Ο Δημήτρης Παπαδημητρίου διάβασε τον Moby Dick όταν ήταν παιδί και τον ανακάλυψε εκ νέου σε ένα ταξίδι του στην Αμερική.
Εκει γεννήθηκε η ιδέα να μεταφέρει το βιβλίο στο θέατρο, να μιλήσει για τον δικό του ο Αχαάβ, τη φάλαινα και την αναζήτηση του Θεού, μέσα από ένα «παιδικό βιβλίο για μεγάλους και ένα μεγαλίστικο βιβλίο για παιδιά», όπως λέει και ο ίδιος. Ο Δημήτρης Παπαδημητρίου, ένας από τους σπουδαιότερους σύγχρονους Έλληνες συνθέτες με το πολύπλευρο έργο, έγραφε ακατάπαυστα νύχτες πλάι στο μόνιτορ του νεογέννητου γιου του και τώρα, λίγο πριν την πρεμιέρα, βλέπει πώς όσα είχε φανταστεί γίνονται πραγματικότητα.
Η λογοτεχνία, η μουσική, το θέατρο ο χορός και η πιο σύγχρονη τεχνολογία των «Ολογραμμάτων» κάνουν εφικτή τη σκηνική αναπαράσταση του πέμπτου πιο πολυδιαβασμένου βιβλίου στην ιστορία της Ανθρωπότητας. Ο Moby Dick το μιούζικαλ, του Δημήτρη Παπαδημητρίου σε σκηνοθεσία Γιάννη Κακλέα, βασισμένο στο μυθιστόρημα του Χέρμαν Μέλβιλ θα συναρπάσει και τους πιο απαιτητικούς. Το Onassis Culture μεταμόρφωσε το αριστούργημα της παγκόσμιας λογοτεχνίας σ’ ένα μοναδικό μουσικό υπερθέαμα και από τις 9 Φεβρουαρίου, η μεγαλύτερη ελληνική μουσική υπερπαραγωγή σηκώνει αυλαία στο Christmas Theater.
Ένα περιπετειώδες μουσικό και φιλοσοφικό υπερθέαμα για όλη την οικογένεια, όπως λέει και ο Δημήτρης Παπαδημητρίου, για μία παραγωγή που υπογράφει τη διασκευή, τη μουσική σύνθεση και ένα λιμπρέτο 29.198 λέξεων. Και μιας και μιλάμε με αριθμούς ο Moby Dick είναι ένα θέαμα 23 ερμηνευτών επί σκηνής και 12 μουσικών που παίζουν ζωντανά. 430 ωρών πρόβας και 250 ωρών μουσικής διδασκαλίας. Ακόμα, θα δούμε 135 κοστούμια, αμέτρητες αλλαγές σκηνών, 70 τετραγωνικά οθόνη ολογραφικής προβολής, 96 τετραγωνικά LED οθόνη και εντυπωσιακές ολογραμματικές προβολές και 3D videos που έρχονται για να συναρπάσουν και να χαρίσουν μια αξέχαστη εμπειρία στο κοινό, εναρμονισμένη με το παγκόσμιο αριστούργημα του Χέρμαν Μέλβιλ.
«Η αλήθεια είναι πώς η λέξη υπερθέαμα συνήθως συνδέεται με κάπως αφελή ως προς το περιεχόμενο έργα» τονίζει ο Δημήτρης Παπαδημητρίου μιλώντας στο iefimerida με αφορμή την παράσταση, «γι’ αυτό θα μου επιτρέψετε να μην την προσυπογράψω έτσι σκέτη χωρίς κάποιο σχόλιο. Θα έλεγα οτι η μεταφορά στο θέατρο ενός έργου που κινείται σε όλο τον πλανήτη και περιέχει στοιχεία της φύσης, φάλαινες (πολλές) καράβια κλπ θα έπρεπε, για να μην υποβαθμισθεί αλλά και για να μη περιέλθει στην κατηγορία του φτωχού συγγενούς σε σχέση με το σινεμά, να χρησιμοποιήσει τα νέα μέσα, σε κατάλληλη φυσικά χρήση για την σκηνή».
