Η δημοφιλής φουάρ σύγχρονης τέχνης άνοιξε τις πόρτες της στο Ζάππειο, με ένα πανόραμα έργων Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών. Με εορταστική διάθεση, η Art Athina 2023, που κλείνει φέτος τα 30 της χρόνια, υποδέχεται το κοινό στο Ζάππειο μέχρι και την Κυριακή 17 Σεπτεμβρίου.
Για την επετειακή διοργάνωση έχει σχεδιαστεί ένα πλούσιο πρόγραμμα, ανανεωμένο ως προς το περιεχόμενο και τις συμμετοχές. Η μεγαλύτερη ετήσια εικαστική διοργάνωση στην Ελλάδα τελεί υπό την αιγίδα της Α.Ε. της Προέδρου της Δημοκρατίας, Κατερίνας Σακελλαροπούλου.
Εξήντα επτά χώροι τέχνης από την Ελλάδα και από εννέα χώρες (Γερμανία, Γαλλία, Ολλανδία, Κύπρος, Βρετανία, Ελβετία, Ουρουγουάη, Πολωνία, Ρουμανία) δίνουν το «παρών» στην επετειακή φετινή φουάρ, που διοργανώνεται από τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Αιθουσών Τέχνης.
Στην Art Athina 2023, εκτός από τον κεντρικό εκθεσιακό πυρήνα της φουάρ, φέτος οι επισκέπτες του Ζαππείου θα έχουν την ευκαιρία να ιχνηλατήσουν άγνωστες γωνιές του Μεγάρου, αλλά και τον κήπο.
Στο περίπτερο της CITRONNE Gallery στην Art Athina
Με τη φετινή συμμετοχή της στην Art Athina, η CITRONNE Gallery παρουσιάζει επιλεγμένα έργα έξι καταξιωμένων καλλιτεχνών -Γιάννης Αδαμάκος, Στήβεν Αντωνάκος, Στηβ Γιανάκος, Γιώργος Λάππας, Νίκος Ποδιάς, Παντελής Χανδρής- που εκπροσωπεί ή συνεργάζεται σταθερά μαζί τους. Κριτήριο είναι μια τέχνη που υπερβαίνει τις συμβάσεις του εκάστοτε μέσου και έχει καθορίσει ή συμβάλλει στις πιο καινοτόμες κατευθύνσεις της εποχής του, μια τέχνη που υπερβαίνει επίσης τα πολιτισμικά σύνορα και αγγίζει βαθύτερες, διαχρονικές έννοιες. Η παρουσίαση αποτυπώνει, επίσης, το στίγμα της γκαλερί ως ενός χώρου παρουσίασης της εγχώριας τέχνης με τη διεθνή παραγωγή όχι ως δύο διαφορετικές συνιστώσες, αλλά ως προς τις μεταξύ τους σχέσεις.
Στην πλειονότητά τους, οι καλλιτέχνες στο φετινό περίπτερο της CITRONNE Gallery εκπροσωπούνται από συλλογές των μεγαλύτερων μουσείων του κόσμου ή από αναγνωρισμένες ιδιωτικές συλλογές, είναι βραβευμένοι και έχουν συμμετάσχει σε ορισμένους από τους σημαντικότερους καλλιτεχνικούς θεσμούς (όπως Mπιενάλε Βενετίας και Ντοκουμέντα).
Τα έργα, χαρακτηριστικά ως προς τη δουλειά του κάθε καλλιτέχνη, μπορούν να ιδωθούν αυτόνομα, άλλα στήνονται και ως ένα σύνολο με κοινό στοιχείο τον καλλιτεχνικό προβληματισμό γύρω από έννοιες όπως ο χώρος, η πνευματικότητα και ζητήματα όπως η εμπειρία του έργου τέχνης και η εμπλοκή του θεατή. Κοινό στοιχείο είναι επίσης η αφαίρεση, ο κατακερματισμός και η ανασύνθεση, η σωματικότητα, η υποδήλωση της μνήμης και η αναζήτηση ενός «ανήκειν».
Η πνευματικότητα είναι έκδηλη στα πάνελ με νέον που ο πρωτοπόρος, ελληνικής καταγωγής, εγκατεστημένος στη Νέα Υόρκη καλλιτέχνης Στήβεν Αντωνάκος (1926 - 2013) δημιούργησε από το 1987 - 2013. Η χρήση λυχνιών νέον στο έργο του ξεκινά ήδη από τη δεκαετία του '60 και τοποθετεί τον καλλιτέχνη στην αιχμή της καινοτομίας.
