Τι σημαίνει πνεύμα και πόσο ενδιαφέρει τους επιστήμονες να φτιάξουν μία τεχνητή συνείδηση; Θα μπορούσε η Ορθόδοξη πίστη να συμφιλιωθεί με μια όποια Τεχνητή Συνείδηση αν υπάρξει; Πώς αντιλαμβανόμαστε την τεχνητή νοημοσύνη;
Τεχνητή νοημοσύνη και ορθοδοξία
To νέο ντοκιμαντέρ της Νικόλ Αλεξανδροπούλου «In the image of human» που κάνει πρεμιέρα στις 15 Μαρτίου στις 18:00 στο 26ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης (Αίθουσα Τζον Κασσαβέτης, Αποθήκη 1, Λιμάνι) παρατηρεί τους προβληματισμούς της Ορθοδοξίας σχετικά με την τεχνητή νοημοσύνη, τον διάλογο και τις διαμάχες που αυτός εγείρει, και την προσπάθεια να απαντηθούν τα πιο βασικά ζητήματα που προκύπτουν από την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης.
Η έρευνα του ντοκιμαντέρ βασίζεται στο ερευνητικό πρόγραμμα Science and Orthodoxy around the World – SOW του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών που πραγματοποιείται από το 2016 με επικεφαλής τον Ευθύμιο Νικολαΐδη, ενώ τα γυρίσματα ξεκίνησαν το 2022 πριν καν μπει στην ζωή μας το ChatGPT, φέρνοντας την τεχνητή νοημοσύνη ακόμα πιο έντονα στην καθημερινότητά μας και κάνοντας τον διάλογο γύρω από αυτήν πιο επίκαιρο από ποτέ.
Η ταινία μέσα από μία αφηγήτρια-έκπληξη ταξιδεύει στην Νέα Υόρκη και συναντά τον Αρχιεπίσκοπο Αμερικής Ελπιδοφόρο, μπαίνει στο Media Lab του ΜΙΤ στην Βοστώνη και συνομιλεί με τον διευθυντή, Μιχάλη Μπλέτσα.
Κατεβαίνει στις κατακόμβες του Παρισιού και βρίσκει τον Δρ Razvan Ionescu, Αντιπρύτανη του Centre d'études et de recherches Dumitru Staniloae και ιερωμένο στο Ορθόδοξο παρεκκλήσι του Αγίου Σουλπικίου και φτάνει στην Αθήνα και συνομιλεί με τον Δρ. Alexei Nesteruk, Leading Researcher Scientist, St. Petersburg SMT University, την Δρ. Χριστίνα Δάλλα, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Φαρμακολογίας στο Εργ. Φαρμακολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και Πρόεδρο της Μεσογειακής Εταιρείας για τις Νευροεπιστήμες, καθώς και με την Δρ. Γεωργία Κούτρικα, Διευθύντρια Έρευνας στο Ε.Κ. Αθηνά.
«Στην δική μας παράδοση δεν υπήρχε ποτέ θέμα σύγκρουσης ή διαφωνίας μεταξύ πίστης και επιστήμης» τονίζει από τη Νέα Υόρκη ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Ελπιδοφόρος.
Από τη Βοστώνη ο Μιχάλης Μπλέτσας, διευθυντής πληροφορικής του ΜΙΤ Media Lab, αναφέρει. «Ένας όρος που χρησιμοποιήσαμε αρκετά νωρίς εδώ στο Media Lab είναι ο όρος εκτεταμένη νοημοσύνη, διότι η σημερινή τεχνητή νοημοσύνη δεν δουλεύει όπως ο ανθρώπινος εγκέφαλος, επομένως μπορεί να πει και κάποιος ότι σήμερα απομακρυνόμαστε λίγο από την κατανόηση της πραγματικής ανθρώπινης νοημοσύνης, αλλά δίνουμε στην ανθρώπινη νοημοσύνη πάρα πολύ ισχυρά εργαλεία για να πάμε παρακάτω στις επιδιώξεις μας ως είδος».
