Δεν είδα καμία από τις δύο Κάλλας και δεν θα δω ούτε την τρίτη που θα επιστρέψει στο Παλλάς. Δεν έχω άποψη για τις παραστάσεις ως έργα τέχνης. Είδα την περιφορά της Μπελούτσι σε όλη την Αθήνα, είδα και τους κίτρινους κροταλίες της Αμπράμοβιτς στο Youtube και με έζωσαν τα φίδια. Όταν είδα και το τι συνέβη μετά, στα social media, τα κατάλαβα όλα. Μάλλον χορτάσαμε Κάλλας για μια ζωή.
Πόσες Κάλλας ταυτοχρόνως σε μία σεζόν μπορεί να σηκώσει μια μικρή πολιτιστική σκηνή, όπως η Αθηναϊκή, η οποία μάλιστα έχει συρρικνωθεί δραματικά μέσα στην πανδημία; Πόσο κοσμικό κιτς μπορούμε να μεταβολίσουμε; Πόση ξαφνική υστερία μπορούμε να καταναλώσουμε στα σόσιαλ μίντια, με εκστασιασμένους τηλεμαϊντανούς, σεληνιασμένες λαϊκοπόπ σελέμπριτι, δήθεν κουλτουριάρηδες και insta-κομμώτριες σε διαταραγμένη υπηρεσία; Πόσους influencers να αντέξουμε που έβγαλαν από την ντουλάπα τον στραφταλιζέ βραδινό πολυεστέρα των €29,99 από τα fast fashion, για να πάνε να στριμωχτούν καμαρωτοί στα backstages του Ηρωδείου ή της Λυρικής και να βγάλουν μια σφιγμένη σέλφι με την Μπελούτσι και την Αμπράμοβιτς;
Όλo αυτό το άκριτο virality, η επαρχιακή δίψα για κόκκινο χαλί- έχει κάτι από το μπαναλιτέ του πούλμαν από επαρχία που πήγαινε σε λαϊκή απογευματινή παράσταση του Σαββάτου στα 90s. Και δεν θα υπήρχε κανένα απολύτως πρόβλημα, φυσικά, ούτε με το ναυλωμένο πούλμαν από επαρχία, ούτε με την λαϊκή απογευματινή του Σαββάτου. Τo πρόβλημα αρχίζει όταν το πούλμαν είναι γεμάτο με διψασμένα ego που θρέφουν τη ματαιοδοξία τους με hashtags, likes, καρδούλες και ατελείωτα boomerang selfies στο Instagram. Και δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει, ούτε φυσικά θα είναι η τελευταία: το ίδιο πράγμα βλέπουμε να συμβαίνει σε κάθε τέτοιου είδους event. Το είδαμε και στο σόου του Dior στο Καλλιμάρμαρο μερικούς μήνες πριν.
Έχουμε σε αυτή τη χώρα μια μοναδική ικανότητα, ένα σπάνιο ταλέντο, να δημιουργούμε καφενειακού τύπου οχλαγωγία και να τα ξεχειλώνουμε όλα μετατρέποντάς τα σε πολύχρωμη και θορυβώδη μεσαιωνική ζωοπανήγυρη, από αυτές που θα ξετρέλαιναν τον Τουλούζ Λωτρέκ, που λάτρευε να σκιαγραφεί με τα πιο ζωηρά χρώματα την παρακμή της παριζιάνικης κοσμικής ζωής στα τέλη του 19ου αιώνα.
Κάθε φορά, είτε πρόκειται για κηδεία επωνύμου, είτε για αθλητικό γεγονός, ή για μαζική συναυλία, είτε πρόκειται για θεατρικό event που σηκώνει βαρβάτο publicity, φωτορεπόρτερ, τηλεπαράθυρα, κόκκινο χαλί και backdrop, αρχίζει ένας πανζουρλισμός χωρίς τέλος, ένας πανζουρλισμός που κραυγάζει θλίψη από χίλια μίλια μακριά, σαν λαϊκό προσκύνημα που είναι αυτό που λέει η λέξη ακριβώς: λαϊκό.