«Ούτως ή άλλως πρέπει να «κλέψεις» και να υπονοήσεις τόσα πολλά που χάρις στα ολογράμματα και τα 3d μπορούμε με αξιοπρέπεια να σταθούμε μπροστά στην απαίτηση της δράσης και την δύναμη των κινηματογραφικών καταγραφών. Εν τέλει αισθάνομαι ότι πετύχαμε να έχουμε μια σύγχρονη μορφή μουσικού θεάτρου. Ωστόσο το νόημα του έργου, οι ερμηνείες, το θέατρο και η μουσική υπερέχουν τελικά όσο και αν και το θέαμα είναι όντως υπερθέαμα. Νομίζω ότι αυτή είναι η διαβάθμιση εν τέλει. Κάποιος θα έρθει να δει το θέαμα, θα το απολαύσει, αλλά φεύγοντας άλλα θα έχει αποκομίσει πράγματα ευτυχώς».
Δεν είναι η εμπορική επιτυχία ο στόχος
Υπάρχει προσωπικό στοίχημα στην παράσταση αυτή;
«Σε όλα τα έργα μας όπου υπάρχει μόχθος και όραμα, υπάρχει και πλήθος στοιχημάτων. Και το στοίχημα σου θα είναι πάντα χαμένο ή πάντα κερδισμένο, εξαρτάται ποιο θα βάλεις. Δεν είναι η εμπορική επιτυχία λοιπόν ο στόχος μας. Αν ήταν έτσι και το βιβλίο του Μέλβιλ τί ήταν; Αποτυχημένο στην αρχή και έγινε μετά θάνατον πολύ επιτυχημένο χωρίς να έχει παρεισέλθει από τον, νεκρό ήδη, δημιουργό καμμιά διορθωτική προσπάθεια.
Το στοίχημα ίσως είναι η συγκίνηση ότι αυτό το τρελό που φανταστήκαμε το κάναμε πραγματικότητα. Το βλέπουμε και το χαιρόμαστε ήδη στις πρόβες. Ότι πείσαμε τους συνεργάτες μας να λειτουργήσουν ως σπουδαίοι καλλιτέχνες. Η επιτυχία είναι ως εκ τούτου δεδομένη, εάν οι θεατές μας ενδιαφέρονται για την αληθινή καλλιτεχνική προσπάθεια, το αίμα μας. Αν ενδιαφέρονται για την αγάπη και αφοσίωση μας σε αυτούς όχι ως αριθμοί αλλά ως ψυχές, μονάδες».
Ήταν μία από τις ιστορίες που αγαπούσατε ως παιδί ο Μόμπι Ντικ, πότε τον ανακαλύψατε;
«Τον πήρα σε μικρή ηλικία, οκτώ-εννιά ετών ίσως από τα χέρια του μεγάλου μου αδελφού και παρακάμπτοντας την συνήθη διαδικασία το πρόλαβα από τον μεσαίο μου αδελφό και το διάβασα δεύτερος. Αυτό θυμάμαι, γιατί στην αρχή το έκρυβα. Αλλά κρύβεται τέτοιο ογκώδες βιβλίο;
Ήταν μια έκδοση με ένα πολύ ωραίο ζωγραφικό απέξω, σχεδόν παιδικό. Θυμάμαι την συντριπτική εντύπωση, τον Αχαάβ, τους ιθαγενείς, τις τρικυμίες, και την φάλαινα φυσικά. Ήταν μια εκκωφαντική περιπέτεια».
