Αποκαλυπτική αλλά και συγκρατημένη ως προς τα χρονοδιαγράμματα, η Λίνα Μενδώνη στην πρώτη της συνάντηση με δημοσιογράφους έδωσε λεπτομέρειες για την επέκταση του Aρχαιολογικού Mουσείου, τους διευθυντές κορυφαίων φορέων, τα έργα του μετρό στη Θεσσαλονίκη και φυσικά για το Ελληνικό.
Χωρίς κάποιο εκτενές εισαγωγικό κείμενο ως είθισται, αλλά με την παρουσίαση των συνεργατών της στο υπουργείο με προεξέχοντες τον γενικό γραμματέα Γιώργο Διδασκάλου και τον γενικό γραμματέα σύγχρονου πολιτισμού Νικόλα Γιατρομανωλάκη, η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη συνάντησε τους δημοσιογράφους στην αυλή του Βυζαντινού Μουσείου. Και σαν έτοιμη από καιρό, δέχθηκε μια καταιγίδα ερωτήσεων για το σύνολο των θεμάτων του υπουργείου που γνωρίζει καλά άλλωστε, αφού έχει υπηρετήσει ως γενική γραμματέας για συνολικά δέκα χρόνια σε δύο διαφορετικές φάσεις.
Το Ελληνικό και πάλι στα Συμβούλια
Η σαφής διαφορά από τις αντίστοιχες πρώτες συναντήσεις με τους προκατόχους της, ήταν ότι για πρώτη φορά δεν ακούσαμε υπουργό να ανακοινώνει πόσο σύντομα θα ανοίξει το ΕΜΣΤ (θυμάμαι πώς έκπληκτοι είχαμε ακούσει το 2015 τον Αριστείδη Μπαλτά να ανακοινώνει ότι ανοίγει εντός των προσεχών μηνών...) ή η Εθνική Πινακοθήκη. Ή πόσο γοργά θα προχωρήσει η διαδικασία για τον νόμο που θα προβλέπει την μετατροπή των μουσείων που δεν συνδέονται με εφορείες αρχαιοτήτων σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ), στο πρότυπο του Μουσείου της Ακρόπολης.
Η Λίνα Μενδώνη ξεκαθάρισε ότι δεν κατέχει κάποιο μαγικό ραβδάκι και ότι χρειάζεται χρόνος για τα σημαντικά ζητήματα. Το μόνο θέμα στο οποίο ήταν σαφές ότι οι διαδικασίες θα είναι γρήγορες είναι αυτό της Ελληνικό ΑΕ. Οπως ανακοίνωσε η υπουργός, η σχετική Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) θα τροποποιηθεί και για το λόγο αυτό θα επανεισαχθεί στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ). Θα συζητηθεί όμως αυτή τη φορά και στο Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων (ΚΣΝΜ), αφού αυτό είναι το αρμόδιο για κρίνει το ζήτημα των τεσσάρων κτιρίων στο μητροπολιτικό πάρκο του Ελληνικού, τα οποία προφανώς δεν είναι αρχαιότητες για να κριθούν από το ΚΑΣ.
Τον Αύγουστο το πρώτο βήμα για την αναγέννηση του Αρχαιολογικού
Το ζήτημα της επέκτασης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου προς το Ακροπόλ και η διασύνδεσή του με το Πολυτεχνείο επανήλθε στη συζήτηση, με την κυρία Μενδώνη να επαναλαμβάνει ότι το Πολυτεχνείο θα κρατήσει την αυτοτέλειά του και ότι η Αρχιτεκτονική Σχολή δεν πρόκειται να σταματήσει τη λειτουργία της στο Πολυτεχνείο, αφού αποτελεί μια από τις πλέον ιστορικές σχολές στη χώρα. Το μεγάλο στοίχημα είναι η επέκταση του Αρχαιολογικού Μουσείου, υπογείως. Αυτή τη στιγμή καλύπτει περίπου 16.500 τ.μ. και εκτίθεται μόνο μέρος των ανυπολόγιστης αξίας αρχαιοτήτων του, που ξεπερνούν τις 100.000. Με τη δημιουργία δύο επιπέδων υπογείως, κάθε ένα από τα οποία θα έχει έκταση 15.000 τ.μ. θα είναι ουσιαστικά σαν να έχουμε τρία μουσεία σε έκταση. Δεν απέκλεισε μάλιστα να γίνουν τρία νέα επίπεδα. Η υπογειοποίηση θα ακολουθήσει το επιτυχημένο πρότυπο της επέκτασης της Πινακοθήκης της Ουάσιγκτον και της σύνδεσής της νέας πτέρυγας με την παλαιά.