Η CITRONNE Gallery παρουσιάζει το Prediction (2009), χαρακτηριστικό της σειράς πάνελ με φύλλα χρυσού σε ξύλινη επιφάνεια (το έργο παρουσιάστηκε το 2011 στο L’Espace Louis Vuitton στο Χονγκ Κονγκ).
Πρόκειται για έργα με αναφορές στη βυζαντινή τέχνη, με τα οποία ο καλλιτέχνης επιθυμούσε να ενεργοποιήσει μια οξυμμένη συνείδηση με υλικά το φως, το χρώμα και την αφαιρετική φόρμα. Καθώς το φως διαχέεται σαν φωτοστέφανο γύρω από τις αιχμές του πάνελ, το έργο καθιστά το αόρατο ορατό, υποδηλώνει τα όρια ανάμεσα στο άυλο και το υλικό και εκφράζει ένα διηνεκές, ένα παρόν που ενσωματώνει διαφορετικές χρονικότητες (ο τίτλος Prediction εμπεριέχει το στοιχείο του χρόνου) και μνήμες, μια παλλόμενη κίνηση πίσω από τη φαινομενική στατικότητα.
Αυτό συμβαίνει καθώς το έργο αλλάζει ανάλογα με το φως της ημέρας: σε φωτισμένες συνθήκες το φως φαίνεται σαν μία «αναπνοή», όπως έλεγε ο καλλιτέχνης ενώ το βράδυ το φως αναδεικνύεται με το πάνελ να μοιάζει πιο σκοτεινό και μυστηριώδες σαν ένας χώρος που απορροφά εντός του το βλέμμα του θεατή. Αντίστοιχα πάνελ οδήγησαν στη γνωστή σειρά Παρεκκλήσια του καλλιτέχνη, έργα-χώροι περισυλλογής που έχουν παρουσιαστεί διεθνώς και μεταξύ άλλων στην Ελληνικό Περίπτερο στην 47η Mπιενάλε της Βενετίας το 1997.
Έργα του καλλιτέχνη, εξάλλου, συγκαταλέγονται ανάμεσα στις συλλογές των μεγαλύτερων μουσείων (όπως το Museum of Modern Art και το Μουσείο Guggenheim στη Νέα Υόρκη, τo Philadelphia Museum of Art και την National Gallery στην αμερικανική πρωτεύουσα), ενώ μόλις κυκλοφόρησε (Σεπτέμβριος 2023) η μεγάλη μονογραφία Stephen Antonakos: Neon and Geometry από τις εκδόσεις Rizzoli Electa.
Αν και αντιδιαμετρικά σε ύφος και αίσθηση, τα έργα του διεθνώς καταξιωμένου Στηβ Γιανάκου (έτος γεν. 1938) εδράζονται και αυτά από ένα άλλο μεγάλο ρεύμα της διεθνούς τέχνης, την ποπ αμερικανική τέχνη, την οποία όμως ο καλλιτέχνης διαστρέφει σε μια πιο σκληρή εικονογραφία που καταρρίπτει το Αμερικανικό Όνειρο. Αποτελούν επίσης χαρακτηριστικά δείγματα γραφής ενός επίσης σημαντικού Έλληνα καλλιτέχνη της διασποράς. Ιδωμένα σε σχέση με τα υπόλοιπα έργα, οι αιρετικές εικόνες του αποτελούν μία εξαίρεση με τον καρτουνίστικο χαρακτήρα τους έχουν όμως ως κοινό σημείο με τα υπόλοιπα έργα την διάθεση της ανατροπής και την αμφισημία. Προσγειώνουν τον θεατή στη πραγματικότητα, αντιστρέφουν και σατιρίζουν ρόλους και ανθρώπινους τύπους, καταρρίπτουν κοινωνικά πρότυπα μέσα από χαρακτήρες που επινοεί ο καλλιτέχνης. Χαρακτηριστικός ο μυστακοφόρος Loop de Lοοp -στο μεικτής τεχνικής ομότιτλο έργο του 2020-2022 που παρουσιάζει η CITRONNE Gallery- με τους υπαινιγμούς γύρω από τη σεξουαλικότητα και το φύλο.