Δρ. Alexei Nesteruk, Leading Researcher Scientist, St. Petersburg SMT University και ιερωμένος στο ορθόδοξο παρεκκλήσι του Αγίου Σουλπικίου στο Παρίσι, τονίζει μιλώντας στην Νικόλ Αλεξανδροπούλου. «Υπάρχει μία νοημοσύνη πίστης. Στη Θεία Λειτουργία ζητούμε να μας δοθεί “πνευματική νοημοσύνη”. Σήμερα μπορούμε να πούμε ότι υπάρχει μία φυσική νοημοσύνη. Είναι αυτονόητο για εμάς. Προστίθεται και η τεχνητή νοημοσύνη. Επομένως, υπάρχουν τρία είδη νοημοσύνης, που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Οι ορισμοί διαφέρουν. Ο θεολογικός ορισμός δεν αποτελεί και επιστημονικό ορισμό».
«Μία από τις διαστάσεις της Τεχνητής Νοημοσύνης είναι το ερώτημα του κατά πόσο μπορούμε να μιμηθούμε την ανθρώπινη συνείδηση, αλλά όχι στον ανθρώπινο εγκέφαλο. Μία από τις προϋποθέσεις του προγράμματος τεχνητής νοημοσύνης είναι η διαμόρφωση της συνείδησης. Αν το πετύχουμε, θα μπορούμε να ισχυριζόμαστε ότι εξηγήσαμε τη συνείδηση. Κι αυτό θα είναι μεγάλο επίτευγμα της ανθρωπότητας».
Κατά τη συνάντηση με την Δρ. Χριστίνα Δάλλα, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Φαρμακολογίας στο Εργ. Φαρμακολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και Πρόεδρος της Μεσογειακής Εταιρείας για τις Νευροεπιστήμες, ακούμε τα εξής. «Η συνείδηση έχει διαφορετική ερμηνεία ανάλογα το ποιον ρωτάμε. Αν ρωτήσουμε έναν μηχανικό εάν ένα ρομπότ θα μπορούσε να έχει συνείδηση, θα μας πει “ναι βέβαια”, γιατί μπορεί να πάρει αποφάσεις, μπορεί να καταλάβει πού βρίσκεται στον χώρο, μπορεί να αλλάξει τη συμπεριφορά του ανάλογα με το τί συμβαίνει γύρω του, άρα θα μπορούσε ένα ρομπότ θεωρητικά κάποια στιγμή να έχει συνείδηση. Αλλά με αυτή την λογική και η γάτα μου έχει συνείδηση. Για τους νευροεπιστήμονες αυτό δεν ισχύει. Η συνείδηση είναι κάτι πάρα πολύ ιδιαίτερο και γίνεται πάρα πολύ μεγάλη έρευνα για να καταλάβουμε τί είναι η συνείδηση και πού εδράζεται στον εγκέφαλο».
Η Δρ. Γεωργία Κούτρικα, Διευθύντρια Έρευνας στο Ε.Κ. Αθηνά, επισημαίνει πως από το 18ο αιώνα υπάρχει διαχωρισμός της επιστήμης και της πίστης, της Ορθοδοξίας συγκεκριμένα. «Σήμερα όμως η τεχνητή νοημοσύνη έχει μπει για τα καλά στις ζωές μας και επιδρά σε αυτές με πολλαπλούς τρόπους. Δεδομένων των συνθηκών και των πιθανών συνεπειών μία αλόγιστη και ανήθικη αν θέλετε χρήση της τεχνητής νοημοσύνης, είναι σημαντικό όλες οι κοινωνικές ομάδες να εκφέρουν άποψη και φυσικά η Εκκλησία μέσα σε αυτές».
Δείτε το τρέιλερ
Σκηνοθεσία: Νικόλ Αλεξανδροπούλου / Σενάριο: Ευθύμιος Νικολαΐδης, Νικόλ Αλεξανδροπούλου / Παραγωγός: Νικόλ Αλεξανδροπούλου για την Libellula Productions / Μοντάζ: Σοφία Σφυρή / Διεύθυνση Φωτογραφίας: Νίκος Παπαγγελής, Γιάννης Μισουριδης / Music Curator: Αλίκη Λευθεριώτη / Αρχισυνταξία: Μελπομένη Μαραγκίδου / Motion Designer/Αφίσα: Παναγιώτης Παρνασσάς
26ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, προβολή Παρασκευή 15/3/2024 στις 18:00 Αίθουσα Τζον Κασσαβέτης, Αποθήκη 1, Λιμάνι
Η ταινία θα είναι διαθέσιμη στη διαδικτυακή πλατφόρμα του Φεστιβάλ από τις 16/03 στις 10:00 π.μ. και έως το τέλος του Φεστιβάλ ή την εξάντληση των 500 θεάσεων.