Στο Ακροπόλ, στόχος είναι να λειτουργήσει στο ισόγειο το μεγάλο πωλητήριο του Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων (ΤΑΠΑ) και στον τελευταίο όροφο ένα εστιατόριο με πανοραμική θέα στην πόλη. «Προσέξτε δεν λέω με την πιο όμορφη θέα, αλλά θα είναι μια εικόνα πραγματική της Αθήνας, με όλες τις δράσεις και τις μορφές της καθημερινής ζωής» τόνισε. Το πρόγραμμα αυτό ξεπερνάει την Αθήνα, τόνισε η υπουργός. Πρόσθεσε ότι το ζήτημα της επέκτασης υπογείως είχε ξεκινήσει από το 2003 με τη σύμφωνη γνώμη του υπουργείου Γεωργίας που είχε μεταβιβάσει το κηπάριο μπροστά από το Μουσείο στο υπουργείο Πολιτισμού. Μέσα στον Αύγουστο θα αρχίσει η διαδικασία για την εκπόνηση της μελέτης σκοπιμότητας, με πόρους που ήδη έχουν εξασφαλισθεί από δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. Με βάση αυτή θα προκύψουν οι πραγματικές ανάγκες, οι δυνατότητες και τα χρονοδιαγράμματα. Οπως τόνισε μάλιστα η υπουργός Πολιτισμού, είναι η πρώτη φορά που θα γίνει μελέτη σκοπιμότητας για κάποιο ελληνικό μουσείο.
Προχωρούν οι προσλήψεις που είχε προαναγγείλει ο... Τσίπρας
Μένοντας στον χάρτη των μουσείων, αναφέρθηκε στην αλλαγή του καθεστώτος των μουσείων που καταγράφονται στο οργανόγραμμα του υπουργείου ως δημόσιες υπηρεσίες και δεν συνδέονται απευθείας με κάποια εφορεία αρχαιοτήτων. Τόνισε ότι αυτά είναι περίπου οκτώ, καθώς και ότι η αλλαγή τους σε ΝΠΔΔ θα γίνει σταδιακά και σε βάθος χρόνου. Υπογράμμισε ότι δεν θα αλλάξει το καθεστώς απασχόλησης των υπαλλήλων που θα συνεχίσουν να εργάζονται στο ΥΠΠΟ, ότι τα εν λόγω μουσεία θα διαχειρίζονται καλύτερα τα του οίκου τους και θα έχουν μεγαλύτερη ευχέρεια συνεργασίας με τις αρχαιολογικές εφορείες ανά τη χώρα. Χαρακτηριστικές τέτοιες περιπτώσεις είναι το Αρχαιολογικό Μουσείο και το Βυζαντινό Μουσείο. Πρόκειται για μουσεία που δεν συνδέονται με συγκεκριμένες εφορείες και που εδώ και δεκαετίες έχουν σταματήσει να τροφοδοτούνται με αρχαιότητες.
Ολα αυτά, θα ακολουθήσουν λοιπόν το πρότυπο του Μουσείου της Ακρόπολης. Η είδηση για το συγκεκριμένο μουσείο είναι ότι σήμερα η υπουργός επικοινώνησε με τον διευθυντή του καθηγητή Δημήτρη Παντερμαλή και του είπε θα βγει άμεσα η προκήρυξη για τη θέση του γενικού διευθυντή. Ομως, σήμερα είχε επικοινωνία και με τον πρόεδρο του ΑΣΕΠ που της ανακοίνωσε ότι αναρτώνται οι προσωρινοί πίνακες για την πρόσληψη 200 αρχαιοφυλάκων, ως μονίμων υπαλλήλων. Πρόκειται για την εξαγγελία που είχε κάνει από τη Νίσυρο ο κύριος Τσίπρας το 2016, όπως επεσήμανε η υπουργός Πολιτισμού.