Έγραφα λιμπρέτο και μουσική για εννέα συναπτούς μήνες επί δωδεκάωρο κάθε νύχτα
Πόσες φορές το διαβάσατε, πόσο καιρό γράψατε το λιμπρέτο και σε ποιες συνθήκες;
«Το διάβασα τρείς φορές σε μεγάλες χρονικές αποστάσεις. Η βασική φορά ήταν στην Αμερική όπου κάναμε μαθήματα σύνθεσης με τον Dutilleux, τον John Williams και τον Steve Reich στο Nathaniel Hawthorne Cottage όπου ο Μέλβιλ διάβασε τον Μόμπυ Ντίκ στον μέντορά του Hawthorne. Εκεί γεννήθηκε η επιθυμία να γράψω για το έργο αυτό. Η έμπνευση με την μορφή του μήλου που πέφτει στο κεφάλι του Νεύτωνος δεν παράγει ούτε ένα βαζάκι μαρμελάδας μήλου. Η έμπνευση για ένα τέτοιο έργο είναι μια χρόνια κατάσταση μυαλού και ψυχής, μια ανοικτή γραμμή επικοινωνίας με τον ανώτερο στόχο. Έγραφα λιμπρέτο και μουσική για εννέα συναπτούς μήνες επί δωδεκάωρο κάθε νύχτα».
«Ο Θεός είναι το μέγα ζήτημα πάντα»
Η επαφή με τον Θεό τις μορφές του, οι κοινωνικές, οι μεταφυσικές διαστάσεις. Ποιες ήταν οι δικές σας αναζητήσεις μέσα από το έργο;
«Ο Θεός είναι το μέγα ζήτημα πάντα. Η αναζήτηση του, η επίκληση του, η άρνηση του και η απόρριψη της ύπαρξης του, είναι στα χέρια του αναγνώστη. Είναι ένα έργο που μαγικά μπορεί να συμπεριλάβει και να συμπαρασύρει και τον πιστό και τον άθεο και τον σκεπτικιστή και τον αγνωστικιστή. Σε βάζει μαγικά στην δίνη των αναζητήσεων του, χάρις στην στέρεη ποιητική και φιλοσοφική του δύναμη. Όπως όλα τα αριστουργήματα αφήνει τον υπαινιγμό και το αίνιγμα στα χέρια σου. Στο τέλος, όμως σίγουρα η σκέψη σου θα έχει προχωρήσει πολύ προς την δική σου λύση».
Το ταξίδι, το άπιαστο, τι αγγίζει τα παιδιά, ποιο θα λέγατε είναι το μήνυμα του Μόμπι Ντικ στους μεγάλους;
«Είναι παράλληλα ένα ατόφιο παιδικό-εφηβικό μουσικό έργο. Τα παιδιά διαισθάνονται ό,τι δεν κατανοούν λογικά, και αυτό ίσως να ενισχύει την ένταση των νοημάτων που δεν μπορούν ρητά αν κατονομάσουν. Ο Μόμπυ βάζει τα ερωτηματικά που θα ανοίξουν τους διανοητικούς ορίζοντες τους μέσα στον χρόνο. Αν έβαζε τις απαντήσεις απλά θα τους έκλεινε τον νου ακόμα περισσότερο.
Αλλά μη σας φανεί περίεργο ότι η παιδικότητα είναι το στοιχείο στο οποίο καταφεύγει το ίδιο το βιβλίο σαν στήριγμα και μέσον αφήγησης των φανταστικών στοιχείων του. Ο ενήλικος, που ασχημάτιστος ζει ήδη μέσα στο παιδί από παιδική-εφηβική ηλικία θα βρει ίση τροφή με το παιδί που ζει ακόμη μέσα σε έναν ενήλικο θεατή. Μήνυμα με την μορφή που θα μπορούσε να καταγράψει κανείς με μια φράση δεν έχουν αυτά τα έργα. Δεν υπάρχει δηλαδή fortune cooky στο τέλος του γεύματος! Το ποιητικό έργο είναι ο πιο σαφής δυνατός τρόπος να ειπωθεί το ανείπωτο. Η ποίηση δεν είναι ο ασαφής αφηρημένος τρόπος να ειπωθεί το απλό και σαφές».
