Πυρηνικά όπλα ή κλιματική αλλαγή; Social media η fake news; Ποιά είναι, άραγε, η μεγαλύτερη απειλή στην εποχή μας; Το έργο «Ο Μπίντερμαν και οι εμπρηστές» που ανεβαίνει από την Εφηβική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου θέτει καίρια ερωτήματα.
Είναι άραγε μοιραίο για την Ιστορία να επαναλαμβάνεται; Πώς μπορούμε να προλάβουμε μια καταστροφή βγαίνοντας απ΄την απάθεια και αναλαμβάνοντας ευθύνη; Το έργο του Μαξ Φρις «Ο Μπίντερμαν και οι εμπρηστές» που ανοίγει αυλαία στις 11 Μαρτίου από την Εφηβική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου (Σκηνή Κατίνα Παξινού) θέτει τα παραπάνω ερωτήματα. Γραμμένο τη δεκαετία του 1950, με πρόσφατη ακόμη την εμπειρία του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου, του Ολοκαυτώματος και της γενικότερης αναταραχής στον πλανήτη το έργο, τραγικά επίκαιρο στις ημέρες που ζούμε, εστιάζει σε όσα αρνούμαστε ν΄αντιμετωπίσουμε- ως ανθρωπότητα, ως κοινωνίες, ως άτομα – και σε όσα αφήνουμε κλεισμένα στη συλλογική μας σοφίτα.
«Με όχημα την ιστορία του Μπίντερμαν ο οποίος γνωρίζει τον κίνδυνο των εμπρηστών και βήμα βήμα επιτρέπει την εισβολή τους καταστρέφοντας την πόλη, ο συγγραφέας διδάσκει ότι τα πράγματα αλλάζουν μόνο αν εμείς οι ίδιοι τολμήσουμε την αλλαγή» λέει στο iefimerida η σκηνοθέτις της παράστασης Σοφία Βγενοπούλου.
Το έργο που ανεβαίνει σε μετάφραση Τζούλιας Διαμαντοπούλου διερευνά τα θέμα της επιλογής, της συνείδησης, της ιδιωτικής και δημόσιας ηθικής, της οικογένειας, του κακού, του πολέμου, της δυσπιστίας προς τον ξένο, της μοίρας, της ιδιοκτησίας, του ταξικού συστήματος. Πρόκειται, κατά τον συγγραφέα, για ένα διδακτικό έργο χωρίς δίδαγμα. Γιατί όπως ακριβώς το ονειρευόταν ο Φρις, η απάντηση στο ερώτημα που διαπνέει το έργο δε μπορεί να δοθεί παρά μόνο μετά το τέλος της παράστασης κι απ΄τον καθένα μας προσωπικά.
«Το έργο γνώρισε πολλά ανεβάσματα και κυρίως από τη δεκαετία του ‘60 με τη συζήτηση περί πυρηνικών όπλων, ατομικής βόμβας κ.λ.π. Πάντα παρουσιάζεται με αναφορές στην απειλή που είναι δίπλα μας και δε μπορούμε να τη διακρίνουμε. Σε σχέση με την κλιματική αλλαγή ας πούμε. Και σχετικά πρόσφατα, όμως, ανέβηκε στις αμερικανικές σκηνές την εποχή της ανόδου του Τραμπ» λέει και πάλι η Σοφία Βγενοπούλου.
«Δε μπορούμε να είμαστε αξιοπρεπείς άνθρωποι στο σπίτι αγνοώντας τα κακά του κόσμου. Απλά δε λειτουργεί» σημειώνει ο μεταφραστής της αγγλικής εκδοχής του έργου Α.Μπίτον. Κι όπως αναφέρουν οι συντελεστές, αυτό μας κάνει ν΄αναρωτηθούμε ποιό είναι ,στ΄αλήθεια, το μεγάλο κακό που αποτυγχάνουμε ν΄αντιμετωπίσουμε σήμερα. Είναι ακόμη τα πυρηνικά όπλα; Είναι η συνεχής καταβύθισή μας σε μια οθόνη, η εξάρτησή μας από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και η διασπορά των fake news; Μήπως είναι η αμφισβητήσιμη αλήθεια και ο ταξικός διχασμός ή μήπως η καταστροφή του περιβάλλοντός μας και η κλιματική αλλαγή; Είναι η δυστυχία που προκαλέσαμε στον Τρίτο Κόσμο; Είναι η διάβρωση των ελευθεριών μας στο όνομα της ασφάλειας;
Μέσα σ΄αυτό το διαχρονικό σκηνικό, ο Μπίντερμαν και οι εμπρηστές μοιάζουν να ζητούν από το ίδιο το κοινό, εφηβικό και μη, να πάρει θέση.
Νέοι και κοινωνική απομόνωση
Το Εθνικό Θέατρο αφιέρωσε τη σκηνή Κατίνα Παξινού στο Εφηβικό Θέατρο αναγνωρίζοντας την κοινωνική και πολιτιστική απομόνωση την οποία επέφερε η πανδημία αλλά και τις συνέπειες της εν λόγω κατάστασης στους νέους. Ωστόσο, σ΄ έναν κόσμο όπου οι έφηβοι μοιάζουν να μπαίνουν πιο γρήγορα απ΄ό,τι παλαιότερα στην ενήλικη πραγματικότητα πώς ορίζεται, αλήθεια, το εφηβικό θέατρο; «Το εφηβικό θέατρο δεν αφορά στο κοινό που απευθύνεται αλλά στις ιστορίες που αφηγείται» εξηγεί η Σοφία Βγενοπούλου. «Εν προκειμένω αφηγούμαστε ιστορίες όπου οι φορείς της δράσης είναι οι νέοι. Εντούτοις απευθύνεται σε όλους, σε οποιονδήποτε ενδιαφέρεται για το τί συμβαίνει στη ζωή των νέων ανθρώπων. Μετά απ΄όλα όσα έχουν συμβεί τα τελευταία χρόνια είναι σημαντικό ν΄ακούσουμε τα παιδιά. Να υπάρχει ένα κομμάτι πολιτιστικής δραστηριοποίησης το οποίο συναντά άμεσα τους νέους ανθρώπους. Μέσα απ΄αυτή τη διαδικασία μπαίνουμε άτομα και βγαίνουμε κοινό.Θεωρώ ότι είναι απαραίτητο να μας ενώσουν τέτοια συμβάντα κι εύχομαι πραγματικά αυτή η πρωτοβουλία να συνεχιστεί...