Μία φουστανέλα στο αεροδρόμιο Ελ. Βενιζέλος μάς καλεί να τη δοκιμάσουμε.
Δεν φυλάσσεται σε κάποια προθήκη για να περάσει φευγαλέα από τα μάτια μας. ειναι τοποθετημένη σε έναν ολόσωμο καθρέφτη, στο ύψος του κορμού, υπάρχει μία συγκεκριμένη θέση που μπορούμε να σταθούμε και κοιτώντας το είδωλό μας να αισθανθούμε οτι φοράμε τη φουστανέλα. Παράλληλα ακούμε το μήνυμα της εικαστικού Μαρίας Φραγκουδάκη, που δεν είναι αλλο από την ελευθερία.
Είναι η εγκατάσταση STAND FREE (ή μία Φουστανέλα), το διαδραστικό installation της εικαστικού Μαρίας Φραγκουδάκη, που φιλοξενείται στον χώρο του αεροδρομίου της Αθήνας μέχρι τον Οκτώβριο.
Μία φουστανέλα στο αεροδρόμιο για τα 200 χρόνια από την επανάσταση
To STAND FREE ως καλλιτεχνική δημιουργία οφείλει την ύπαρξή του στη φετινή επετειακή συγκυρία της συμπλήρωσης των 200 χρόνων από την Επανάσταση του Έθνους. Στόχος της εικαστικού είναι η σύνδεση του επισκέπτη με την ελληνική Ιστορία και ουσιαστικά με το κοινό παρελθόν που ενώνει τους Έλληνες. Μπροστά στη σύγχρονη αποτύπωση του παραδοσιακού ανδρικού ενδύματος, ο σημερινός άνθρωπος καλείται να στοχαστεί το ίδιο το νόημα της Ελευθερίας, όπως αυτό παίρνει σάρκα και οστά με την Επανάσταση του Γένους.
Η Μαρία Φραγκουδάκη, έχοντας πειραματιστεί ήδη από το 2015, με διάφορα υλικά όπως ο γύψος, το λάστιχο, το σχοινί, το bubble wrap, τα τρίμματα ξύλου, κατέληξε στο ύφασμα, γιατί ήταν αυτό που την προκαλούσε για να ασχοληθεί μαζί του και να το αναλύσει περισσότερο από εικαστική άποψη.
«Έτσι, από την έκθεση "Bedsheets - Τhe Duality of Freedom" στην πλατεία Συντάγματος το 2017, οδηγήθηκα συνειρμικά στο τωρινό installation "STAND FREE". Από τη δυαδικότητα της ελευθερίας και το σεντόνι στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα και τη φουστανέλα», υποστηρίζει η εικαστικός και συνεχίζει: «Η φουστανέλα μέσω της αντανάκλασης γίνεται η φορεσιά του απεικονιζόμενου και με αυτό τον τρόπο, ο επισκέπτης "φορώντας" νοερά τη φουστανέλα μπορεί να στέκεται Ελεύθερος. Γιατί η φουστανέλα, είναι γι' αυτόν η γέφυρα που τον συνδέει με το παρελθόν. Μια ανάσα υπερηφάνειας. Το κυρίαρχο λευκό χρώμα συμβολίζει την αγνότητα των εθνικών αγώνων, την ιερότητα των απελευθερωτικών μαχών».
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο παίρνει άλλο νόημα και αξία και η ίδια η ιδέα της Ελευθερίας. Είναι αυτονόητο ότι χωρίς την Επανάσταση δεν θα μπορούσαμε να μιλάμε για Ελευθερία. Ο αγώνας του 21 είναι το προαπαιτούμενο ιστορικό γεγονός, χάρη στο οποίο οι σύγχρονοι Έλληνες στέκονται Όρθιοι και κυρίως στέκονται Ελεύθεροι. Τα όρια αυτής της Ελευθερίας καλούμαστε όλοι εμείς οι Έλληνες σήμερα να αναστοχαστούμε μέσα από τις προκλήσεις και τις δυσκολίες του σύγχρονου κόσμου και της παγκοσμιοποίησης, διατηρώντας την ταυτότητά μας και την επαφή μας με το παρελθόν και την ιστορία μας».
Μεσω QR code το μήνυμα στο αεροδρόμιο
Με το ηχογραφημένο μήνυμα που συνοδεύει διαδικτυακά -μέσω QR code- το installation, ο θεατής μένει με τον εαυτό του και τη σκέψη του και μπαίνει εικαστικά σε έναν εσωτερικό διάλογο που τον παρηγορεί ή τον προβληματίζει. Έτσι ολοκληρώνεται οπτικά, αλλά και ακουστικά, το διαδραστικό αποτέλεσμα του εγχειρήματος.
Το μήνυμα της φουστανέλας
Σε (ανα)γνωρίζω από την όψη.
