Με την έκθεση για τον Φιλελληνισμό και την Αρχαιολατρία, που επρόκειτο να εγκαινιαστεί τον Δεκέμβριο, έτοιμη πίσω από τις κλειστές θύρες του, το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης δεν περιμένει αμήχανο το τέλος της πανδημίας, αλλά σχεδιάζει το μέλλον, εξηγεί η Σάντρα Μαρινοπούλου.
Είναι η μεγάλη πρόκληση, το νέο μεγάλο πείραμα της ανθρωπότητας, που στην περίπτωση της Τέχνης έχει υψηλότερο δείκτη δυσκολίας: να μην αφήσεις την ψηφιακή επικράτεια να σου στερήσει την αμεσότητα της φυσικής παρουσίας. Και αυτό το στοίχημα φαίνεται ότι είναι αποφασισμένο να το κερδίσει το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης και μάλιστα να το κάνει με έναν «αβανταδόρικο» τρόπο που του προσφέρει η ίδια η φύση του διαδικτύου; Να το κερδίσει διευρύνοντας ταυτόχρονα την πρόσβασή του παντού και σε όσο το δυνατόν περισσότερο, ενισχύοντας την γεωγραφική του απήχηση. Σε όλο τον κόσμο, προσελκύοντας, τον «ψηφιακό τουρίστα» όπως λέει στο μήνυμά της για το νέο έτος η πρόεδρος και διευθύνουσα σύμβουλος του Μουσείου, Σάντρα Μαρινοπούλου.
Η στρατηγική του phygital
Το μήνυμα περιγράφει τις δράσεις που έρχονται το 2021, τον τρόπο με τον οποίο θα μπει όλο και μεγαλύτερο κοινό μέσα στις αίθουσες και στις μοναδικές ιστορίες αφηγείται μέσω ψηφιακών ξεναγήσεων. Αλλά και τον τρόπο με τον οποίο οι ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες, αυτές που συνήθως δεν έχουν πρόσβαση, ίσες ευκαιρίες απόλαυσης της Τέχνης, να μπουν στον κόσμο του Μουσείου.
«Όταν στις αρχές του 2020 ανακοινώσαμε το πρόγραμμα του μουσείου για τους επόμενους 12 μήνες, ήταν αδύνατον να φανταστούμε τί θα επακολουθούσε. Ο ιστορικός του μέλλοντος, αυτός που θα κληθεί να μελετήσει τις ανατροπές που επέφερε η πανδημία του Cοvid 19, σίγουρα θα σταθεί, μεταξύ άλλων, σε μια πρωτόγνωρη νέα πραγματικότητα που επιβλήθηκε: την υποχρεωτική απόσταση του ανθρώπου από την Τέχνη. Ρίχνοντας σήμερα μια ματιά στη δύσκολη χρονιά που πέρασε, νιώθω τελικά πως βγήκαμε πιο δυνατοί και πιο σοφοί από αυτήν: Ο “φόβος” και η “αμηχανία” των πρώτων ημερών γρήγορα αντικαταστάθηκαν από την “πρόκληση” για “καινοτομία”. Στόχος μας ήταν να μείνουμε όσο το δυνατόν πιο κοντά σας, έστω και διαδικτυακά, δημιουργώντας νέους τρόπους επικοινωνίας.
Καλωσορίζουμε λοιπόν το 2021 με ετοιμότητα και αισιοδοξία. Από εδώ και στο εξής, η στρατηγική μας εστιάζει στο “phygital” (physical και digital). Οι ψηφιακές δράσεις μας δεν θα αντικαταστήσουν ποτέ τη ζωντανή σχέση με την Tέχνη και η φυσική εμπειρία θα είναι πάντα προτεραιότητα. Αυτή τη στιγμή χτίζουμε ένα νέο φιλικό ψηφιακό Μουσείο για να μπορείτε να το επισκέπτεστε ανά πάσα στιγμή, από όπου και αν βρίσκεστε. Θα σας προσφέρουμε δωρεάν ό,τι σας προσφέραμε τόσα χρόνια στο Διαδίκτυο, ενώ με ένα μικρό αντίτιμο, θα μπορεί κανείς να απολαμβάνει διαδικτυακά ολοκληρωμένες κινηματογραφικές αφηγήσεις των εκθέσεών μας, με ξεναγούς τους ίδιους τους επιμελητές μας. Έτσι, θα προσεγγίσουμε “τον ψηφιακό τουρίστα”, σε όλα τα σημεία της Ελλάδας και στο εξωτερικό.»
Μπρούντζος επιχρυσωμένος, επαργυρωμένος και επισμαλτωμένος
Yψος 75 εκ., μήκος 45 εκ., διάμετρος βάσης 21 εκ.