Η νέα ανθρωπογεωγραφία του σύγχρονου πολιτισμού
Ενα από τα πρώτα ζητήματα του σύγχρονου πολιτισμού που θα κληθεί να αντιμετωπίσει ο Νικόλας Γιατρομανωλάκης είναι οι διευθυντές σε κορυφαίους φορείς και βέβαια οι συμβολισμοί που θα φέρουν αυτές οι επιλογές. Πρόκειται για το Εθνικό Θέατρο, το Ελληνικό Φεστιβάλ, το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ) και το Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης -στο τελευταίο ανανεώθηκε για δύο μήνες η θητεία της παρούσας διευθύντριας, όπως δήλωσε η υπουργός. Η κυρία Μενδώνη ήταν σαφής: οι διαγωνισμοί που είχε προκηρύξει για τις θέσεις η προηγούμενη πολιτική ηγεσία έχουν ανασταλεί και το υπουργείο «θα πάρει την ευθύνη της επιλογής των προσώπων που θα αναλάβουν αυτούς τους οργανισμούς». Απέκλεισε το ενδεχόμενο να ανανεωθεί κάποια από αυτές τις θητείες και ήταν μάλλον επιφυλακτική στο να απαντήσει αν θα επανέλθει κάποιος διευθυντής από το παρελθόν σε κάποιους από αυτούς τους φορείς...
Οσον αφορά τα ΔΣ δεν απέκλεισε ανανέωση της θητείας κάποιων προσώπων που κρίθηκαν επιτυχημένα. Το ζήτημα της χημείας και της καλής συνεργασίας καλλιτεχνικής διεύθυνσης και ΔΣ είναι καθοριστικό και όπως δήλωσε η υπουργός κοιτάζοντας με νόημα τον Νικόλα Γιατρομανωλάκη, όπου εντοπίζονται προβλήματα θα υπάρχει «θεραπεία» από την πολιτική ηγεσία. Τόνισε με νόημα ότι είναι σαφή από τον ιδρυτικό νόμο κάθε φορέα ποιες είναι οι αρμοδιότητες του διευθυντή και του ΔΣ και αυτό θα είναι ξεκάθαρο στη λειτουργία των φορέων.
Στο νομοσχέδιο για το επιτελικό κράτος που έρχεται στην Ολομέλεια της Βουλής την Δευτέρα, προβλέπεται κατάργηση των 13 πρώτων άρθρων του νόμου 4369/2016 που προέβλεπε προκηρύξεις και για τους καλλιτεχνικούς διευθυντές. Η υπουργός τόνισε ότι μαζί με τον Νικόλα Γιατρομανωλάκη ήδη συζητούν πώς θα γίνει στο μέλλον η κατάρτιση προκηρύξεων που δεν θα είναι φωτογραφικές ή δεν θα στερούν τη δυνατότητα σε προσωπικότητες με εμπειρία και έργο να υποβάλλουν αίτηση λόγω κάποιων κριτηρίων. Θα μελετηθεί η ευρωπαϊκή πρακτική για να βρεθεί η σωστή φόρμα είπε τονίζοντας «δεν αφιστάμεθα τη λογική των προκηρύξεων».
Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και Πινακοθήκη «στο ρελαντί»
Δεν πρόκειται να ανοίξει τον Οκτώβρη του 2020 η Εθνική Πινακοθήκη όπως είχε ανακοινωθεί «ελπίζω, ξαναλέω ελπίζω, να λειτουργήσει μέσα στο 2021» τόνισε η Λίνα Μενδώνη. Πρόσθεσε πως περιμένει πλήρη ενημέρωση για την υπόθεση κυρίως από τους μηχανικούς του έργου που έχει κολλήσει με το κτίριο να μοιάζει εξωτερικά τουλάχιστον ως ένα άδειο κέλυφος.
