H συγκίνηση της ηλικιωμένης γυναίκας που μπροστά στην χορεύτρια του Ντεγκά είπε «επιτέλους. Την είδα.»
Ο πιτσιρίκος που αναφώνησε βλέποντας τα έργα «τελικά ο Βασίλης και η Ελίζα Γουλανδρή είχαν πολλά παιδιά». Η πανδημία, το μέλλον. Ο διευθυντής, η υπεύθυνη Συλλογής, ένας ξεναγός, ένας φύλακας, η υπεύθυνη πωλητηρίου ανοίγουν στο iefimerida το ημερολόγιο ενός έτους λειτουργίας του Μουσείου.
Υπάρχουν σίγουρα πολλοί, πανηγυρικοί, φαντασμαγορικοί, τρόποι να γιορτάσει κανείς τον ένα χρόνο από τα εγκαίνια ενός Μουσείου, ιδίως ενός μουσείου που επί χρόνια περιμέναμε να λειτουργήσει παρουσιάζοντας στο παγκόσμιο κοινό την πολυθρύλητη συλλογή του Βασίλη και της Ελίζας Γουλανδρή. Στο iefimerida.gr σκεφτήκαμε να γιορτάσουμε αυτό τον ένα χρόνο λειτουργίας του Μουσείου του Ιδρύματος Βασίλης και Ελίζας Γουλανδρή στο Παγκράτι μαζί με ανθρώπους που ο καθένας από το πόστο του έζησε κάθε στιγμή του. Ανθρωποι που κατοικούν το μουσείο και ουσιαστικά κατοικούνται από αυτό. Οι Ανθρωποι του Μουσείου Γουλανδρή.
Ο γενικός διευθυντής του Ιδρύματος Β&Ε Γουλανδρή Κυριάκος Κουτσομάλλης -θυμάται την κύριο που επίμονα ζητούσε να γνωρίσει την Ελίζα Γουλανδρή. Η υπεύθυνη της Συλλογής Μαρία Κουτσομάλλη που αυτές τις μέρες κλέβει λίγο χρόνο για να κατέβει από το γραφείο της να δει την «Ακρίδα» του Joan Miró, ένα από τα πρώτα σουρεαλιστικά του έργα. Ο φύλακας Μιχάλη Κλουδάτος δεν ξεχνά την απορία της επισκέπτριας «μα, που είναι η Μαρία Κάλλας» καθώς κοιτούσε το έργο του «Maria Callas» Julian Schnabel. Ο Κώστας Κορμάς, ξεναγός, θυμάται πως έπρεπε να εξηγήσει σε επισκέπτρια ότι οι συσκευές audioguide δεν είναι… συσκευές παρακολούθησης. Η Τζένη Μαρνελάκη, υπεύθυνη Πωλητηρίου μιλά για την «ανάκριση» που έχει δεχθεί για το που βρίσκονται τα αυθεντικά έργα. Ακολουθούν οι ιστορίες τους όπως αποτυπώθηκαν μέσα από τις ερωτήσεις μας. Απαντούν με συγκίνηση, προσωπική σύνδεση και χιούμορ.
Κυριάκος Κουτσομάλλης. Γενικός Διευθυντής Ιδρύματος Β&Ε Γουλανδρή
Ποια είναι η στιγμή, το περιστατικό, η ατάκα που αυτό τον ένα χρόνο ξεχωρίζετε και δεν θα ξεχάσετε ποτέ;
Η χαρμολύπη. Το χαρμόσυνο άγγελμα των πέντε πρώτων μηνών που ακολούθησαν τα εγκαίνια της 1ης Οκτωβρίου 2019 και η οδύνη της μοναξιάς που ακολούθησε κατά το τρίμηνο του εγκλεισμού της πανδημίας. Είναι σαν να απολαμβάνεις ένα εξαίσιο έδεσμα και ξαφνικά να χάνεις τα αντανακλαστικά της γεύσης.