Συλλογή Θανάση και Μαρίνας Μαρτίνου
Σημειώνουμε ότι η έκθεση «Αρχαιολατρεία και Φιλελληνισμός. Συλλογή Θανάση και Μαρίνας Μαρτίνου» που ήταν να ξεκινήσει τον Δεκέμβριο του 2020, είναι έτοιμη στο Μέγαρο Σταθάτου και θα εγκαινιαστεί αμέσως μόλις ανοίξουν τα μουσεία. Πρόκειται για μια πρωτότυπη έκθεση για την επέτειο των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση, που περιλαμβάνει σημαντικά ευρωπαϊκά έργα του 19ου αιώνα και του ελληνικού Νεοκλασικισμού σε διάλογο με αρχαία αριστουργήματα από μεγάλα Μουσεία της Ιταλίας και της Ελλάδας. Είναι η πρώτη φορά που θα παρουσιαστούν έργα της περίφημης Συλλογής Θανάση και Μαρίνας Μαρτίνου, γεγονός που εντείνει το ενδιαφέρον. Την επιμέλεια της έκθεσης υπογράφουν η Ιστορικός Τέχνης Δρ Φανή Μαρία Τσιγκάκου και ο Καθηγητής Νίκος Χρ. Σταμπολίδης.
Ζοοm σε σχολικές τάξεις όλης της χώρας
Όπως αναφέρει η κυρία Μαρινοπούλου «τo 2021 αναπτύσσουμε το πρόγραμμα “Zoom στα σχολεία”, με livestreaming προγράμματα για μαθητές πανελλαδικά, που θα αντικαταστήσει τις ημερήσιες επισκέψεις των σχολείων στο Μουσείο μας. Παράλληλα, τα εργαστήρια του Σαββατοκύριακου για παιδιά και οικογένειες θα προσφέρονται κι αυτά online σε όλες τις γωνιές της Ελλάδας. Το 2021 οργανώνουμε live streaming cultural guided tours για ειδικά κοινά (φορείς στο εξωτερικό, πρεσβείες, εταιρείες, συλλόγους), εξάγοντας τον κυκλαδικό πολιτισμό σε όλο τον κόσμο! Παράδειγμα αποτελεί η πρόσφατη virtual ξενάγηση που πραγματοποιήσαμε στο Hellenic-American Chamber of Commerce στη Nέα Υόρκη, με 400 συμμετέχοντες!»
Δεν σταματούν εδώ όμως οι δράσεις που σχεδιάζονται για το 2021 σε μια μεγάλη βεντάλια εξωστρέφειας -έστω και phygital. Aυτή τη χρονιά θα ψηφιοποιηθούν οι δράσεις των Φίλων του Μουσείου. «Οι Φίλοι παρακολουθούν σε εβδομαδιαία βάση μια σειρά από virtual events που σχεδιάζονται ειδικά γι' αυτούς. Χρησιμοποιούμε νέα μέσα και πρωτότυπες θεματικές: Ξεναγήσεις σε σπίτια και στούντιο καλλιτεχνών, όπως του κορυφαίου καλλιτέχνη Jorge Pardo, του Κωνσταντίνου Κακανιά, της Γεωργίας Σαγρή και live streaming performances, με πιο πρόσφατη το virtual cooking με τον Άρη Βεζενέ και τον Γιάννη Βαρελά.»
Οι εικόνες που είδαμε το 2020 μέσα από οίκους ευγηρίας, με ηλικιωμένους να απολαμβάνουν μέσω των ειδικών VR συσκευών ξεναγήσεις στο μουσείο, ήταν από τις πλέον συγκινητικές και μαζί ελπιδοφόρες της δύσκολης χρονιάς. Τώρα, θα δοθεί ακόμα μεγαλύτερη έμφαση σε αυτές! «Το επόμενο βήμα μας είναι η δημιουργία μιας VR περιήγησης στις μόνιμες συλλογές του Μουσείου για ευάλωτα άτομα που δεν μπορούν να μας επισκεφθούν, που θα διανεμηθεί σε κέντρα ηλικιωμένων (ΚΑΠΗ), σχολεία ειδικής αγωγής και κέντρα προσφύγων».
Η πρόκληση που αντιμετωπίζουν τα μουσεία, οι χώροι Τέχνης και Πολιτισμού είναι όχι απλώς μεγάλη, αλλά κυριολεκτικά απειλητική για την ίδια τους την επιβίωση. Παγκοσμίως βλέπουμε οργανισμούς να σιγούν, να παραπαίουν, να κάνουν μαζικές απολύσεις. Το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, που δεν χρηματοδοτείται από το Δημόσιο, δείχνει τον τρόπο, με βήματα μικρά αλλά καθόλου αυτονόητα, να πλοηγηθεί ένας οργανισμός Πολιτισμού στην επόμενη μέρα, στο ξέφωτο της πανδημίας.