Ξέρω ποιός είσαι· μοιραζόμαστε την ίδια πνοή.
Στέκεσαι εδώ πρόγονος και απόγονος·
200 πτυχές μπροστά· 200 πτυχές πίσω.
Στέκεσαι εδώ. Μια αντανάκλαση αρκεί για να υπάρχεις.
200 χρόνια μετά. Πώς βιώνεις την Ελευθερία;
Η αντανάκλαση σε ταξιδεύει νοερά στο τότε.
Αναγνωρίζεις την Ελευθερία στη διαδρομή.
Μια διαδρομή που μας δοκιμάζει.
Μας καλεί να σταθούμε όρθιοι.
Δοκιμάζει τις αντοχές μας.
Πάρε μια ανάσα και στάσου Ελεύθερος.
Στάσου Ελεύθερος όπου κι αν είσαι.
Μήπως η Ελευθερία υπάρχει στη στιγμή;
Μήπως είναι η στιγμή;
Στέκεσαι εδώ στο σήμερα.
Στέκεσαι μόνος.
Δεν είσαι μόνος.
Μαζί σου το χτες και το αύριο.
Στέκεσαι εδώ.
Λίγο πιό ψηλά από το χώμα.
Και ο χώρος γεμίζει φως.
Ο πολιτισμός αποτελεί μέρος της φιλοσοφίας και της ταυτότητας του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών «Ελευθέριος Βενιζέλος». Σημείο συνάντησης ανθρώπων, λαών και πολιτισμών, το αεροδρόμιο είναι, πάνω από όλα, η πρώτη και η τελευταία εντύπωση που παίρνει μαζί του ο ταξιδιώτης από την Ελλάδα και ιδιαίτερα από την πόλη της Αθήνας.
Στο πλαίσιο αυτό, το αεροδρόμιο φιλοξενεί τη «διαδραστική» φουστανέλα της Μαρίας Φραγκουδάκη, το "STAND FREE", θέλοντας με αυτή την εικαστικά «επαναστατική» εγκατάσταση της καλλιτέχνιδος, να δηλώσει την συμμετοχή του στον εθνικό εορτασμό για τα 200 χρόνια από την ελληνική επανάσταση. Το installation "STAND FREE" είναι τοποθετημένο στο επίπεδο 2 των αναχωρήσεων του Αερολιμένα, δίπλα στην έκθεση του Πολεμικού Μουσείου για το 1821. Αυτό σημαινει οτι δεν χρειάζεται κάποιος να ταξιδέψει για να τη δει, αρκεί να επισκεφτεί το αεροδρόμιο!
Η εικαστικός Μαρία Φραγκουδάκη γεννήθηκε στην Αθήνα, το 1983.
Έχει ολοκληρώσει μεταπτυχιακές σπουδές στη Χημεία στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου. Από το 2012 που ζει στη Νέα Υόρκη, έχει παρακολουθήσει art residencies στο School of Visual Arts της Νέας Υόρκης και έχει μαθητεύσει δίπλα στον Donald Sheridan, master printer του Andy Warhol και στον Andrew Ginzel, έναν σύγχρονο Αμερικανό καλλιτέχνη γνωστό για τα μεγάλης κλίμακας έργα τέχνης του σε δημόσιο χώρο και για τις εικαστικές εγκαταστάσεις του.
Εμπνεόμενη από την Process Art, το καλλιτεχνικό κίνημα της δεκαετίας του 1960, η Μαρία Φραγκουδάκη , άρχισε να εστιάζει όχι πια μόνο στη χρήση του χρώματος, αλλά σε υλικά και στον τρόπο που αυτά αλληλοεπιδρούν και μεταξύ τους αλλά και με το χώρο. Στη Νέα Υόρκη που είναι η βάση της τα τελευταία χρόνια, συνδυάζει μία ποικιλία οπτικών γλωσσών, όπως η ζωγραφική, η γλυπτική, ο χορός και η performance και δημιουργεί έργα «που αναπνέουν και κινούνται στο χώρο» από υλικά όπως το ύφασμα, ο γύψος και το χρώμα.
Τα έργα της έχουν εκτεθεί σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Ευρώπη, στην Αμερική και στην Ιαπωνία, στην «Summer Exhibition» στη Royal Academy of Arts του Λονδίνου, στην «FORM/Less» στο Εβραϊκό Μουσείο της Ελλάδος, στην Πινακοθήκη Κυκλάδων στη Σύρο, στην Scope Miami (Αμερική), στην Scope Basel (Ελβετία), στο Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο της Αίγινας και στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Γουλανδρή.
Πολλά από τα έργα της βρίσκονται σε ιδιωτικές και εταιρικές συλλογές σε διάφορα μέρη του κόσμου.