Ποια είναι η πιο συχνή και ποια η πιο απρόβλεπτη ερώτηση που σας έχει γίνει; Και ποια η απάντηση;
Όταν κάποιος επίμονα ζητούσε να συναντήσει την Ελίζα Γουλανδρή. Του είπαμε ότι η Ελίζα, δυστυχώς, δεν είναι πια εδώ. Απήλθε του βίου τούτου. Έφυγε περίλυπος. «Ήθελα να της πω τις ευχαριστίες μου για την προσφορά και τα συγχαρητήρια γι αυτό το κόσμημα που μας άφησαν».
Υπάρχουν πράγματα που σήμερα, ένα χρόνο μετά ακόμα ανακαλύπτετε ή σας εκπλήσσουν στο Μουσείο;
Με εκπλήσσει ευχάριστα ο ενθουσιασμός, η αφοσίωση και το πάθος των 50 εργαζομένων εδώ, που συγκροτούν την εργασιακή μας οικογένεια. Άοκνα και ανύστακτα δίνουν τον εαυτό τους γι’ αυτό που κάνουν χωρίς να υπολογίζουν κόπους και θυσίες.
Αν χρησιμοποιούσατε πέντε λέξεις για να περιγράψετε τι σημαίνει για εσάς το Μουσείο τι θα λέγατε;
Θα έλεγα ότι το μουσείο είναι και θα παραμείνει φορέας ήθους και ιδεών. Εργαστήρι πρωτοποριακών αναζητήσεων, χωνευτήρι γόνιμων προβληματισμών και αμφισβητήσεων στο πνεύμα πάντα αυτών που διαμόρφωσαν τα πυρετώδη κινήματα και τα μεγάλα ρεύματα της πρωτοπορίας.
Υπάρχει ένα έργο που περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο θέλετε να περνάτε να δείτε όσο πιο συχνά μπορείτε;
Αν θα έπρεπε να υπερβώ το δίλημμα στο οποίο με βάζετε θα πρότεινα την «Αιώνια Άνοιξη» του Rodin. Μια ωδή στον έρωτα από τους μεγαλύτερους γλύπτες της νεότερης ιστορίας της γλυπτικής.
Σε πέντε χρόνια από τώρα στο Μουσείο..... Συμπληρώστε την φράση.
«Πρόσω ολοταχώς». Επιταχύνουμε και προχωράμε χωρίς να αφήσουμε τους εαυτούς μας να συντριβούν από το βάρος και την οδύνη που γεννά η αγωνία, για την συνέχεια. Δεν θα αφήσουμε να μετριασθεί ο ενθουσιασμός γι΄αυτό το συναρπαστικό εγχείρημα που υπηρετούμε, έτσι ώστε η καρδιά του ονείρου των Ιδρυτών να χτυπά το ίδιο, πάντα δυνατά.
Μαρία Κουτσομάλλη. Υπεύθυνη Συλλογής
Ποια είναι η στιγμή, το περιστατικό, η ατάκα που αυτό τον ένα χρόνο ξεχωρίζετε και δεν θα ξεχάσετε ποτέ και γιατί;
Ήταν Ιανουάριος 2020 και βρισκόμουν στον πρώτο όροφο του μουσείου μας. Παρακολουθούσα μία από τις πρώτες ξεναγήσεις που έκανε η παιδαγωγός μας σε σχολική τάξη και ήμουν συγκεντρωμένη στις σημειώσεις που έκανα εκείνη τη στιγμή, σχετικά με τα όσα λεγόντουσαν για τον Paul Cézanne. Το βλέμμα μου όμως αποσπάστηκε από το χαρτί όταν πέρασε μία γυναίκα μπροστά μου, γύρω στα εβδομήντα, η οποία είχε πάρει από το χέρι την νεότερη φίλη της και κατευθυνόταν, χωρίς να σταματήσει μπροστά στα πρώτα έργα της αίθουσας, προς την Δεκατετράχρονη Χορεύτρια του Edgar Degas. Το βλέμμα της καθηλωμένο πάνω στο γλυπτό, πλησίασε σιγά σιγά, και στάθηκε πολύ ώρα μπροστά του. Δεν φαινόταν να την ενοχλούν ούτε το πέρασμα των άλλων επισκεπτών, ούτε οι ερωτήσεις των παιδιών. Επιτέλους είπε, με μία φωνή που πρόδιδε μία βαθιά συγκίνηση : «Επιτέλους, την είδα. Δεν περίμενα ποτέ ότι θα κατάφερνα, κάποτε, να τη θαυμάσω». Από τότε, κάθε φορά που περνάω μπροστά στην Χορεύτρια μας, θυμάμαι αυτήν την κυρία.