Οσον αφορά το πολύπαθο ΕΜΣΤ που αποτελεί την μεγάλη ανοιχτή πληγή του σύγχρονου πολιτισμού, μια υπόθεση διαρκούς ακύρωσης και απογοήτευσης, δήλωσε ότι δεν νομίζει ότι θα ανοίξει μέσα στον φθινόπωρο όπως είχε ανακοινώσει η προηγούμενη πολιτική ηγεσία. Υπογράμμισε με νόημα ότι είναι εξαιρετικής σημασίας ποιος θα είναι ο διευθυντής του, «αφού ένα μουσείο συνδέεται πάντα με το όραμα του διευθυντή». Μάλιστα δεν είναι η μοναδική φορά που αναφέρθηκε σε όραμα. Τόνισε ότι το ζητούμενο στο υπουργείο Πολιτισμού δεν είναι μόνο η διαχείριση αλλά χρειάζεται οπωσδήποτε και το όραμα.
12 εκατομμύρια για το Majestic
Το θέμα της στέγασης των υπηρεσιών του υπουργείου στους κατάλληλους χώρους και ιδανικά όχι με διασπορά μέσα στην πόλη, τέθηκε εκ νέου. Η κυρία Μενδώνη δήλωσε ότι ανακάλυψαν πως έχει γίνει συμφωνία για την αξιοποίηση του πρώην ξενοδοχείου Ματζέστικ από την προηγούμενη πολιτική ηγεσία. Το ξενοδοχείο που ανήκει στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Aθηνών θα χρειαστεί 12 εκατομμύρια για να δεχθεί τις κατάλληλες εργασίες, σύμφωνα με τις μελέτες που βρήκε η κυρία Μενδώνη στο υπουργείο. Τόνισε με νόημα ότι οι εργασίες που έγιναν στο Ακροπόλ, για παράδειγμα, κόστισαν 9 εκατομμύρια, απορώντας για το ποσό των 12 εκατομμυρίων. Ανέθεσε την έρευνα της υπόθεσης στον γενικό γραμματέα κύριο Διδασκάλου, ο οποίος εξάλλου είναι και μηχανικός. Για να προσθέσει ότι ο μηχανικός είναι ο καλύτερος συνεργάτης του αρχαιολόγου, ερμηνεύοντας και το γεγονός ότι θα είναι πρόεδρος του ΚΑΣ. Το συμβούλιο αναμένεται να κάνει την πρώτη του συνεδρίαση την Τρίτη 20 Αυγούστου.
Οσον αφορά τα έργα στο μετρό Θεσσαλονίκης, δήλωσε πως ζήτησε να της σταλεί η επιστημονική έρευνα του αρμόδιου εφόρου Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης για τα ευρήματα στον σταθμό της Αγίας Σοφίας για να έχει πλήρη εικόνα. Δεν προχώρησε σε άλλες διευκρινήσεις για την πορεία των εργασιών σε σχέση με τις αρχαιότητες.
Σκελετοί και σκουπίδια κάτω από το χαλί
Αύριο θα επισκεφθεί το υπουργείο Πολιτισμού ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. Η κυρία Μενδώνη πρόσθεσε ότι θα γίνουν εργασίες αλλαγή της όψης που έχει η είσοδος του υπουργείου και ήδη ανέθεσε την συγκεκριμένη αποστολή στην Υπηρεσία Αναστήλωσης Νεώτερων και Σύγχρονων Μνημείων. Οσον αφορά στο ΤΑΠΑ, καθώς υπάρχει πρόβλημα με τη μεταφορική εταιρεία που συνεργάζεται για τη μεταφορά αντικειμένων στα πωλητήρια, ζήτησε να βοηθήσουν σε αυτή τη διαδικασία μέχρι να βρεθεί λύση στο ζήτημα. Επίσης αναζητείται λύση για να λειτουργήσουν έστω κάποια αναψυκτήρια σε μεγάλους αρχαιολογικούς χώρους άμεσα.
Αυτά είναι τα κυρίαρχα θέματα που άνοιξαν στην εκτενή συζήτηση της υπουργού με τους δημοσιογράφους. Μια συζήτηση που έκλεισε με την κυρία Μενδώνη να λέει «κάποιοι μιλούν για σκελετούς στην ντουλάπα. Θέλω να πω ότι αν σηκωθούν τα χαλιά είναι πολλά περισσότερα τα απορρίμματα».