Έτσι κάπως έγινε και με την διπλή Κάλλας που επιπλέει στον αφρό των ημερών: δύο πολιτιστικά events, που άσχετο με το αν ήταν καλά ή όχι, μετατράπηκαν σε λαϊκό προσκύνημα του κάθε πικραμένου, ο οποίος αποθεώνει, ακόμα κι αν βαριέται που ζει, ο,τιδήποτε θεωρεί προχωρημένο και ψαγμένο, οτιδήποτε είναι εξ ορισμού φτιαγμένο ως έργο τέχνης, για να προκαλέσει, να σοκάρει, να εντυπωσιάσει με το περισπούδαστο βάθος του, βασανίζοντάς τον. Συνταγή στην οποία πατάει δεκαετίες τώρα η αμφιλεγόμενη Αμπράμοβιτς, όχι μόνο πείθοντας, αλλά μεσουρανώντας διεθνώς από τη Νέα Υόρκη μέχρι την Αθήνα. Δεν ξέρω αν είναι υψηλή τέχνη όλο αυτό που πουλάει η Αμπράμοβιτς, με μάλλον πολύ ακριβό αμπαλάζ, γιατί δεν έχω δει live καμία από τις περφόρμανς της (και δεν έχω και καμία διάθεση να το κάνω, ούτε από περιέργεια).
Είναι όμως σοκαριστικό, τόσο στην περίπτωση της Αμπράμοβιτς όσο και στην περίπτωση της Μπελούτσι, που η μοίρα τις έφερε χεράκι χεράκι στην πόρτα της Κάλλας, το τι διαστάσεις παίρνει η έλευση δύο παγκόσμιων σταρ στη χώρα μας και πόσο διψάμε για ήρωες και θεότητες, το πόσο ψοφάμε τελικά για παρέλαση. Είτε πρόκειται για τις αρπαχτές της Αν Γουίντουρ στο Μέγαρο το 2019 και του ιδρυτή του Wallpaper και του Monocle Τάιλερ Μπρουλέ, που έκανε το περιβόητο συνέδριο-φούσκα στην Αθήνα τις προηγούμενες μέρες, είτε για τον οίκο Dior και τις Αμπράμοβιτς-Μπελούτσι, είμαστε διαρκώς σε απόλυτη ετοιμότητα να βγάλουμε το χρυσό κλειδί της πόλης και να το παραδώσουμε στον οποιονδήποτε μας τιμήσει με την παρουσία του. Άκριτα. Χωρίς αυτοσυγκράτηση. Χωρίς μέτρο. Όποιον τον βγάλει ο δρόμος του για Αθήνα, Μύκονο, Ύδρα και Σαντορίνη, είμαστε έτοιμοι να τον αποθεώσουμε ως άλλο Γκώρτσο, να τον κουβαλήσουμε στην πλάτη και να γκρεμίσουμε τα τείχη για να τον υποδεχτούμε σαν ήρωα.
Η ίδια πάντα ιστορία. Διθύραμβοι, αποθεωτικά ποστ, παραληρηματικά κείμενα, ένα πανηγύρι ματαιοδοξίας που θυμίζει επαρχιακή περιοδεία από μπουλούκι του '50 στην πλατεία του χωριού. Κι από πίσω, απαξιωτικά σχόλια στα inbox, κακίες στα πηγαδάκια στο φουαγιέ, στις παρέες, στα γραφεία την επόμενη μέρα. Χειροκροτήματα μπροστά και η αλήθεια να λάμπει μόνο privé. Κάτι πήρε το αυτί μου, ας πούμε, για ότοκιου από όπου διάβαζε η μια ντίβα το κείμενο και για κάτι παραζαλισμένους φαν της Κάλλας που πήγαν στην άλλη και έκοψαν φλέβα και παρακαλούσαν να πεθάνουν από τον τρίτο θάνατο της Κάλλας κιόλας, μπας και γλιτώσουν το βασανιστήριο. Πιο πολλά σχόλια διάβασα, φερειπείν, για το χρυσό φόρεμα της ανυπέρβλητης περφόρμερ που την έκανε να ασφυκτιά, παρά για την ουσία του δράματος. Κι αυτό τελικά είναι το δράμα.
ΥΓ. Θυμήθηκα στο Ηρώδειο μια χρονιά, ψιλοέβρεχε κιόλας, που είχα πάει να δω περιχαρής τη Μονσεράτ Καμπαγιέ. Ακόμα θυμάμαι ένα κοριτσάκι που της έδωσε μια ανθοδέσμη με τριαντάφυλλα για να την υποδεχτεί κι η ντίβα τα ακούμπησε στην καρέκλα της, στην οποία μετά τα ξέχασε και στρογγυλοκάθισε πάνω τους, ενώ το θέατρο δονούσε μια άναυδη ιαχή. Όχι για την ερμηνεία της. Για τα έρμα τριαντάφυλλα.