Τα εννοιολογικά διφορούμενα έργα του Στηβ Γιανάκου που βρίσκονται σε ορισμένες από τις πιο αξιόλογες μουσειακές και ιδιωτικές συλλογές, αιφνιδιάζουν τον θεατή, προκαλούν αμηχανία και εγείρουν τον προβληματισμό καθώς απογυμνώνουν το ιδιωτικό και εκθέτουν τα κοινωνικά στερεότυπα.
Κομβικό έργο στο φετινό περίπτερο της Art Athina είναι το μνημειώδες, ύψους άνω των δύο μέτρων «γλυπτό» Ταξιδιώτης (2013) του μεγάλου Έλληνα γλύπτη Γιώργου Λάππα (1950-2016), καθηγητή στην Α.Σ.Κ.Τ. από το 1987 ως το τέλος της ζωής του, έτος κατά το οποίο έγινε και μεγάλη αναδρομική έκθεση του έργου του στο Μουσείο Μπενάκη. Ο «Tαξιδιώτης» αποτελεί ένα alter ego του αιγυπτιώτικης καταγωγής καλλιτέχνη για τον οποίο το ταξίδι, η περιήγηση σε μακρινούς προορισμούς ανά την υφήλιο αλλά και η διανοητική περιήγηση σε κείμενα της Ανατολικής κουλτούρας, όπως τα βουδιστικά κοάν, η κοσμοπολιτική του οπτική, τέλος, υπήρξε ένας διαπολιτισμικός, «εκτός των ορίων» τρόπος ζωής και σκέψης. Ο Ταξιδιώτης συγκαταλέγεται ανάμεσα σε άλλους χαρακτήρες όπως ο Iσορροπιστής, ο Σαμάνος ή ο Ταχυδακτυλουργός, χαρακτήρες που παλεύουν να βρουν μία θέση στον κόσμο, που ακροβατούν, βρίσκονται ανάμεσα στην ύπνωση και την κίνηση, την πτώση και την ανάληψη και εκφράζουν μια βαθιά βιωμένη πραγματικότητα.
Διακειμενικό, με αναφορές στην ιστορία της τέχνης, τη μνήμη και την ιστορία, το έργο του είναι σαγηνευτικό, μυστήριο, άμεσο και εμβριθές. Διεθνώς αναγνωρισμένο έχει μεταξύ άλλων εκπροσωπήσει την Ελλάδα στην Μπιενάλε της Βενετίας (μαζί με τον Γιάννη Μπουτέα) το 1990 και συμμετείχε στην Μπιενάλε του Σάο Πάολο το 1987, έτος δημιουργίας του εμβληματικού Mappemonde, μια εγκατάσταση/μικρογραφία, χάρτης του Κόσμου, ένα πεδίο μνήμης που αναβίωσε η CITRONNE Gallery στην έκθεση του καλλιτέχνη το 2018.
Τα ζωγραφικά, αφαιρετικά έργα του αναγνωρισμένου ζωγράφου Γιάννη Αδαμάκου (έτος γεννήσεως 1952) πραγματεύονται και αυτά τον χώρο. Κινούνται επίσης σε ένα μεταίχμιο, ανάμεσα στη φαντασία και την πραγματικότητα, στον αισθητό κόσμο και το υποσυνείδητο, την παλλόμενη κίνηση και την ακινησία, τη μαγική εκείνη στιγμή που όλα φαίνονται οικεία και ο χρόνος σταματά να κυλά. Φέρουν τη μνήμη ενός τοπίου, μιας εικόνας, μιας συνάντησης αλλά και την ίδια καλλιτεχνική, σωματική διαδικασία. Εργαλεία του το χρώμα και το φως, η διάθλαση και η αίσθηση μιας παλλόμενης κίνησης και απέραντου χώρου.
Στα έργα του ο Αδαμάκος συνδυάζει το χρώμα και το φως με μία διακριτική, γεωμετρική δομή. Δουλεύει τα έργα του κάθετα και οριζόντια συνδυάζοντας έτσι την αίσθηση της ανάτασης του κατακόρυφου με την ηρεμία του οριζόντιου στοιχείου. Δημιουργεί ακαθόριστα τοπία, ονειρικά αλλά βασισμένα σε πραγματικούς τόπους και πλασμένα μέσα από τα στρώματα της μνήμης και με τη δεξιοτεχνία του ζωγραφικού μέσου. Σχεδόν σωματικά, τα έργα του μοιάζουν με περιβάλλοντα, και αποδίδουν μια ζωγραφική που καταπιάνεται με τον χώρο.
