Ο Γιάννης Ψυχοπαίδης σχεδιάζει το μετάλιο του Μαραθωνίου και θυμάται μια εφηβική συγκίνηση, ο Γιάννης Σεργάκης μεταξύ Αθήνας και Παρισιού δημιουργεί τη συλλογή Immortelle, ο Πάρις Μέξης σχεδιάζει εξώφυλλα για την επανέκδοση των βιβλίων του Κουμανταρέα πατώντας στα ίχνη των δακτύλων του. Το Naif σερβίρει τα ροφήματα του χειμώνα. Οι επιλογές.
Ο υλικός πολιτισμός και οι αισθήσεις συναντούν νέες εμπειρίες, όσο παλαιότερες ξυπνούν. Βλέπουμε τις ιστορίες και τα μυστικά πίσω και πέρα από αυτές.
Ο Πάρις Μέξης φτιάχνει εξώφυλλα των βιβλίων του Κουμανταρέα στη γραφομηχανή τού Μένη
Mια ιστορία: Ο σχεδιασμός εξωφύλλων και οπισθόφυλλων όλων των βιβλίων του Μένη Κουμανταρέα που έχει αναλάβει την επανέκδοσή τους ο οίκος Πατάκης τα τελευταία χρόνια, έχουν μια ιστορία που ενώνει διαφορετικές πτυχές του χρόνου. Και ενώνει τα χέρια δυο διαφορετικών ανθρώπων, πάνω σε μια πράσινη γραφομηχανή Οlivetti Lettera 22: του Μένη Κουμανταρέα και του Πάρι Μέξη, του πολυσχιδή, αναγεννησιακού δημιουργού.
Ο Πάρις Μέξης, ανάμεσα σε πρεμιέρες, εκπομπές, προετοιμασία για μια μεγάλη παραγωγή στο εξωτερικό, μου μίλησε με γνήσιο πάθος και ατόφιο σεβασμό για τον Κουμανταρέα και τα ίχνη του, στο γραφείο του, που τον οδήγησαν στον σχεδιασμό των εξωφύλλων. Με μια έκπληξη που θα ολοκληρωθεί στο μέλλον, όσο τα βιβλία θα μπαίνουν στη θέση τους στη βιβλιοθήκη.
«Πήγα στο σπίτι όπου έγραφε ο Μένης Κουμενταρέας, πάνω από τον σταθμό του Ηλεκτρικού στην πλατεία Βικτωρίας. Κάθισα στο γραφείο του, μπροστά από τη γραφομηχανή του, τη Lettera 22. Πάνω της είχε απομείνει ένα χαρτί στο οποίο είχε αρχίσει να γράφει κάτι. Ξέρεις, η γραφομηχανή έχει χαρακτήρα. Τα γράμματα τυπώνονται διαφορετικά ανάλογα με τη δυναμική με την οποία πατάς το πλήκτρο. Ελαφριά ή βαριά. Εδώ είμαστε σκέφτηκα…
Παρατήρησα πάνω στο χαρτί τον τρόπο που έγραφε ο Κουμανταρέας. Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο είναι ότι η γραφομηχανή δεν γράφει πάντα στην ίδια σειρά, μερικές φορές πηδάει λίγο η κεφαλή, με αποτέλεσμα το γράμμα να φεύγει από την ευθεία γραμμή. Αυτό είναι εξαιρετικά χαριτωμένο, δίνει έναν ζωντανό, ανθρώπινο αέρα σε κάτι που παραμένει μια μηχανή. Είναι καταπληκτικό: μπόρεσα να δω το ανθρώπινο χέρι, το χέρι του Κουμανταρέα, μέσα από τη γραφομηχανή.
Μετά κοίταξα δίπλα από τη Lettera. Ένα σημάδι από την κούπα του καφέ είχε μείνει πάνω στο χαρτί. Το γνωστό δαχτυλίδι. Αυτά έγιναν τα δυο βασικά εργαλεία μου για τον σχεδιασμό των εξωφύλλων και των οπισθοφύλλων. Μετά σκέφτηκα ότι τα βιβλία του Μένη είναι κλασικά. Δεν ήταν ανάγκη να υπάρχει ένα περιγραφικό εξώφυλλο -κάτι που γενικά δεν είναι το ύφος μου. Με ενδιέφερε ένα εξώφυλλο που θα κάνει κάποιους να πουν “μα δεν μας δίνεις κανένα στοιχείο; Τόσο κλασικό είναι;”. E ναι, λοιπόν, τόσο κλασικό είναι.
Χρησιμοποιήσαμε ένα καταπληκτικό λευκό χαρτί που μοιάζει με τα χαρτιά εκείνης της εποχής, ένα Α4. Κάθε φορά πηγαίνω στο γραφείο του Κουμανταρέα, κάθομαι στη γραφομηχανή του, βάζω το χαρτί και γράφω τον τίτλο, προσπαθώντας να μιμηθώ το χέρι του Μένη. Εχω την αίσθηση ότι αυτό φέρει μέσα του μια μικρή ανθρωπιά. Αυτή είναι η τρέλα μου. Ένα χαρτί, μια γραφομηχανή και κάθε φορά η επιλογή που θα κάτσει ο τίτλος στο χαρτί. Όμως πάντα υπάρχει μια ιδέα -δες για παράδειγμα τον τίτλο «Η γυναίκα που πετάει» και θα καταλάβεις τι εννοώ. Δεν με ενδιαφέρει αν καταλαβαίνει κάποιος ακριβώς αυτή την ιδέα, όμως προσδίδει κάτι στην συνολική εμπειρία.
Το ίδιο γίνεται και με οπισθόφυλλο που γράφεται επίσης στην γραφομηχανή τη συγκεκριμένη. Με κάποιον τρόπο, προσπαθώ να αντιγράψω το βάρος που έδινε στα χέρια του όταν έγραφε. Πώς θα ήταν αν έγραφε θυμωμένος, κουρασμένος, χαρούμενος.
Πολλαπλασίασα και μεγέθυνα το σημάδι του καφέ. Εχω αφαιρέσει την ξεφτισμένη ώχρα του χρώματος και σε κάθε βιβλίο βάζω μια εντελώς καινούρια απόχρωση. Χρειάζονται ώρες για να πετύχω την σωστή απόχρωση μέσα από την αραίωση του χρώματος. Αν κάποιος συμπληρώσει όλη τη σειρά, βάλει στη σειρά όλα τα βιβλία του Κουμανταρέα από τις εκδόσεις Πατάκη, τότε θα δει ότι στο τέλος θα εμφανιστεί ένα ουράνιο τόξο.
Αυτό το χρώμα είναι ένα έως και επιπόλαια χαρούμενα στοιχείο, μια ανάταση που προκύπτει από την γραφή του Μένη Κουμανταρέα, ακόμα και όταν μιλά για την Αθήνα και τη σκόνη της, την καθημερινότητα των ανθρώπων.
https://www.patakis.gr/
Η συλλογή Immortelle του Γιάννη Σεργάκη: σαν χρυσά θραύσματα από αρχαιοελληνικους ναούς
Eνας μικρός λόφος, στο χρώμα της τερακότας, του βρεγμένου πηλού, έχει υψωθεί στην Βαλαωρίτου, στη βιτρίνα του Yannis Sergakis, του διεθνούς δημιουργού κοσμημάτων, που πλέον ζει μεταξύ Αθήνας -στο διαμέρισμα του Ζενέτου κάτω από την Ακρόπολη- και Παρισιού -με βράδια όπου ξεδιψάει με τους φίλους του με κρασί και όχι νερό, πλάι στον Σηκουάνα. Ο μικρός λόφος, φέρει πάνω του χρυσά κοσμήματα που μοιάζουν με θραύσματα αρχαίων που έρχονται στο φως. Είναι η νέα σειρά Immortelle, η αθανασία του ελληνικού αρχαίου πολιτισμού που ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο, γίνεται κόσμημα πάνω σε άνδρες και γυναίκες σε κάθε σημείο του πλανήτη.
Δαχτυλίδια, μενταγιόν και βραχιόλια, όλα αποτελούνται από χειροποίητα ολόχρυσα μοτίβα που θυμίζουν θραύσματα αρχαίων κιόνων δεμένα σε μεγάλες, χρυσές αλυσίδες και φοριούνται συμπληρωματικά με αυτά της διαχρονικής signature συλλογής του brand, Charnières. «Είναι μια ωδή στη σύγχρονη γυναίκα που κινείται σε μια πόλη που ισορροπεί μεταξύ του ένδοξου παρελθόντος της και του ρυθμού της σύγχρονης καθημερινότητας», λέει ο Γιάννης Σεργάκης. «Η γυναίκα για την οποία δημιουργώ κοσμήματα ζει έντονα στο παρόν. Κινείται στην πόλη, εργάζεται, βγαίνει με φίλους ή χορεύει σε ένα πάρτι, έχει το δικό της στυλ που μπορεί να είναι κλασικό ή πιο σύγχρονο, είναι όμως σίγουρα προσωπικό».
Του ζητώ να μου μιλήσει για τις βασικές πηγές έμπνευσης αυτή την εποχή, την τόσο οργανωμένη μέσα στο χάος της με τη ζωή του μεταξύ Αθήνας και Παρισιού, τη συνεργασία με καταστήματα σε ολόκληρο τον κόσμο.
Βιβλίο: Διάβασα το “Eκεί που ζούμε” του Χρήστου Κυθρεώτη (εκδόσεις Πατάκη). Τρομερή γραφή. Θυμάμαι ότι μόλις το τελείωσα επικοινώνησα με φίλη μου παραγωγό για να της πω ότι εδώ έχουμε ένα απίστευτο ταλέντο. Της είπα ότι πρέπει να γίνει ταινία. Μου είπε ότι το έκανε ο Σωτήρης Γκορίτσας. Το αξίζει με το παραπάνω.
Βόλτα: Βουλιαγμένη αγάπη μου.
Γλυκές νύχτες: Στην βεράντα μου στην Αθήνα με φίλους. Στο Σηκουάνα περπάτημα στο δειλινό.
Η αξέχαστη συζήτηση με φίλους: Αυτό το καλοκαίρι. Ιούνιος στο Καστελόριζο. Ένα βράδυ πάνω στο λιμάνι μπροστά από το ξενοδοχείο μας. Με τους αγαπημένους μου φίλους.
Η στιγμή που γέλασες περισσότερο: Στη Σίφνο. Ένα βράδυ στην Πουλάτη.
Ενα συναίσθημα για κάθε νησί: Σίφνος τα τελευταία χρόνια -70s revival. Δονούσα, Κέδρος -το πιο ωραίο bar του Αιγαίου. Αμοργος Βούτση -δεν έχω λόγια.
Το αντικείμενο που φοράει σχεδόν μια ζωή: Το ρολόι του πατέρα μου. Ένα Βulova.
Ο Γιάννης Ψυχοπαίδης μιλά για ιδέες και μηνύματα που σχεδίασε στο μετάλλιο του Μαραθωνίου
«Ηταν 21 Απριλίου του 1963» μου λέει ο κορυφαίος ζωγράφος μας Γιάννης Ψυχοπαίδης, «και όλοι μιλούσαν για την απόφαση του Λαμπράκη να περπατήσει στην διαδρομή του Μαραθωνίου, να κάνει την πορεία Ειρήνης. Ημουν έφηβος, 16 ετών τότε. Επειδή είχαμε ένα εξοχικό σπίτι στην Ραφήνα, πήγαμε εκεί και νωρίς το πρωί της Κυριακής κατεβήκαμε με την παρέα μου στη διασταύρωση της Ραφήνας απ’ όπου θα περνούσε ο Γρηγόρης Λαμπράκης. Εγιναν επεισόδια που είχαν χαρακτήρα προπηλακισμού, "πολίτες" προσπάθησαν να εμποδίσουν την πορεία ειρήνης του Λαμπράκη προς την Αθήνα. Χωρίς να έχουμε απόλυτη γνώση του τι συμβαίνει, ήταν η στιγμή που ενεγράφησαν οι πρώτες παρακαταθήκες κοινωνικής συνείδησης και ενός αισθήματος δικαιοσύνης και ελευθερίας».
Του λέω ότι τον Λαμπράκη θα σκέφτομαι ως μια από τις τρεις φιγούρες πάνω στο μετάλλιο που σχεδίασε για τον 39ο Μαραθώνιο της Αθήνας που διοργανώνει ο ΣΕΓΑΣ την Κυριακή 13 Νοεμβρίου. Ο Λαμπράκης που τρέχει ακόμα, τρέχει εις το διηνεκές για τη Δημοκρατία και την ελευθερία. Που συνεχίζει παρά τα εμπόδια, σαν αυτό που ζωγράφισε στο σχέδιό του. Σε αυτό το μετάλλιο από κράμα ψευδάργυρου, με διάμετρο 7 εκατοστά και βάρος 120 γραμμάρια χωράνε όλα τα μηνύματα που επιθυμεί να στείλει ο Ψυχοπαίδης και που εκφράζει διαχρονικά ο αυθεντικός Μαραθώνιος, αυτός της Αθήνας.
«Ο Μαραθώνιος ουσιαστικά αναφέρεται στον αγώνα του ανθρώπου να υπερβεί τα όριά του, να υπηρετήσει υψηλά ιδανικά. Την ελευθερία, το θάρρος, την αυτοθυσία, να υποστηρίξει με την στάση και το ήθος του την πατρίδα», λέει ο δημιουργός. «Ξεχώρισα ένα βασικό θέμα: είναι υπόθεση των πολλών ο Μαραθώνιος, ενώ αναδεικνύεται ένας αθλητής στη συνείδησή μας. Στην ουσία βλέπουμε ότι η γιγαντιαία ατομική προσπάθεια αναφέρεται στο σύνολο της κοινωνίας μιας δημοκρατικής πόλης. Ο άθλος του ενός είναι αποτέλεσμα της εγρήγορσης ολόκληρης της κοινωνίας».
Οι τρεις μορφές που τρέχουν δίνουν την έννοια της ροής, της κίνησης. «Ναι, συμφωνώ. Και μάλιστα συμπτωματικά το επετειακό και συλλεκτικό μετάλλιο φέρει το γράμμα Ρ. Και Ρόη είναι επίσης το όνομα της γυναίκας μου» λέει χαμογελώντας. Ο Γιάννης Ψυχοπαίδης εργάστηκε αφιλοκερδώς, όπως και ο Σπύρος Κίζης που έκανε την πίσω όψη του μεταλλίου. «Ένα είδος ζωφόρου υπάρχει στο πάνω μέρος, ως συμβολισμός του οίκου, της πόλης, του σπιτιού για τα οποία πολεμάνε οι άνθρωποι. Ταυτόχρονα ένα κάθετο σημείο σαν κολώνα λειτουργεί ως στήριγμα αλλά και ως εμπόδιο που καλείται να υπερβεί ο αθλητής δρομέας, ο πολίτης δρομέας, για να διαφυλάξει την πόλη και την ελευθερία». Και όλα αυτά αποτυπώνονται ξεκάθαρα πάνω σε μια διάμετρο μόλις 7 εκατοστών.
«Αφού καθόρισα το βασικό μοτίβο το φορμάρισα για να αποκτήσει την καθαρότητα της φόρμας, επειδή γίνεται σε μικρή κλίμακα. Επρεπε να είναι περιεκτικό, πυκνό, σαφές. Να αποκτά συμβολισμό που να ξεπερνάει το απλό αισθητικό ζήτημα, να γίνεται κάτι που κερδίζει σε νόημα». Τις επόμενες μέρες θα δει εκατοντάδες ανθρώπους από κάθε γωνιά του πλανήτη να φέρουν περήφανοι το μετάλλιο στο στήθος τους, να υλοποιούν ένα όνειρο ζωής, έναν σκοπό: να τρέξουν στον αυθεντικό Μαραθώνιο. Δεν είναι λίγο. Είναι σπουδαίο. Τον ρωτώ τι τίτλο θα έβαζε στο μετάλλιο αν ήταν έργο ζωγραφικής. «Ελευθερία, θα το ονόμαζα. Με την έννοια ότι πρόκειται για κάτι που είναι βασική προϋπόθεση όλων των αξιών που για αυτές κανένας πολεμά, αγωνίζεται».
Ένα φλιτζάνι τσάι λύνει τα πάντα: Συνταγές με αρώματα, μπαχάρια, φρούτα, αλκοόλ
Εχει τσάι, ουίσκι, λεμόνι, μέλι, είναι ζεστό, μυρίζει ασύλληπτα. Είναι το toddy, το φάρμακο για το κρυολόγημα που έδιναν στους ασθενείς τους οι γιατροί τον 17ο αιώνα στην Σκωτία -που αλλού. Οσο χειμωνιάζει, γίνεται τόσο δελεαστικό όσο η καυτή σοκολάτα, ή ένα καλό παλιωμένο κονιάκ. Βλέπω τυχαία την ιδανική συνταγή, στο Instagram και την αντιγράφω, φορώντας κοντομάνικο και σαγιονάρες. 45 ml ουίσκι, μια κουταλιά μέλι, 15 ml χυμός λεμονιού, ζεστό νερό μέχρι να γεμίσει η κούπα και αν θέλει κάποιος, ένα φακελάκι τσάι που αγαπά (για τρία λεπτά). Ετοιμο.
Πέρα από τη γεύση, τη ζεστασιά, την ανακούφιση που προσφέρουν, τα ζεστά ροφήματα αυτομάτως δημιουργούν μια αίσθηση ασφάλειας σχεδόν. Τι κάνεις όταν θες όμως κάτι πιο ιδιαίτερο από ένα απλό φλιτζάνι τσάι ή χαμομήλι. Εντελώς τυχαία το επόμενο πρωί βρίσκομαι στο Νaif, απέναντι ακριβώς από τη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση. Πρώτα μυρίζω κάτι το γλυκό και μαζί πικάντικο και μετά βλέπω ένα ρόφημα στο χρώμα του Aperol, αχνιστό, να περνάει από μπροστά μου. Ανατρέχω στον κατάλογο και βλέπω τρία ιδιαίτερα ροφήματα.
Ο Βαγγέλης Κακούρος φέρνει μια γυάλα, την ανοίγει και αναδύονται μοναδικά αρώματα. Είναι τα υλικά που ενώνονται και βράζουν με το Rooibos, το πορφυρό τσάι που δεν περιέχει καφεΐνη και θεωρείται εξαιρετικό όπλο για το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Είναι η βάση για το ρόφημα «Καμίνι στο στόμα», που περιέχει επίσης κανέλα, μήλο, ανανά, τριαντάφυλλο, κόκκους κακάο, αστεροειδή γλυκάνισο, αμύγδαλα, γαρύφαλλο, ροζ πιπέρι. Η γεύση του τελικού ροφήματος είναι μεστή, έχει μια γλύκα, τα αρώματα δεν χάνουν τον χαρακτήρα τους, αν και νιώθεις τον γλυκάνισο και την κανέλα να ηγούνται.
Δοκιμάζω μετά το Oolong tea. Κάθε γουλιά του έχει μια μακρά διαδρομή πίσω: Ένα ημιοξειδωμένο τσάι που προκύπτει από την για μεγάλο διάστημα αποξήρανση στον ήλιο του φυτού camellia sinensis, και στη συνέχεια το ειδικό τύλιγμα των φύλλων που κόβεται σε λωρίδες. Το προϊόν που προκύπτει έχει υποστεί ειδική επεξεργασία με γάλα. Η γεύση του είναι κρεμώδης, πλούσια, δεν είναι καθόλου στυφό όπως το πράσινο τσάι. Είναι γεμάτο. Το χρώμα του είναι πράσινο, διαυγές.
Και μετά ο φρουτένιος «Μικρός Πρίγκιπας», χωρίς καφεΐνη. Το χαμομήλι είναι η βάση που τα ενώνει όλα: τα κομμάτια μήλου, σταφυλιού και φράουλας, τα άνθη ιβίσκου και χαμομηλιού, τους κάλυκες τριανταφυλλιάς. Νιώθω την φράουλα να επιβάλλεται, μια φρεσκάδα που ξεχωρίζει. Όλα τα ροφήματα σερβίρονται σε μεγάλες χρωματιστές κούπες, από αυτές που μπορείς να αγκαλιάσεις με το χέρι σου και να δεις μια ταινία κουκουλωμένος στο σπίτι, ή να έχεις την καλύτερη έμπνευση γράφοντας στο γραφείο. Ή, όπως λένε οι Αγγλοι, να αισθάνεσαι λιγότερο μόνος.
