«Η Κραυγή» του Έντβαρντ Μουνκ, ένας από τους πιο αναγνωρίσιμους και πολύτιμους πίνακες στον κόσμο, φαίνεται να προφήτευε την αγωνία του ανθρώπου για τη φρίκη των δύο παγκόσμιων πολέμων και τις αγωνίες του 21ου αιώνα, ειδικά τούτες τις εποχές της πανδημίας
Ωστόσο, το διάσημο έργο του Νορβηγού καλλιτέχνη με την πολυκύμαντη ζωή διατρέχει έναν μεγάλο κίνδυνο, λόγος για τον οποίο χρήζει ιδιαίτερης προστασίας με… μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης.
Διεθνής ομάδα επιστημόνων αναζητούσε τους λόγους που ξεθωριάζει «Η Κραυγή» και όπως διαπίστωσαν ο Μουνκ χρησιμοποίησε μια βιομηχανική χρωστική, το κίτρινο του καδμίου, που χάνει τη φωτεινότητά του, ξεθωριάζει και ξεφλουδίζει σε συνθήκες σχετικά χαμηλής υγρασίας, ακόμη και από την ανάσα των φιλότεχνων που πλησιάζουν τον πίνακα για να τον θαυμάσουν από κοντά. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα οι αρχικά κίτρινες πινελιές του Μουνκ στο ηλιοβασίλεμα και την περιοχή του λαιμού της φιγούρας να έχουν γίνει υπόλευκες, ενώ το παχύ κίτρινο χρώμα στην λίμνη πάνω από τη φιγούρα ξεφλουδίζει. «Αποδείχθηκε ότι [ο Μουνκ] αντί να χρησιμοποιήσει μια καθαρή χρωστική καδμίου σουλφιδίου όπως έπρεπε, προφανώς χρησιμοποίησε μια όχι και τόσο καθαρή που περιείχε ενώσεις χλωρίου. Δεν νομίζω ότι το έκανε σκόπιμα. Πιστεύω ότι αγόρασε μια φτηνή μπογιά. Μιλάμε για το 1910 και εκείνη την εποχή δεν ίσχυαν στη χημική βιομηχανία οι ποιοτικοί έλεγχοι που εφαρμόζονται σήμερα», δήλωσε ο καθηγητής Κοεν Γιάνσενς του Πανεπιστημίου της Αμβέρσας.
Πως επηρεάζει η ανάσα των φιλότεχνων τον πίνακα
Στην έρευνα έλαβαν μέρος επιστήμονες από το Βέλγιο, την Ιταλία, τις ΗΠΑ και τη Βραζιλία και αρχικά μελέτησαν κατά πόσον θα μπορούσε να αποτραπεί ένα περαιτέρω ξεθώριασμα του πίνακα, αν μειωνόταν η έκθεσή του στο φως. Αποδείχθηκε, όμως, ότι το φως δεν προκαλούσε και τόση ζημιά κι έστρεψαν αλλού την προσοχή τους: στην υγρασία. «Πρέπει να αντιμετωπιστεί η σχετική υγρασία στο μουσείο, ή να απομακρυνθεί το κοινό από τον πίνακα με τρόπο που να μπορεί να τον απολαμβάνει, αλλά να μην αναπνέουν στην επιφάνειά του οι επισκέπτες», είπε ο καθηγητής Γιάνσενς τονίζοντας πως «όταν οι άνθρωποι αναπνέουν, παράγουν υγρασία, εκπνέουν χλωρίδιο, άρα γενικώς δεν είναι καλό οι πίνακες να βρίσκονται κοντά στην ανάσα των διερχομένων».
Η ελπίδα τώρα είναι ότι αν αλλάξουν οι συνθήκες έκθεσης της «Κραυγής» θα επιβραδυνθεί η φθορά του, αλλά τίποτε δεν μπορεί να γίνει με μια ζημιά από νερό που είναι εμφανώς ορατή στην κάτω αριστερή γωνία του πίνακα. Ο Μουνκ ζωγράφισε τέσσερις εκδοχές της «Κραυγής» από το 1893 μέχρι το 1910 . Ο πίνακας του 1910, για τον οποίο γίνεται λόγος εδώ, απέκτησε έναν σκούρο καφέ λεκέ από νερό όταν εκλάπη από δύο ένοπλους μασκοφόρους στις 22 Αυγούστου του 2004. Οι κλέφτες εξουδετέρωσαν τέσσερις άοπλους φρουρούς, διέταξαν τους επισκέπτες να ξαπλώσουν στο έδαφος κι έκλεψαν τον πίνακα προτού διαφύγουν μ’ ένα μαύρο αυτοκίνητο. «Η Κραυγή» εντοπίστηκε τελικά το 2006 και τρία άτομα οδηγήθηκαν στη φυλακή, στα δύο εκ των οποίων επιβλήθηκε και πρόστιμο περίπου 70 εκατομμυρίων για τις ζημιές που προκάλεσαν.