Σε μία αναγωγή στο σήμερα τι θα λέγαμε ότι αντιπροσωπεύει ο καπετάνιος Αχαάβ, η φάλαινα;
«Ο Αχαάβ είναι ο Νέος Ανθρωπος, ο homo philosophicus που πιά δεν πείθεται με την μυθολογία ή την τιμωρία. Το παιδί που νοιώθει παραμελημένο από τον πατέρα Θεό του. Οι υπάρχουσες προσεγγίσεις του Θεού δεν τον καλύπτουν πιά. Νοιώθει ορφανό. Ψάχνει τρόπο να τον προκαλέσει, να τον κάνει να φανερωθεί, να τον επανα-ανακαλύψει σε μια νέα σχέση. Ο Αχαάβ ψάχνει τον Θεό-Κοινωνική Δικαιοσύνη, τον Θεό-επαναστάτη, τον Θεό-τιμωρό των τυράννων, τον Θεό με τον καθαρό λόγο και την διαλεκτική σκέψη. Ο γνωστός Θεός στις ανθρώπινες δοξασίες τον θυμώνει, τον πληγώνει, τον προδίδει με την ανοχή και την αδράνεια του, με την εκδικητικότητα και την απλοϊκότητα των νόμων του.
Τον καλεί θα έλεγε κανείς σε μονομαχία στο σύνορο Φύσης και Θεού, στο όριο της φυσικής δύναμης. Το σύνορο αυτό είναι το πιο δυνατό και ανίκητο ζώο, η φάλαινα Μομπυ Ντίκ. Αυτό το όριο του θέλει να σπάσει, να καταλύσει, να ξεπεράσει. Είναι στην ανθρώπινη φύση να θέλει διαρκώς να επεκταθεί στην θεϊκή περιοχή. Ο Αχαάβ είναι ένας Προμηθέας. Ένας μάρτυρας του Ανθρώπινου γένους».
Κρύβει παιδί μέσα του ο Δημήτρης Παπαδημητρίου και αν ναι, το φανερώνει και πότε;
«Φυσικά και κρύβω ένα παιδί μέσα μου αλλά μάλλον όχι και πολύ καλά. Όλοι εμείς που κάνουμε επαγγέλματα που συντάσσονται με το ρήμα «παίζω», (όπως παίζω μουσική, παίζω θέατρο κλπ) δεν είναι νομίζω καθόλου τυχαίο, όντως υπάρχει και κάποια αρχετυπική παιδικότητα στις διαδικασίες αυτές. Τώρα μάλιστα που έχω και παιδί έχω κατά πολύ βελτιώσει τις παιδικές μου επιδόσεις. Αλλά είπαμε, ο Μόμπυ είναι ένα παιδικό βιβλίο για μεγάλους και ένα μεγαλίστικο βιβλίο για παιδιά».
«Τι θα πω στον γιο μου σε 10 χρόνια»
Σας άλλαξε ο ερχομός του γιου σας, είναι παρακαταθήκη ο Μόμπι Ντικ, θα δούμε και θα ακούσουμε και άλλα έργα για όλη την οικογένεια;
«Έχω κάνει ήδη αρκετά παιδικά. Τους μύθους του Αισώπου (όπερα σκιών), «Το φώς που σβήνει» (μουσική και τραγούδια για την ταινία του Βασίλη Ντούρου) και φέτος το CD «Ένα Παράθυρο Μικρό», τραγούδια για παιδιά σε στίχους Μιχάλη Γκανά, σε παραγωγή της Χριστίνας Παναγιωτάκου για την Στέγη. Όλα είναι μέσα στο ρεπερτόριο του γιού μας μεταξύ άλλων έργων ελλήνων και ξένων συνθετών».
Όταν, καλά να είμαστε.., σε 10 χρόνια ο γιος σας ζητήσει να μάθει για την πανδημία μέσα στην οποία γεννήθηκε τι θα του πείτε;
«Χάρις στην πανδημία, θα του πω, ήμουν 100% δίπλα στην μητέρα σου όσο ήταν έγκυος και μέχρι τα δύο σχεδόν πρώτα χρόνια της ζωής σου δεν έχασα ούτε μια μέρα μακριά σας. Έγραφα όσο κοιμόσασταν και ξύπναγα γρήγορα για να παίξουμε. Έγραψα δύο κοντσέρτα για πιάνο και καμμιά πενηνταριά τραγούδια… όλα δίπλα στο μόνιτορ που εσύ κοιμόσουν.