Ποια είναι η πιο συχνή και ποια η πιο απρόβλεπτη ερώτηση που σας έχει γίνει από αυτό τον ένα χρόνο; Και ποια η απάντηση;
Η πιο συχνή είναι : «Ποιο είναι το αγαπημένο σας έργο ;», η οποία είναι και η πιο δύσκολη ερώτηση όλων. Όταν την ανέφερα στην φίλη μου Nienke Bakker, που είναι επιμελήτρια των ζωγραφικών έργων στο Μουσείο Van Gogh του Άμστερνταμ, μου συμβούλεψε να κάνω ότι κάνει και η ίδια και, αντί να απαντώ κάθε φορά πως δυσκολεύομαι να διαλέξω, να αναφέρω σε κάθε περίσταση ένα διαφορετικό έργο. Και όντως, ανάλογα με τη στιγμή της ημέρας, τον άνθρωπο που έχω απέναντι μου, τα κέφια μου, η απάντηση αλλάζει πλέον και διασκεδάζω να βλέπω πόσα αγαπημένα έργα έχω τελικά. Όσο για την πιο απρόβλεπτη, δεν ήταν ακριβώς ερώτηση αλλά αυτό που είπε ένα παιδάκι περίπου 8 ετών στο τέλος μιας ξενάγησης : «Τελικά, ο Βασίλης και η Ελίζα Γουλανδρή είχαν πολλά παιδιά: τα έργα της συλλογής τους!».
Υπάρχουν πράγματα που σήμερα, ένα χρόνο μετά ακόμα ανακαλύπτετε ή σας εκπλήσσουν στο Μουσείο;
Αυτό που με συγκινεί ιδιαίτερα, και αποτελεί μία αδιάκοπη έκπληξη είναι πόσο το έχουν αγκαλιάσει οι άνθρωποι, Έλληνες και μη, και πόσο έχουν εκτιμήσει την προσφορά των ιδρυτών.
Αν χρησιμοποιούσατε πέντε λέξεις για να περιγράψετε μονολεκτικά όσα σημαίνει για εσάς το Μουσείο ποιες θα ήταν αυτές;
Ευγνωμοσύνη. Τόλμη. Οικογένεια. Όαση. Θησαυρός.
Υπάρχει ένα έργο που περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο θέλετε να περνάτε να δείτε όσο πιο συχνά μπορείτε;
Να’ τη πάλι αυτή η ερώτηση! Σήμερα διαλέγω λοιπόν την Ακρίδα του Joan Miró, ένα από τα πρώτα σουρεαλιστικά του έργα, γεμάτο αισιοδοξία, οικειοθελώς παιδική φαντασία και θάλασσα. Έσπειρε την υπογραφή του παντού στο έργο γιατί, τελικά, είναι ένα από τα πιο προσωπικά του: μας δείχνει το αγαπημένο του τοπίο στο Μοντροίτς, απ’όπου κατάγεται.
