Σπάνιο υλικό από το ρεσιτάλ που έδωσε το 1957 στο Ηρώδειο, συνεντεύξεις της, άγνωστες ιστορίες. Η Μαρία Κάλλας μέσα από ένα αποκαλυπτικό ντοκιμαντέρ.
Το ντοκιμαντέρ της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, σε συμπαραγωγή με την Escape, «Μαίρη, Μαριάννα, Μαρία: Τα άγνωστα ελληνικά χρόνια της Κάλλας» βγαίνει στους κινηματογράφους στις 13 Φεβρουαρίου 2025, από το CINOBO.
Η άγνωστη σχέση της Κάλλας με την Ελλάδα
Το μεγάλου μήκους ντοκιμαντέρ (103΄), που επαινέθηκε από τον ελληνικό και τον διεθνή τύπο, αναφέρεται στην άγνωστη σχέση της Κάλλας με την Ελλάδα, τόσο κατά την ενηλικίωσή της στην Κατοχή όσο και στα χρόνια μετά το 1957, οπότε επιστρέφει στην πατρίδα της πλέον ως η μεγαλύτερη σταρ της όπερας.
Το ντοκιμαντέρ, σε ιδέα, έρευνα, σενάριο του Βασίλη Λούρα, σκηνοθεσία των Μιχάλη Ασθενίδη – Βασίλη Λούρα και παραγωγή της Στέλλας Αγγελέτου, φέρνει στο φως πολύτιμο αρχειακό υλικό και αποκαλύπτει για πρώτη φορά την τελευταία ηχογράφηση πρόβας που έκανε η Μαρία Κάλλας στο σπίτι της στο Παρίσι, ένα μήνα πριν τον θάνατό της.
Το Μαίρη, Μαριάννα, Μαρία: Τα άγνωστα ελληνικά χρόνια της Κάλλας πρωτοπαρουσιάστηκε στην Εθνική Λυρική Σκηνή σε μια ειδική προβολή στις 2 Δεκεμβρίου 2023, ημέρα συμπλήρωσης των 100 ετών από τη γέννηση της Μαρίας Κάλλας, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του Έτους Κάλλας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, σε καλλιτεχνική διεύθυνση Γιώργου Κουμεντάκη.
Το ντοκιμαντέρ για την Κάλλας με την διεθνή πορεία
Μεταξύ άλλων, η γαλλική εφημερίδα Le Monde σε πρωτοσέλιδο άρθρο της το χαρακτηρίζει «μια συνταρακτική όσο και συγκινητική ταινία που θα αποτελέσει αποκάλυψη για πολλούς», η γερμανική εφημερίδα Frankfurter Allgemeine Zeitung (FAZ) μιλάει για ένα «θαυμάσιο ντοκιμαντέρ, το οποίο όχι μόνο έπλεξε σε ένα συνεκτικό αφηγηματικό νήμα αμέτρητες αφηγήσεις σκηνοθετών, μαέστρων και συναδέλφων που συνεργάστηκαν μαζί της, αλλά αποκαλύπτει και δύο άγνωστα ηχητικά ντοκουμέντα», ενώ το γαλλικό περιοδικό Diapason κάνει λόγο για ένα «υποδειγματικό, συναρπαστικό ντοκιμαντέρ με σπάνιο υλικό, που φωτίζει μια από τις πιο άγνωστες περιόδους της Κάλλας».
Μετά από μια αξιοσημείωτη διεθνή πορεία σε κινηματογραφικά φεστιβάλ σε Γερμανία, Αυστραλία, Αμερική, αλλά και στη γαλλική τηλεόραση (France 5), το ντοκιμαντέρ Μαίρη, Μαριάννα, Μαρία: Τα άγνωστα ελληνικά χρόνια της Κάλλας θα συναντήσει για πρώτη φορά το ελληνικό κοινό στις κινηματογραφικές αίθουσες από την Πέμπτη 13 Φεβρουαρίου 2025, σε διανομή από το CINOBO.
Η ενηλικίωση της Κάλλας
Το ντοκιμαντέρ επιχειρεί να φωτίσει την περίοδο της προσωπικής και καλλιτεχνικής ενηλικίωσης της Κάλλας στην Αθήνα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, από το 1937 έως το 1945, καθώς και τα χρόνια μετά το 1957, όταν η παγκόσμια πλέον ντίβα επανασυνδέεται με την Ελλάδα. Τα σημαντικότερα καλλιτεχνικά επιτεύγματα, τα άγνωστα ντεμπούτα, οι προσωπικότητες που την καθόρισαν, τα ορόσημα της πορείας της, αλλά και οι κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες στην Ελλάδα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, το εμφυλιοπολεμικό κλίμα των δεκαετιών του ’40 και του ’50, οι άδικες επιθέσεις που δέχτηκε, αποτελούν βασικούς άξονες της αφήγησης της δύσκολης αλλά και μυθιστορηματικής ζωής της Κάλλας, η οποία κινήθηκε πάντα στο μεταίχμιο μεταξύ θριάμβου και τραγωδίας.
Σπάνιο οπτικό και ηχητικό υλικό
Μέσα από σπάνιο αρχειακό υλικό, ανέκδοτες ηχογραφήσεις, συνεντεύξεις, ηχητικά ντοκουμέντα, το ντοκιμαντέρ επιχειρεί να αφηγηθεί την ιστορία των πρώτων ετών της Κάλλας – μια ιστορία θριάμβου της θέλησης, του ταλέντου, της εργατικότητας, της αφοσίωσης, και ταυτόχρονα μια ιστορία αντίστασης σε κάθε δυσκολία και σε κάθε κακοποιητική συμπεριφορά.