Μία άλλη όψη του φωτός, αυτή της σκιάς μελετά ο βραβευμένος, ευρηματικός Παντελής Χανδρής (έτος γεν. 1963) με τα έργα του Sleepless Cattleya (2016), μια σειρά μαύρων, επίτοιχων γλυπτών με ατσαλόσυρμα και μεταξόχαρτο που μοιάζουν με οργανικές φόρμες ή υβριδικά πλάσματα και αποδίδουν μια αίσθηση σωματικότητας, παρουσίας και απουσίας ταυτόχρονα, ζωής και απώλειας. Αιχμηρά αλλά και εύθραυστα, με εσοχές και εξοχές, δεν διαχωρίζουν την μία ποιότητα από την άλλη και αναδεικνύουν τις αντιθέσεις της ζωής που συνιστούν ένα αδιαχώριστο σύνολο.
Η έμπνευση για τα έργα προέρχεται από μια παιδική μνήμη του καλλιτέχνη, μία καλύβα στο γειτονικό οικόπεδο του σπιτιού του και ό,τι υλικό ή άυλο παρέμεινε ως ίχνος. Το έργο αναβιώνει τη μνήμη αυτή και κατά επέκταση, δίνει υπόσταση στο παρελθόν και θίγει έννοιες όπως την καταγωγή, την κατοίκηση, τις ρίζες, την σχέση μας με την φύση. Συνειρμικά, στοχαστικά και αινιγματικά, εσωστρεφή, τα έργα είναι και μία πρωτότυπη γλυπτική απόδοση που κατορθώνει να δώσει υπόσταση και σώμα στην σκιά. Πρόκειται για μια ιδιότυπη τοπογραφία που εκφράζει βαθύτερες ανθρώπινες αγωνίες.
Ο συνδυασμός παρουσίας - απουσίας χαρακτηρίζει το έργο του Νίκου Ποδιά (έτος γεν. 1974), μια σύνθεση μεικτής τεχνικής σε μοτίβο πλέγματος. Καμωμένα από διαφορετικές ποιότητες χαρτιού αλλά και από χρησιμοποιημένα φακελάκια τσαγιών, το έργο είναι χαρακτηριστικό της λεπτομερούς, μεθοδικής, χειρωνακτικής καλλιτεχνικής διαδικασίας που ακολουθεί ο καλλιτέχνης. Αποπνέει αυτή τη φροντίδα που δείχνει ο καλλιτέχνης για τα υλικά του, την προσήλωση στην καλλιτεχνική διαδικασία που σχεδόν αποκτά τον χαρακτήρα μίας ιεροτελεστίας καθώς και το στοιχείο της χρονικότητας. Τόσο τα μοτίβα όσο και ο σέπια χρωματισμός των χαρτιών παραπέμπουν στο παρελθόν καθώς και σε διαπολιτισμικά, αρχετυπικά σύμβολα και σχήματα. Διακειμενική, με αναφορές στον βυζαντινό διάκοσμο, τα μεσαιωνικά σύμβολα, την αναγεννησιακή τέχνη, εμπεριέχει το στοιχείο της ιστορίας και της μνήμης. Όπως και τα περισσότερα έργα της έκθεσης που παρουσιάζει η CITRONNE Gallery στην Art Athina 2023, το έργο συναρμόζει την απουσία με την παρουσία και δίνει υπόσταση στο άυλο και την μνήμη, θίγει διαπολιτισμικές έννοιες, ενώ ταυτόχρονα κάνει τον θεατή να συνειδητοποιήσει τη σημασία της φροντίδας ως δημιουργίας.
Και άλλοι λόγοι για να επισκεφθείς την Art Athina
Στην Art Athina 2023 12 Performances υπό τον τίτλο «Live Encounters: Σύγχρονες καλλιτεχνικές επιτελεστικές πρακτικές», που επιμελείται ο Πάνος Γιαννικόπουλος. Το πρόγραμμα εξερευνά τις πολλαπλές πτυχές της εικαστικής περφόρμανς και τις αναφορές του μέσου, ενώ παράλληλα ιχνηλατείται η πορεία του στο ελληνικό πλαίσιο, η σχέση του με τη θεατρική δράση, τη χορογραφία, τις ηχητικές πρακτικές, τον κοινωνικό ακτιβισμό και τον χώρο του θεάματος, παρουσιάζοντας εκπροσώπους του μέσου που αλληλεπιδρούν με διάφορα καλλιτεχνικά πεδία.
