Η σπουδαία χορεύτρια και χορογράφος Ιωάννα Παρασκευοπούλου σηκώνει την κουρτίνα των βιωμάτων της. Με οδηγό αντικείμενα και ένα τεράστιο νήμα πλεξίματος, δημιουργεί μια παράσταση στη Στέγη με τίτλο το τραγούδι των Led Zeppelin και αποδέκτη τη μητέρα της και όσους αναρωτιόμαστε «τι μου λείπει;»
Στη σκηνή, η Ιωάννα Παρασκευοπούλου, αυτή η σπουδαία χορεύτρια που συνεργάστηκε με γίγαντες του χορού διεθνώς και τώρα κάνει τις δικές της χορογραφίες, θα γίνεται πάλι έξι χρόνων -με κάποιον τρόπο. Όπως όταν η γιαγιά της τη μάθαινε να πλέκει και να υπομένει, να δημιουργεί και να μετρά.
«Θα υπάρχει ένα πραγματικά μεγάλο λευκό νήμα πλεξίματος στη σκηνή», μου λέει μεταξύ των προβών για την πρεμιέρα του «Αll my love» στη Στέγη, στις 23 Φεβρουαρίου (έως και τις 3 Μαρτίου). H παράσταση ανήκει στο Φεστιβάλ Οnassis Dance Days 2024.
«Η πλέξη έχει ενδιαφέρον ως στοιχείο. Έχει μια αντανάκλαση με τον εαυτό, ένα mirroring». Το νήμα αυτό είναι σαν την καρδιά με τις αρτηρίες. Οι αρτηρίες της απλώνονται σε όλη της τη ζωή, στα βιώματά της ως κομμάτια της μνήμης και ίσως και της επινόησης μέρους της μνήμης. Είναι κυρίως, όμως, μια επιστολή στη μητέρα της Ιωάννας Παρασκευοπούλου.
Διαβάζοντας την περιγραφή του «Αll my love» πριν της μιλήσω, νόμιζα ότι το έργο είναι κάτι σαν μια ερωτική επιστολή σε όσα έζησε, σε όσα την καθόρισαν σε αυτό που είναι σήμερα. Έπεσα κοντά, αλλά δεν ήμουν ακριβής.
«Θα μπορούσαμε να το πούμε έτσι», μου λέει, «αλλά κυρίως είναι μια παράδοξη επιστολή προς τη μητέρα μου, με την οποία έχω πολύ δυνατή σχέση. Όταν μου προτάθηκε να κάνω αυτή τη δουλειά και θέλοντας να ξεφύγω από την προηγούμενη δουλειά μου (Moss), που ακολουθούσαμε μια διαδικασία σε σχέση με τον ήχο και τον κινηματογράφο, στράφηκα σε ένα πιο προσωπικό δρόμο. Άρχισα να στρέφομαι στις έννοιες της απώλειας, του θανάτου, μεταφορικά και κυριολεκτικά. Όλων των πρώτων στιγμών που δεν έχουν την ίδια αίσθηση. Άρχισα να φέρνω διάφορες αναμνήσεις από το παρελθόν στο μυαλό μου και κάπως κατέληξα στο να φέρνω επί σκηνής τον ήχο κάποιων αναμνήσεων με αφαιρετικό τρόπο».
Ο αφαιρετικός τρόπος που επέλεξε, στηρίχθηκε στη χρήση αντικειμένων που έχουν ιδιαίτερη σημασία για την ίδια ως αποτύπωμα από το παρελθόν της. Το νήμα πλεξίματος που προαναφέραμε είναι μια τέτοια χαρακτηριστική περίπτωση. Δεν είναι η μόνη.
Η παράσταση ξεκινάει με ένα «dear», όμως δεν είναι ξεκάθαρο ότι απευθύνεται στη μητέρα της δημιουργού.
«Στην παράσταση προσπαθώ φυσικά να κρατώ μία απόσταση, για να μη γίνει αυτοαναφορική, να συμπεριλαμβάνει και άλλους ανθρώπους. Σε κάποια σημείο λέω ''μου λείπει κάτι'', και το αφήνω έτσι. Γιατί, σε όλους, κάτι λείπει».
Ένα από τα κεντρικά ερωτήματα που την απασχόλησαν ήταν πώς ακούγονται οι αναμνήσεις επί σκηνής. Συνειρμικά οδηγήθηκε σε κάποια home videos. Όχι δικά της, αφού δεν υπήρχαν στο οικογενειακό αρχείο.
«Άρχισα να βλέπω τα home videos της Γαλλίδας συγγραφέα (βραβευμένη με Νόμπελ) Ανί Ερνό. Στιγμές με την οικογένειά της που βιντεοσκοπούσε σε super 8 και χρόνια μετά τα επισκέφθηκε ξανά και έφτιαξε μια προσωπική αφήγηση». Την επηρέασε επίσης προς αυτή την κατεύθυνση η ταινία «Αftersun», της Σαρλότ Γουέλς.
«Καθώς δεν είχα δικά μου βίντεο, βρήκα τα βίντεο από ένα κοριτσάκι που έζησε κάπου στην Αμερική, χωρίς να έχω καμία πληροφορία για αυτήν. Μου έμοιαζε πολύ, κυρίως στα χρώματα, όταν ήμουν μικρή. Κάτι με ''κλείδωσε'' σε αυτή. Μοιάζαμε, αλλά είχαμε τόσο διαφορετικές ζωές -εγώ γεννήθηκα στην Αθήνα και από 6 ως 18 ετών μεγάλωσα στην Καλαμάτα. Όλα αυτά τα στοιχεία φτιάχνουν, κομμάτι κομμάτι, το σόλο», λέει η Ιωάννα Παρασκευοπούλου.