Σε πέντε χρόνια από τώρα στο Μουσείο..... Συμπληρώστε την φράση
Η συλλογή μας θα συνεχίζει να ακτινοβολεί. Αυτή είναι η μόνη μας βεβαιότητα.
Μιχάλης Κλαουδάτος. Φύλαξη
Ποια είναι η στιγμή, το περιστατικό, η ατάκα που αυτό τον ένα χρόνο ξεχωρίζετε και δεν θα ξεχάσετε ποτέ και γιατί;
«Που στο καλό είναι η Μαρία Κάλλας;», αναρωτήθηκε μία κυρία κοιτάζοντας το έργο του Julian Schnabel.
Ποια είναι η πιο συχνή και ποια η πιο απρόβλεπτη ερώτηση που σας έχει αυτό τον ένα χρόνο; Και ποια η απάντηση;
Απρόβλεπτη: Αν το μουσείο διαθέτει ελικοδρόμιο. - Όχι απ’ όσο ξέρω. Συχνότερη: Πολύς κόσμος θαμπώνεται απ’ τον καλλιτεχνικό πλούτο της συλλογής και μας ρωτάει αυθόρμητα αν είναι όλα τα έργα αυθεντικά. - Ναι είναι όλα αυθεντικά και υπάρχουν κι άλλα αριστουργήματα που θα εκτεθούν με τον καιρό.
Υπάρχουν πράγματα που σήμερα, ένα χρόνο μετά ακόμα ανακαλύπτετε ή σας εκπλήσσουν στο Μουσείο;
Ο τρόπος που αναδεικνύει ο εσωτερικός φωτισμός τις μορφές των επισκεπτών, ρευστός και διαφορετικός από αίθουσα σε αίθουσα κι από πίνακα σε πίνακα.
Περιγράψτε μας με πέντε λέξεις τι νιώθετε για το Μουσείο.
Ομορφιά. Γέφυρα. Ενατένιση. Γαλήνη. Αμφιβολία.
Υπάρχει ένα έργο που περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο θέλετε να περνάτε να δείτε όσο πιο συχνά μπορείτε;
Η Θεία μορφή του Γκρέκο. Το πιο όμορφο και συγκινητικό φως που έχω δει στη ζωγραφική.
Σε πέντε χρόνια από τώρα στο Μουσείο..... Συμπληρώστε την φράση.
Σε πέντε χρόνια από τώρα στο Μουσείο θα είμαστε στο χάρτη όλων των δρόμων της Μοντέρνας Τέχνης.
Κώστας Κορμάς. Συντονιστής Εξυπ. Επισκεπτών – Ξεναγός
Ποιο είναι το περιστατικό που αυτό τον ένα χρόνο ξεχωρίζετε και δεν θα ξεχάσετε ποτέ;
Δεν θα ξεχάσω την αναφορά επισκέπτριας στις συσκευές audioguide ως... συσκευές παρακολούθησης...
Ποια είναι η πιο συχνή και ποια η πιο απρόβλεπτη ερώτηση που σας έχει γίνει; Και ποια η απάντηση;
Συχνή ερώτηση: θα το έθετα περισσότερο ως ευχάριστη συνειδητοποίηση από πλευράς των επισκεπτών ότι το Ίδρυμα εξακολουθεί να συλλέγει και να κρατά έτσι ζωντανό το όραμα των ιδρυτών του. Απρόβλεπτη ερώτηση: το θέμα της ανάπλασης της πλατείας και το γεγονός ότι την ανέλαβε εξ' ολοκλήρου το Ίδρυμα, όπως επίσης και την συντήρησή της.
Υπάρχουν πράγματα που σήμερα, ένα χρόνο μετά ακόμα ανακαλύπτετε ή σας εκπλήσσουν στο Μουσείο;
Πάντα εκπλήσσεσαι ευχάριστα όταν συνειδητοποιείς ότι περιφέρεσαι μεταξύ τόσο σημαντικών ονομάτων και έργων.
