Μια ιστορικά σπουδαία φωτογραφία με αναγραφόμενη στο πίσω μέρος της ημερομηνία την 21-11-1923 έδωσε στη δημοσιότητα από το αρχείο του ο Σύλλογος Μικρασιατών Σκάλας Λουτρών «το δελφίνι» στα πλαίσια των δράσεων τιμής στα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική καταστροφή.
Σε αυτήν εικονίζονται 19 Έλληνες Αιβαλιώτες (Κυδωνιάτες όπως αναφέρονται) αιχμάλωτοι κρατούμενοι σε τάγματα εργασίας στη Σμύρνη που θα επέστρεφαν στην Ελλάδα στη βάση της Συμφωνίας της Λωζάννης. Τα ονόματα τους είναι γραμμένα στην πίσω πλευρά της φωτογραφίας Μεταξύ τους είναι και Ηλίας Μέλος, ο μετέπειτα γνωστός συγγραφέας Ηλίας Βενέζης, ο συγγραφέας του εμβληματικού «το νούμερο 31328». Το νούμερο 31328 ήταν ο αριθμός κράτησης του στα Τούρκικα τάγματα εργασίας.
Ο Ηλίας Βενέζης εικονίζεται στην κάτω σειρά της φωτογραφίας και σημειώνεται με τον δυσδιάκριτο αριθμό 15.
Σύμφωνα με τον Πρόεδρο του Συλλόγου των Μικρασιατών της Σκάλας Λουτρών «το Δελφίνι» κ. Δημήτρη Παπαχρυσό, η φωτογραφία έφθασε στο μικρό ψαροχώρι της Λέσβου, τη Σκάλα Λουτρών μέσω… Μασσαλίας στη Γαλλία.
«Στη Μασαλία, την πάλαι ποτέ αποικία των Φωκαέων» λέει στο ΑΠΕ ΜΠΕ ο κ. Παπαχρυσός, «υπάρχουν σήμερα δύο Ελληνικοί Πολιτιστικοί Σύλλογοι. Ο ένας είναι η Ελληνική Κοινότητα Μασσαλίας (Communauté Grecque de Marseille) με πρόεδρο τον κ. Ηλιάδη Αθανάσιο και ο άλλος είναι η Ελληνική Ένωση Μασσαλίας (Union Hellénique de Marseille). Η γνωριμία μας αυτή με τον απόδημο Ελληνισμό στη Γαλλία, μας έδωσε την ευκαιρία να τους βοηθήσουμε σε κάποιες εκδηλώσεις που προγραμματίζουν να κάνουν αυτή την επετειακή χρονιά για τα 100 χρόνια από την Μικρασιατική καταστροφή, αποστέλλοντας τους κάποιο υλικό από τα αρχεία του «Μουσείου Προσφυγικής Μνήμης 1922» που διατηρεί ο Σύλλογος μας».
Και καταλήγει ο κ. Παπαχρυσός: «Η επαφή αυτή ήταν η αιτία να λάβουμε μία επιστολή από τον υπερήλικα κ. Ματζουράνη Ευστράτιο-Γεώργιο κάτοικο Μασσαλίας ο οποίος μας έστειλε μία σπουδαία φωτογραφία με ημερομηνία 21-11-1923 που απεικονίζει 19 Έλληνες αιχμαλώτους μεταξύ των οποίων είναι και ο Ηλίας Βενέζης».
Τα ονόματα των 19 αιχμαλώτων Ελλήνων είναι τα παρακάτω:
Κανουλέλλης Ιωάννης. Φρανσουά Ιωάννης. Ψιλή βροχή (προφανώς είναι παρατσούκλι). Παπλωματάς Ιωάννης. Βλάχου Εμμανουήλ. Χαλβαδέλλης Δημήτριος. Πρεβυγόρας Ευάγγελος. Κουκουστός Παναγής. Κουκουστός Ευάγγελος. Αναγνώστου Νικόλαος. Παγώτης Παναγής. Πεωλιοστής Νικόλαος. Ρήνας Δημήτριος. Μαβριδής Ακίνδυνος. Βενέζης Ηλίας. Βογιατζής Χρίστος. Βογιατζής Στέλιος. Ψαραδέλλης Ανέστης. Μυκονιάτης Κυριάκος.
Πηγή φωτογραφιών: Σύλλογος Μικρασιατών Σκάλας Λουτρών «το δελφίνι»