Ενδιαφέρουσες απόψεις σχετικά με το πως εξελίσσεται το τοπίο των εικαστικών τεχνών με έμφαση τον τομέα της φιλοξενίας, των εκδόσεων και των αναθέσεων νέων έργων τέχνης θα αναπτυχθούν στο πρόγραμμα των ομιλιών -Talks- την επιμέλεια των οποίων έχει η Δανάη Γιαννόγλου.
Τα πολλά διαφορετικά πρόσωπα των ανεξάρτητων χώρων τέχνης που σε ορισμένες περιπτώσεις δίνουν προτεραιότητα στο ερευνητικό - ακαδημαϊκό πεδίο, άλλοτε λειτουργούν ως residencies, είτε για καλλιτέχνες είτε για εκθέσεις άλλων επιμελητών, άλλοτε ως εργαστήρια και άλλοτε ως πρώιμες γκαλερί παρουσιάζονται μέσα από τις επιλογές που έχει κάνει για την ενότητα Projects η Ολυμπία Τζώρτζη.
Έργα κινούμενης εικόνας, ντοκιμαντέρ και ταινίες μυθοπλασίας δημιουργών από την Ελλάδα, την Κύπρο, την Τουρκία, την Παλαιστίνη και τον Λίβανο, τα οποία διερευνούν τις πολύπλοκες σχέσεις μεταξύ της γης, των ευάλωτων κοινοτήτων και της επίσημης εκδοχής της ιστορίας στη νοτιοανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή έχει συμπεριλάβει ο Άκης Κόκκινος στο πλαίσιο της ενότητας Video που φέρει τον τίτλο «I miss you more than I remember you».
Στην Art Athina με παιδιά
Επενδύοντας σταθερά στον εκπαιδευτικό της ρόλο, η Art Athina και φέτος έχει συμπεριλάβει στο πρόγραμμά της το Kids' Educational Program σχεδιασμένο από τον μη κερδοσκοπικό διεθνή κοινωνικό φορέα Σύγχρονης Τέχνης και Πολιτισμού, ΚROMA, για παιδιά και εφήβους ηλικίας από τεσσάρων έως 15 ετών και τους συνοδούς τους. Το πρόγραμμα έχει στόχο να εξοικειώσει τους νέους με την τέχνη ώστε να συμβάλλει στη δημιουργία της νέας γενιάς φιλότεχνων. Παράλληλα θα υπάρχουν εκπαιδευτικές δράσεις με άξονα την τέχνη και την οικολογία ακόμη και για τα παιδιά που δεν θα εξασφαλίσουν θέση στα δωρεάν οργανωμένα προγράμματα.
Art Athina και design
Ενισχύοντας τον πολυσυλλεκτικό της χαρακτήρα, η Art Athina 2023 εντάσσει στο πρόγραμμά της και δυο ιδιαίτερες παρουσιάσεις αφιερωμένες στο design.
Η πρώτη είναι η έκθεση «In Conversation with a Chair» του Mare Studio, στο πλαίσιο της οποίας η καρέκλα -ένα συνηθισμένο χρηστικό αντικείμενο- μετουσιώνεται σε έκθεμα που ακολουθεί διαφορετικά στυλ -από το παραδοσιακό έως το σύγχρονο και από το λιτό έως το περίπλοκο- και μας ταξιδεύει στην ελληνική παράδοση, το design και το craftsmanship (μαστοριά) συνοψίζοντας πάνω από 100 χρόνια ιστορίας, με την υπογραφή Ελλήνων δημιουργών.
Η δεύτερη θα βρίσκεται στον μικρό εσωτερικό κήπο του Ζαππείου Μεγάρου και φέρει τον τίτλο Zappeion Garden x BlueCycle project. Πρόκειται για ένα ολοκληρωμένο garden project με έπιπλα και αντικείμενα που φέρουν το εικαστικό και το περιβαλλοντικά θετικό αποτύπωμα της BlueCycle, της μοναδικής ελληνικής, κοινωνικής εταιρείας γαλάζιας και κυκλικής οικονομίας που αντιμετωπίζει ολιστικά τον στόχο της προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος.