Αν δεν ήταν η πανδημία, ποιος ξέρει πόσο θα μπορούσα να ξεκλέψω από την κοινωνική πίεση για να είμαι εδώ, δίπλα σου. Η πανδημία, μια κοινωνική κόλαση, ήταν ωστόσο για μάς μια ευλογία. Για όλα σχεδόν τα πράγματα υπάρχει η πλευρά της ευτυχίας και η πλευρά της δυστυχίας. Είναι θέμα ψυχολογίας και εκπαίδευσης πού θα στρέψεις το βλέμμα».
Moby Dick στο Christmas Theater
Ο Moby Dick «βουτάει» ξανά από τη σκηνή στον ωκεανό της Μουσικής και υπόσχεται ένα αξέχαστο ταξίδι στις θάλασσες και στα βάθη της ανθρώπινης ψυχής, με μια απόλυτα πρωτόγνωρη για τα ελληνικά δεδομένα μουσική σύνθεση αλλά και παραγωγή.
Μια κατάρα. Ένας οιωνός. Ένα ανθρωποφάγο κήτος. Ένα δαιμονικό, παράξενο παραμύθι-περιπέτεια ή ένα φιλοσοφικό εργαστήρι ιδεών; Μπορεί το κυνήγι μιας φάλαινας να κλείνει μέσα του όλες τις περίπλοκες λειτουργίες του ανθρώπινου νου και την ανάγκη του ανθρώπου να πολεμάει τα όρια του; Τον ίδιο τον θεό του;
Η επική σκηνοθεσία του Γιάννη Κακλέα ζωντανεύει το τεράστιο μουσικό και θεατρικό έργο του Δημήτρη Παπαδημητρίου στη μεγαλύτερη θεατρική σκηνή της πόλης, με τη ζωντανή ορχήστρα υπό τη έμπειρη διεύθυνση του Αλέξιου Πρίφτη, τα μυθικά σκηνικά του Μανόλη Παντελιδάκη, τα επιβλητικά κοστούμια της Ηλένιας Δουλαδίρη, τις ευφάνταστες χορογραφίες της Αγγελικής Τρομπούκη, τους μοναδικούς φωτισμούς της Στέλλας Κάλτσου που συνοδεύονται από τα εντυπωσιακά και καινοφανή στο ελληνικό θέατρο ολογράμματα και 3D animation του Candyshop VFX (Ευάγγελου Κουλουκύθα) σε συνεργασία με τον Hashem Alshaer, Visual Effects Director της CandyshopVFX “The Division” και Art Direction video υλικών του Στάθη Αθανασίου που ξεπερνούν τα μέχρι τώρα γνωστά θεατρικά τεχνολογικά δεδομένα.
