποτέ χάπι ή καπνίσει τσιγαριλίκι» - αλλά, όπως λέει, το πολύ ποτό και τα τσιγάρα του προκάλεσαν μια σειρά από καρδιακές προσβολές μέχρι την ηλικία των 25 ετών, οπότε τα έκοψε και τα δύο. «Προσπαθώ να μην τα σκέφτομαι όλα αυτά» παραδέχεται.
«Μέχρι τα 30 σου, το να μένεις ξύπνιος, να πίνεις και να παίρνεις ναρκωτικά και να μην κοιμάσαι ήταν ο κανόνας - αλλά ξέρεις ότι αν συνεχίσεις έτσι, δεν θα πάει και τόσο καλά όλο αυτό», θεωρεί η Raitt, η οποία είχε επίσης «απορροφηθεί» από τον τρόπο ζωής του ροκ εν ρολ. Και τονίζει εμφατικά:
«Το επόμενο πράγμα που καταλαβαίνεις είναι ότι το συκώτι σου έχει καταστραφεί ή δεν αναρρώνεις από τα κρυολογήματα ή χάνεις τη φωνή σου, λες πράγματα που δεν εννοείς ή είσαι απρόσεκτος στη σκηνή».
Στην αυτοβιογραφία του Nash, «Wild Tales», ο ρόκερ περιγράφει τρελές περιοδείες της δεκαετίας του '70 που περιλάμβαναν ελικόπτερα, λιμουζίνες, εμπόρους κόκας και πεντάωρες συναυλίες που συνεχίζονταν μετά τα μεσάνυχτα, αλλά η ζωή είναι διαφορετική τώρα.
«Ποτέ δεν ήμουν πραγματικά εθισμένος», επιμένει, «αλλά σταμάτησα να παίρνω κοκαΐνη πριν από 40 χρόνια, αφού πήγα σε ένα πάρτι μετά το σόου και είδα όλους να χαμογελούν, αλλά τα χαμόγελα δεν έφταναν ποτέ στα μάτια τους. Συνειδητοποίησα ότι πρέπει να κοιτούσαν εμένα και να έβλεπαν το ίδιο πράγμα».
Εξακολουθεί να καπνίζει λίγη μαριχουάνα λίγο πριν από τις συναυλίες, αλλά λέει: «Είμαι έτοιμος να γίνω 83 ετών. Δεν έχω προπονητή φωνητικής, κάνω 22 τραγούδια τη βραδιά, 25 συναυλίες σε μια περιοδεία. Τραγούδια όπως το "Military Madness" ή το "Immigration Man" είναι ακόμα επίκαιρα και τα τραγουδάω τόσο καλά όσο ποτέ».
Μερικοί ηλικιωμένοι σταρ κουβαλούν διάφορα... σημάδια από μια ζωή στο δρόμο κάνοντας παγκόσμιες περιοδείες. Μαζί με αυτές τις δυο καρδιακές προσβολές, ο Wakeman είχε «διπλή πλευρίτιδα, διπλή πνευμονία, αρθρίτιδα, διαβήτη» και πρέπει να βυθίζει τα αρθριτικά χέρια του σε παγωμένο νερό μετά από κάθε συναυλία.
Η Raitt χρειάστηκε να αναβάλει συναυλίες τα τελευταία χρόνια λόγω λαρυγγίτιδας και λέει ότι οι μεγαλύτεροι μουσικοί φίλοι της αστειεύονται για το «ποιος έχει τενοντίτιδα, αρθρίτιδα και ούτω καθεξής. Αλλά σε κάθε πόλη υπάρχουν μέρη που μου αρέσει να πηγαίνω και φίλοι που μου αρέσει να βλέπω. Και υπάρχουν άνθρωποι που με έβλεπαν τη δεκαετία του 1970 και εξακολουθούν να έρχονται και να με βλέπουν και τώρα να παίζω».
Ο Nash λέει ότι είδε τον «γίγαντα» της ισπανικής κιθάρας, τον Andrés Segovia να παίζει όταν ήταν 92 ετών. «Και με υπνώτισε με την ενέργεια και την ευφυΐα της ερμηνείας του. Οπότε σκέφτομαι: "Γιατί όχι κι εγώ;"».
Ίσως υπάρχει ένα μάθημα ζωής εδώ για όλους μας. Όπως το θέτει η Raitt: «Αν βρεις κάτι που σου αρέσει να κάνεις, συνέχισε να το κάνεις».