Για δεύτερη χρονιά συνεχίζεται ο θεσμός του βραβείου της Art Athina για νέο καλλιτέχνη, ο οποίος αποσκοπεί στην ενίσχυση της καλλιτεχνικής δημιουργίας, σε συνεργασία της με το MOMus-Μουσείο Άλεξ Μυλωνά, ένα από τα πέντε μουσεία του Μητροπολιτικού Οργανισμού Μουσείων Εικαστικών Τεχνών Θεσσαλονίκης (MOMus).
Δυνατότητα συμμετοχής έχουν εικαστικοί έως 45 ετών, οι οποίοι ζουν και εργάζονται στην Ελλάδα και προτείνονται από την γκαλερί που τους εκπροσωπεί, όπου έχουν πραγματοποιήσει μία τουλάχιστον ατομική έκθεση. Η ανακοίνωση του νικητή θα γίνει το Σάββατο 16 Σεπτεμβρίου, στις 19.00.
Τα μέλη της πενταμελούς επιτροπής για το βραβείο είναι:
Πάνος Γιαννικόπουλος (Ιστορικός Τέχνης και Επιμελητής), Δανάη Γιαννόγλου (Επιμελήτρια και Συγγραφέας), Θούλη Μισιρλόγλου (Διευθύντρια MOMus - Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης - Συλλογές Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης), Γιάννης Μπόλης (Ιστορικός της Τέχνης, Προϊστάμενος Τμήματος Σύγχρονης Γλυπτικής-MOMus-Μουσείο Άλεξ Μυλωνά), Τίνα Πανδή (Επιμελήτρια, Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ).
Ένας ειδικά διαμορφωμένος χώρος θα είναι αφιερωμένος το επετειακό λεύκωμα για τα 30 χρόνια της Art Athina, που εξέδωσε ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Αιθουσών Τέχνης, σε επιμέλεια του Γιάννη Ασδραχά. Σημαντικές στιγμές, ιστορικά στελέχη, καλλιτέχνες, προσωπικότητες της εικαστικής και πολιτικής ζωής που έδωσαν το «παρών» τις τρεις αυτές δεκαετίες που η αθηναϊκή φουάρ διέγραψε τη δική της ξεχωριστή και ιδιαιτέρως σημαντική πορεία θα έχουν την ευκαιρία να ανακαλύψουν οι επισκέπτες στο booth που θα σχεδιάσει ο Σταύρος Παπαγιάννης - Stage Design Office.
Αναλυτικά οι αίθουσες τέχνης που συμμετέχουν στην Art Athina 2023:
ΜΑΙΝ a.antonopoulou.art, agathi kartalos, ALIBI GALLERY, Allouche Benias Gallery, alma gallery, ARGO GALLERY, Art Appel Gallery, Art Zone 42 Gallery, ARTFORUM Gallery, Artshot – Sophia Gaitani, Arusha Gallery /Scotland, ASTROLAVOS Art Galleries, Athens Art Gallery, Batagianni Gallery, CAN Christina Androulidaki Gallery, CITRONNE Gallery, Claas Reiss / London, UK, Crux Gallery, Dio Horia, ekfrasi-yianna grammatopoulou, Eleftheria Tseliou Gallery, ELENI KORONEOU GALLERY, Enari Gallery /Netherlands, ENIA GALLERY, EPsilon Art Gallery, Ewa Opalka Gallery / Razem Pamoja Foundation/Poland, Fabienne Levy/Switzerland, FRANCOISE HEITSCH / Germany, Galerie “7”, Galerie ArtPrisma, Ersi Gallery, LTECGallery Gallery / MAMA CONTEMPORARY / Cyprus, Genesis gallery, GRAMMA EPSILON GALLERΥ, IAGA Contemporary Art / Romania, Ileana Tounta Contemporary Art Center, Kalfayan Galleries, Kappatos Gallery, Lola Nikolaou Gallery, Mare studio, Marginalia Gallery /Cyprus, Michael Janssen Berlin /Germany, Mihalarias Art, NIL GALLERY / France, Nitra Gallery, pal project / France, PAPATZIKOU GALLERY, Peritechnon Karteris, Rebecca Camhi gallery, Rodeo, ROMA GALLERY, Sianti Gallery, Skoufa Gallery, Technohoros art gallery, THE BREEDER, The Edit Gallery / Cyprus, Wilhelmina's/Hydra, XIPPAS / France, Switzerland, Uruguay, zina athanassiadou gallery