Μουσική – Λιμπρέτο: Δημήτρης Παπαδημητρίου / Σκηνοθεσία: Γιάννης Κακλέας / Μαέστρος παράστασης: Αλέξιος Πρίφτης / Σκηνικά: Μανόλης Παντελιδάκης / Κοστούμια: Ηλένια Δουλαδίρη / Χορογραφίες: Αγγελική Τρομπούκη / Φωτισμοί: Στέλλα Κάλτσου / Visual effects, ολογράμματα: Ευάγγελος Κουλουκύθας - CandyshopVFX / σε συνεργασία με τον Hashem Alshaer και τον Στάθη Αθανασίου / Βοηθοί σκηνοθέτη: Feli Moschos, Ρέα Σαμαροπούλου
Διανομή
ΜΠΑΜΠΗΣ ΒΕΛΙΣΣΑΡΙΟΣ - Καπετάνιος ΑΧΑΑΒ / ΑΙΜΙΛΙΑΝΟΣ ΣΤΑΜΑΤΑΚΗΣ - ΙΣΜΑΗΛ (Β’ Διανομή ΑΝΤΩΝΗΣ ΒΛΑΧΟΣ) / ΘΟΔΩΡΗΣ ΒΟΥΤΣΙΚΑΚΗΣ - Α’ Υποπλοίαρχος ΣΤΑΡΜΠΑΚ / (Β’ Διανομή ΝΙΚΟΛΑΣ ΜΑΡΑΖΙΩΤΗΣ) / ΙΒΑΝ ΣΒΙΤΑЇΛΟ - Β’ Υποπλοίαρχος ΣΤΑΜΠ, Ναύτης του «ΟΡΚΑ» / Στον ρόλο του Γάλλου Σιτιστή o λυρικός κοντρατενόρος ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΠΑΝΑΤΗΣ / ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΤΟΛΛΑΣ - Πέτρος Κιβούρης, Κάπτεν Πίλεγκ, Ναύτης από το Λόγκ Άιλαντ / ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΕΩΡΓΑΛΑΣ - Κάπτεν Μπίλνταντ, Ξυλουργός Σμάτ, Ναύτης από το Μαν / ΝΙΚΟΛΑΣ ΚΑΡΑΓΚΙΑΟΥΡΗΣ - Πατήρ ΜΕΗΠΛΣ, Πάρσος Φεϋνταλλάχ / ΘΟΔΩΡΗΣ ΜΠΟΥΖΙΚΑΚΟΣ - Καμακιστής Κουίκουεγκ / ΠΑΝΟΣ ΖΩΗΣ - Γ’ Υποπλοίαρχος ΦΛΑΣΚ, Πιστός στην Εκκλησία των Φαλαινοθήρων / ΛΙΝΟΣ ΜΑΝΕΣΗΣ- ΠΙΠ το καμαρωτάκι / ΑΝΤΩΝΗΣ ΒΛΑΧΟΣ – Ναύτης, κλοσάρ ΗΛΙΟΥ, Ναύτης από Ιρλανδία / JEROM KALUTA - Γέρος Μάγειρας του Καραβιού ΦΛΗΣ, Πιστός στην Εκκλησία των Φαλαινοθήρων / ΘΟΔΩΡΗΣ ΤΣΟΥΑΝΑΤΟΣ - Καπετάνος ΓΚΑΡΝΤΙΝΕΡ του πλοίου «Ραχήλ», Ναύτης / ΣΑΜΟΥΗΛ ΑΚΙΝΟΛΑ - Καμακιστής Ντάγκου / ΘΑΝΑΣΗΣ ΙΣΙΔΩΡΟΥ – Ναύτης, Βοηθός στο Πανδοχείο «Ο Φυσητήρας» / ΝΙΚΟΛΑΣ ΜΑΡΑΖΙΩΤΗΣ - Β’ Ναύτης από το Ναντάκετ / ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΠΟΙΜΕΝΙΔΗΣ - Ξαρτιέρης από το ΜΑΝ, Ναύτης Μαλτέζος / ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΤΑΜΑΤΕΛΟΠΟΥΛΟΣ - Ναύτης Σικελός / ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΤΑΜΟΣ - Ναύτης / ΟΡΦΕΑΣ ΤΣΑΡΕΚΑΣ - Ναύτης από το Ναντάκετ / ΒΑΣΙΛΗΣ ΤΣΙΓΚΡΙΣΤΑΡΗΣ - Καμακιστής Τάστιγκο / ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΨΥΧΡΑΜΗΣ - Σιδεράς Περθ, Ναύτης Ισπανός
Christmas Theater, από 9 Φεβρουαρίου έως 10 Απριλίου 2022
ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΙ ΩΡΕΣ: Τρίτη, Τετάρτη, Παρασκευή & Σάββατο, ώρα 20:00 / Κυριακή ώρα 19:00