Αν και με την άφιξή της στην Αθήνα το 1937 η δεκατετράχρονη Καλογεροπούλου πρωτοσυστήνεται ως Μαίρη στους συμμαθητές της στο Εθνικό Ωδείο, εντούτοις υπογράφει ως Μαριάννα στο πρώτο της συμβόλαιο με τη νεοσύστατη τότε Λυρική Σκηνή το 1940.
Τον Μάρτιο του 1945, λίγο πριν φύγει από την Αθήνα για τη Νέα Υόρκη, εμφανίζεται σε συναυλία ως Mary Callas, καθώς ήδη ετοιμάζεται να ανοίξει τα φτερά της για τη μεγάλη καριέρα, οπότε θα γίνει διάσημη στα πέρατα του κόσμου ως Maria Callas.
Στην πρώτη της επιστροφή στην Αθήνα το 1957, ως παγκόσμια πλέον σταρ της όπερας, εμφανίζεται στο Ηρώδειο ως Μαρία Μενεγκίνι Κάλλας.
Αποσπάσματα συνεντεύξεων της ίδιας της Κάλλας
Στις καινούριες συνεντεύξεις που έγιναν για τις ανάγκες του ντοκιμαντέρ, περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, ο γιος του ιδρυτικού Διευθυντή της ΕΛΣ Ιωάννης Μπαστιάς, ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής Γιώργος Κουμεντάκης, ο λυρικός καλλιτέχνης Άρης Χριστοφέλλης, ο Πρόεδρος των Υποτροφιών Μαρία Κάλλας Κωνσταντίνος Πυλαρινός, ο Στέφαν Χαίρνερ, γιος του αρχιμουσικού Χανς Χαίρνερ, που διηύθυνε την Κάλλας το 1944 στον Φιντέλιο, η μεσόφωνος Κική Μορφωνιού, που τραγούδησε με την Κάλλας στη Νόρμα και τη Μήδεια της Επιδαύρου, η Διευθύντρια του Εθνικού Ωδείου Χαρά Καλομοίρη, η Έφορος του Αρχείου του Ωδείου Αθηνών Στέλλα Κουρμπανά, η μελετήτρια του αρχείου Ζώρα, μουσικολόγος Σοφία Κοντώση, ο συνθέτης Φίλιππος Τσαλαχούρης κ.ά.
Επιπλέον, εκτός από τα αποσπάσματα συνεντεύξεων της ίδιας της Κάλλας, στο ντοκιμαντέρ περιλαμβάνονται επίσης παλαιότερες συνεντεύξεις της δασκάλας της στο Ωδείο Αθηνών Ελβίρας ντε Ιντάλγκο, των συναδέλφων της Ζωής Βλαχοπούλου, Μαρίκας Παπαδοπούλου, Άρντας Μαντικιάν, του συγγραφέα Νίκου Πετσάλη-Διομήδη, του μαέστρου Λεωνίδα Ζώρα, του φίλου της Κάλλας Βρετανού αξιωματούχου Ρέυ Μόργκαν κ.ά.
Τέλος, στο ντοκιμαντέρ ακούγονται πολύτιμες μαρτυρίες ανθρώπων που συνεργάστηκαν με την Κάλλας στα χρόνια της Κατοχής, όπως του ιδρυτικού Διευθυντή της ΕΛΣ Κωστή Μπαστιά, του σκηνοθέτη της πρώτης της Τόσκας Ντίνου Γιαννόπουλου, της Διευθύντριας Χορωδίας της ΕΛΣ Έλλης Νικολαΐδη, της πιανίστας (corépétitrice) Ίρμας Κολάση, των συναδέλφων της καλλιτεχνών Σπύρου Σαλίγκαρου, Μίτσας Κουραχάνη κ.ά.
Το ρεσιτάλ της Κάλλας το 1957 στο Ηρώδειο
Βασικός κορμός της μουσικής αφήγησης του ντοκιμαντέρ είναι η ηχογράφηση από το ρεσιτάλ που έδωσε το 1957 στο Ηρώδειο, καθώς και άλλες θρυλικές στουντιακές και ζωντανές ηχογραφήσεις της Κάλλας. Επιπλέον στο ντοκιμαντέρ αποκαλύπτονται για πρώτη φορά δύο πολύτιμες ανέκδοτες ηχογραφήσεις της Κάλλας: μία από το 1964 στη Λευκάδα και μία από το 1977 στο σπίτι της στο Παρίσι.
Το ντοκιμαντέρ αφιερώνεται από τους δημιουργούς στον Νίκο Πετσάλη-Διομήδη και τον Πολύβιο Μαρσάν, οι οποίοι με το σπουδαίο έργο τους μας πρόσφεραν τη γνώση των πρώτων χρόνων της Μαρίας Κάλλας στην Αθήνα.
Το ντοκιμαντέρ αποτελεί μέρος του Έτους Κάλλας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, στο πλαίσιο του επετειακού έτους UNESCO Μαρία Κάλλας 2023 του Υπουργείου Πολιτισμού. Την καλλιτεχνική επιμέλεια του Έτους Κάλλας της ΕΛΣ είχε ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής Γιώργος Κουμεντάκης.
Κινηματογραφική διανομή CINOBO / Χορηγική υποστήριξη ντοκιμαντέρ
Οικογένεια Οδυσσέα Κυριακόπουλου και Φλωρίκας Κυριακοπούλου / Χορηγός ντοκιμαντέρ ΔΕΗ / Μέγας Δωρητής ΕΛΣ & Δωρητής του ντοκιμαντέρ
Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος