Εκατομμύρια θεατές ανά τον κόσμο που είχαν -εδώ και μήνες κάποιοι εξ' αυτών- κλείσει εισιτήρια για παραστάσεις, συναυλίες, εκθέσεις, καλούνται να στηρίξουν την τέχνη που απειλείται με οικονομικό κραχ από τον κορωνοϊό, με έναν ιδιαίτερο τρόπο.
Από το πρωί της Παρασκευής άρχισε να εμφανίζεται ως μήνυμα σε λογαριασμούς καλλιτεχνών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Σαν μια επίκληση και μαζί υπενθύμιση της τεράστιας απειλής που δέχονται οι δομές πολιτισμού και οι ίδιοι οι δημιουργοί από το «λουκέτο» σε κάθε δράση. Στην Ελλάδα πρώτα το είδαμε από τον Τhiago Bordin, τον χορογράφο του «Δον Κιχώτη» που επρόκειτο να κάνει πρεμιέρα στη Λυρική, από το Μπαλέτο της Λυρικής στις 20 Μαρτίου. Ο Βοrdin βασίζεται στην κλασική χορογραφία του Μαριύς Πετιπά.
«Αν έχετε εισιτήρια για μια θεατρική παράσταση που ακυρώθηκε εξαιτίας του κορωνοϊού, παρακαλώ σκεφτείτε το ενδεχόμενο να μην πάρετε την επιστροφή χρημάτων, αλλά να δωρήσετε αυτό το ποσό στο θέατρο. Ο ιός μπορεί να σκοτώσει την τέχνη και τους φορείς της. Χιλιάδες επαγγελματίες του χώρου θα βρεθούν χωίς εργασία και η ασφάλιση τους θα τεθεί σε κίνδυνο». Είναι γεγονός ότι το κλείσιμο θεάτρων, σκηνών όπερας, φιλαρμονικών προκαλεί τεράστιο πλήγμα στους φορείς, αλλά και κυρίως στους ίδιους τους καλλιτέχνες.
Ελληνικό θέατρο και κορωνοϊός
Και αυτή είναι η μεγάλη ανησυχία των ελλήνων ηθοποιών: όταν σταματούν οι παραστάσεις εκτάκτως όπως συμβαίνει τώρα με την πανδημία, αυτομάτως σταματούν να αμοίβονται και διακόπτεται παράλληλα η ασφαλιστική τους κάλυψη. Μένουν κυριολεκτικά στον αέρα και με αβεβαιότητα για το μέλλον, ενώ το πλήγμα που δέχονται οι επιχειρηματίες ή οι οργανισμοί του πολιτιστικού χώρου σημαίνει αυτομάτως μείωση του προϋπολογισμού για τον προσεχή καλλιτεχνικό προγραμματισμό. Λιγότερες παραστάσεις, χαμηλότερες αμοιβές.
Καθώς βρισκόμαστε σε αχαρτογράφητα νερά ως προς τον τρόπο αντίδρασης σε αυτή την κατάσταση, με την Πολιτεία όπως είναι λογικό να μην είναι έτοιμη να δώσει οδηγίες και απαντήσεις για τα μέτρα στήριξης στον χώρο του πολιτισμού, το νέο διεθνές κίνημα που φτάνει και στην Ελλάδα, προτρέπει τον πολίτη να γίνει εθελοντής διάσωσης της τέχνης, να γίνει χορηγός. Τον κάνει αιμοδότη του πολιτισμού μέσω του ποσού που αντιστοιχεί σε ένα εισιτήριο.
Ενας γρίφος για τους ελληνικούς πολιτιστικούς φορείς
Βέβαια το κρίσιμο ερώτημα εδώ είναι πώς διασφαλίζεται ότι μέσω αυτής της «δωρεάς» θα ωφεληθούν όχι μόνο οι επιχειρηματίες και οι οργανισμοί, αλλά και οι ίδιοι οι καλλιτέχνες που έχουν υποστεί την άμεση μεγάλη ζημιά. Εδώ και δύο μέρες στην Ελλάδα, με όλους τους φορείς πολιτισμού κλειστούς και τους εργαζόμενους σε διοικητικές θέσεις να δουλεύουν από το σπίτι, οι επικεφαλής των κρατικών οργανισμών έχουν επιδοθεί σε ένα μαραθώνιο επίλυσης γρίφων νομικών και διοικητικών για το πώς θα χειριστούν αυτό το διάστημα της υποχρεωτικής αργίας. Περιμένοντας σαφείς οδηγίες από τα αρμόδια υπουργεία –που με τη σειρά τους ψάχνουν τρόπους και μεθόδους- και με τα νομικά επιτελεία να εργάζονται πυρετωδώς για να δώσουν απαντήσεις. Εντωμεταξύ, εν μέσω καραντίνας, η αγωνία των δημιουργών που δεν έχουν μόνιμη σύμβαση με κάποιον οργανισμό, μεγαλώνει.
Οι πραγματικά φιλότεχνοι, μπορούν να στηρίξουν αυτό το κίνημα μη επιστροφής των χρημάτων. Αρκεί να βρεθεί και ένας τρόπος, μέσα από διαβούλευση φορέων και δημιουργών να είμαστε σίγουροι ότι μέρος των χρημάτων θα φτάσει στους καλλιτέχνες. Προφανώς τώρα, τη στιγμή του #μένουμε_σπίτι, είναι η στιγμή να ανθήσουν οι συλλογικότητες της αλληλεγγύης και ανάπτυξης. Και η αρχή σε αυτές τις περιπτώσεις γίνεται συνήθως από την μήτρα του πολιτισμού.