Περιγράψτε μας με πέντε λέξεις μονολεκτικά τι σημαίνει για εσάς το Μουσείο.
Συνέχεια, καινοτομία, όραμα, φιλοξενία, εμπειρία.
Υπάρχει ένα έργο που περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο θέλετε να περνάτε να δείτε όσο πιο συχνά μπορείτε;
Το αγαπημένο μου έργο είναι η Πασιέντζα του Georges Braque (1942) κι αυτό γιατί αγαπώ την ιστορία πίσω από το έργο.
Σε πέντε χρόνια από τώρα στο Μουσείο..... Συμπληρώστε την φράση.
Σε 5 χρόνια από τώρα στο Μουσείο, ευχή μου είναι να έχουν περάσει από τους εκθεσιακούς μας χώρους πολλοί σημαντικοί μοντέρνοι και σύγχρονοι καλλιτέχνες.
Τζίνα Μαρνελάκη. Υπεύθυνη Πωλητηρίου
Ποια είναι η στιγμή που αυτό τον ένα χρόνο ξεχωρίζετε και δεν θα ξεχάσετε ποτέ και γιατί;
Η στιγμή, που μαζί με την κα Πολένα, τοποθετούσαμε τα πρώτα προϊόντα στα ράφια του πωλητήριου πριν τα εγκαίνια, ήταν η πιο δυνατή και συγκινητική. Ό,τι οραματιζόμασταν και σχεδιάζαμε μαζί με τους προμηθευτές μας για μήνες, ζωντάνευε, επιτέλους, μπροστά στα μάτια μας.
Ποια είναι η πιο συχνή και ποια η πιο απρόβλεπτη ερώτηση που σας έχει γίνει; Και ποια η απάντηση;
Πάντα οι επισκέπτες ψάχνουν και ρωτούν για προϊόντα που αναφέρονται στο έργο που του έχει εντυπωσιάσει περισσότερο από τη συλλογή μας. Όσο για την ερώτηση που με άφησε κάποια στιγμή άφωνη, είναι το που βρίσκονται τα αυθεντικά έργα. Σε κάποιους επισκέπτες φαίνεται πως είναι δύσκολο να πιστέψουν την ύπαρξη μιας τέτοιας συλλογής και πως αυτή, τόσο γενναιόδωρα, χαρίστηκε στο ευρύ κοινό.
Υπάρχουν πράγματα που σήμερα, ένα χρόνο μετά ακόμα ανακαλύπτετε ή σας εκπλήσσουν στο Μουσείο;
Μας συγκινεί πάντα με την ίδια ένταση, ο ενθουσιασμός των επισκεπτών μετά την περιήγηση τους. Βλέπετε είμαστε οι αποδέκτες όλων των σχολίωνΤζ, που είναι σχεδόν πάντα διθυραμβικά, μιας και το πωλητήριο είναι ο τελευταίος χώρος που επισκέπτονται πριν αποχωρήσουν.
Αν χρησιμοποιούσατε πέντε λέξεις για να περιγράψετε μονολεκτικά όσα σημαίνει για εσάς το Μουσείο τι θα λέγατε;
Συγκίνηση, Υπερηφάνεια, Παιδεία, Έμπνευση, Συμμετοχή.
Υπάρχει ένα έργο που περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο θέλετε να περνάτε να δείτε όσο πιο συχνά μπορείτε;
Ο Καθεδρικός της Ρουέν του Monet είναι ένα ονειρικό έργο που με ταξιδεύει κάθε φορά.
Σε πέντε χρόνια από τώρα στο Μουσείο..... Συμπληρώστε την φράση.
Σε πέντε χρόνια από τώρα στο Μουσείο, θα ήθελα αυτή η ομάδα ανθρώπων να είναι υγιής, ενωμένη και γεμάτη έμπνευση, να συνεχίζουν και να εξελίσσουν το όραμα των Ιδρυτών του.