Ταυτόχρονα, έχει ιδιαίτερη σημασία το ηχητικό περιβάλλον, διότι θα φτιάχνει μόνη της επί σκηνής έναν live ήχο, με την μουσικό Αλίκη Λευθεριώτη να κάθεται απέναντί της, στη θέση των θεατών.
Δανείστηκε τον τίτλο της παράστασης από το τραγούδι των Led Zeppelin, το «All of My Love». Έκανε πρόβες ακόμα όταν της ζητήθηκε ο τελικός τίτλος, ήταν στη διαδικασία του ψαξίματος και κάπως τυχαία ξανάκουσε το τραγούδι. «Είχα πάντα την εντύπωση ότι είναι ένα ερωτικό τραγούδι. Έψαξα και έμαθα ότι ο στιχουργός το έγραψε για τον θάνατο του γιου του. Απευθυνόταν ουσιαστικά στη γυναίκα του, της έλεγε ''πάμε παρακάτω'', την καλούσε να ανακάμψουν από τον χαμό. Ίσως, τελικά, και η παράσταση είναι μια κατάθεση για το πώς θα πάμε παραπέρα». Σημείωση: το τραγούδι δεν ακούγεται στην παράσταση.
Είναι το κλείσιμο ενός κεφαλαίου αυτή η παράσταση; Η δημόσια δήλωση ότι κάτι νέο έρχεται στον τρόπο της να δημιουργεί, να υπάρχει στη σκηνή; Χαμογελάει. «Υπήρξε εξαρχής το ερώτημα ''πού βρίσκομαι αυτή τη στιγμή σε σχέση με τον χορό''. Μετά από τόσα χρόνια, έχοντας κάνει τόσα πολλά πράγματα, πάντα προσπαθείς να επανασυνδεθείς. Πώς λοιπόν θα συνεχίσω να συνδέομαι βαθιά με αυτό που κάνω;».
Είναι αυτή μια στιγμή όχι απλώς κομβική, είναι μια στιγμή βαθιά υπαρξιακή, όταν ο καλλιτέχνης κοιτά προς τα πίσω και σκέφτεται αν θα πρέπει να συνεχίσει γραμμικά, ή να κάνει μια νέα στροφή. Σκέφτομαι πώς αυτός ο χορός της, το «All my love» θα μπορούσε να είναι ένας αποχαιρετισμός, ένας τελευταίος χορός σε αυτό που ήταν και συνάμα ένας πρώτος χορός.
«Υπάρχει ένα σημείο μέσα στην παράσταση που ακούγεται πολύ έντονα και δημιουργεί έναν ηχητικό αντίκτυπο που συνδέεται πολύ με τη γη, με μια απλή λειτουργία που μένει στον χώρο και δημιουργεί ένα δυνατό αποτύπωμα», μου λέει. Σκέφτεται και… «Σίγουρα σημαίνει ότι κάτι νέο έρχεται. Είμαι σε ένα πειραματικό στάδιο και μου αρέσει. Προσπαθώ να βρω ποια είναι η γλώσσα μου, με τι συνδέομαι και τι θέλω να δημιουργώ. Πάω προς έναν δρόμο που θα ήθελα να πειραματιστώ με τη συνάντηση του χορού με άλλα είδη τέχνης».
Στο έργο αυτό ανακάλυψε ότι έχει μία τάση να χρησιμοποιεί αντικείμενα, να χρησιμοποιεί τα χέρια της, «ίσως, γιατί μου λείπει αυτή η άμεση επαφή, με όλα αυτά εμπόδια που έχει βάλει ο ψηφιακός κόσμος».
Eν τω μεταξύ, στις 2 Μαρτίου θα παρουσιαστεί το έργο «MOS», της Ιωάννας Παρασκευοπούλου, σε συνθήκες προσβασιμότητας. Πιο συγκεκριμένα, η παράσταση θα παρουσιαστεί με υπερτιτλισμό για Κ/κωφά και βαρήκοα άτομα, ακουστική περιγραφή για άτομα με οπτική βλάβη και μία αισθητηριακά προσβάσιμη ξενάγηση που απευθύνεται τόσο σε Κ/κωφά και βαρήκοα άτομα όσο και σε άτομα με οπτικές αναπηρίες.
Αναπτύσσοντας προσβάσιμα εργαλεία, σε συνεργασία με τον πολιτιστικό οργανισμό liminal, το «MOS» συστήνεται σε ένα νέο κοινό, ενώ ταυτόχρονα θα συνεχίσει το ταξίδι του στο εξωτερικό έχοντας τις υπηρεσίες προσβασιμότητας προσαρμοσμένες για τα διεθνή κοινά με αναπηρία.
Οι υπηρεσίες προσβασιμότητας πραγματοποιούνται σε συνεργασία με τον πολιτιστικό οργανισμό liminal, στο πλαίσιο του προγράμματος Europe Beyond Access, με συγχρηματοδότηση από το πρόγραμμα «Δημιουργική Ευρώπη» της Ευρωπαϊκής Ένωσης.