Ισως ένα από τα σημαντικότερα πολιτιστικά γεγονότα και σίγουρα το πιο δυνατό του φετινού καλοκαιριού: Η παράσταση της Comedie Francaise, την περασμένη εβδομάδα στην Επίδαυρο -στις 26 & 27 Ιουλίου.
Μια συνάντηση κορυφής, ανάμεσα στο παλαιότερο εν ενεργεία θέατρο του κόσμου και το ιδανικό αρχαίο ανοιχτό θέατρο. Το βράδυ της Παρασκευής, μετά την λήξη της πρεμιέρας, όρθιο το κοινό, που γέμισε εντυπωσιακά τις κερκίδες, χειροκροτούσε και φώναζε «μπράβο» στον πολυπληθή θίασο του γαλλικού θεάτρου. Υπολογίζεται ότι τις δύο βραδιές την παράσταση παρακολούθησαν περίπου δώδεκα χιλιάδες θεατές.
Ο Ιβο Βαν Χόβε, συνδύασε το αρχαίο δράμα με την σύγχρονη εποχή
«Ηλέκτρα/Ορέστης»: Η δίωρη παράσταση, βασισμένη στις δύο ευριπίδειες τραγωδίες, παίχθηκε σε ενιαία παραγωγή με κοινή πρόταση και διάρκεια δύο ώρες. Δύο ώρες που κύλησαν σχεδόν έξω από τον χρόνο. Ο βέλγος σκηνοθέτης, Ιβο Βαν Χόβε, εκ των κορυφαίων Ευρωπαίων του καιρού μας, κατάφερε να συνδυάσει το αρχαίο δράμα με την σύγχρονη εποχή, χωρίς να χαθεί ούτε το παρελθόν ούτε το παρόν. Σαν να βρήκε το μαγικό κλειδί και άνοιξε μια πόρτα στην μαγεία…
Η παράσταση στην Επίδαυρο
Με την λάσπη να έχει απλωθεί σε όλη την σκηνή, ένα κουτί-σπίτι-παλάτι και καλύβα μαζί δεσπόζει για να αγκαλιάσει όλο τον κόσμο των Ατρειδών. Τους βασιλιάδες -την Κλυταιμνήστρα με τον Αίγισθο, αλλά και εκείνους που δεν ζουν πια σαν βασιλιάδες, όπως είναι η Ηλέκτρα. Πίσω από την σκηνή, η ζωντανή ορχήστρα με τα τύμπανα, θα καθορίσει με τους ήχους της την πορεία του δράματος. Στα χρώματα της λάσπης και τις γήινες αποχρώσεις της σκουριάς, Ηλέκτρα και Χορός κυλιούνται, υποφέρουν, θέλουν να εκδικηθούν.
Η είσοδος του Ορέστη με τον Πυλάδη, μέσα από τα καλογυαλισμένα μπλε κοστούμια τους, θα ταράξει κάθε βασανιστική ισορροπία. Στους ίδιους χρωματισμούς, η Κλυταιμνήστρα και αργότερα η Ελένη -τις αδελφές ερμηνεύει η ίδια ηθοποιός, ενώ εξίσου προσεγμένοι θα βγουν στην σκηνή τόσο ο Μενέλαος του Ντενίς Πονταλιντές όσο και ο Τυνδάρεω.
Στην παράσταση του Ιβο Βαν Χόβε η εξέλιξη του μύθου κύλησε φυσικά, επιτρέποντας το τέλος της «Ηλέκτρας» να εισχωρήσει στην έναρξη του «Ορέστη». Κορυφαία η ερμηνεία της Suliane Brahim στον ρόλο της Ηλέκτρας. Σαν αγρίμι, με ρούχα αγορίστικα και κοντοκουρεμένα μαλλιά, ένα πλάσμα χωρίς θηλυκότητα και χωρίς να παραπέμπει στην καταγωγή της, αυτή η Ηλέκτρα χειρονομεί, εξαγριώνεται, φλέγεται. Απέναντί της ο ήρεμος Ορέστης του Christophe Montenez που κατά το πέρασμα στην τραγωδία που φέρει το όνομά του μεταμορφώνεται. Είναι πλέον ο μητροκτόνος. Τύψεις, ενοχές, παραισθήσεις. Τρίτο πρόσωπο ο Πυλάδης που προσπαθεί να επαναφέρει την τάξη. Εδώ, στο δεύτερο μέρος, το έργο είναι φανερό ότι έχει δανειστεί στοιχεία από τον οίκο Ατρειδών δημιουργώντας ένα τρίτο έργο…
Γιατί αυτή η παράσταση μύριζε... θέατρο;
Τι είναι αυτό που έκανε αυτή την παράσταση να μυρίζει θέατρο; Πρώτα απ’όλα η ολοκληρωμένη σύλληψη της ιδέας από τον σκηνοθέτη. Ο Ιβο Βαν Χόβε πέτυχε αυτό στο οποίο είχε στοχεύει. Να μιλήσει για κάτι τόσο παλιό με τρόπο τόσο σημερινό, καταθέτοντας ουσιαστικά μια πρόταση πάνω στο αρχαίο δράμα. Επειτα, ο άψογος θίασος. Πρωταγωνιστές και μέλη του Χορού, όλοι τους είτε μέλη του θιάσου της Comedie είτε ηθοποιοί της Ακαδημίας της Comedie Francasise πειθαρχημένοι και εμπνευσμένοι, σαν μια γροθιά. Η όψη της παράστασης, υψηλής αισθητικής δίχως υπερβολές από τον Jan Versweyveld και οι καθοριστικοί φωτισμοί, σχεδιασμένοι από τον ίδιο.
Οι σκηνές όπου τα τύμπανα μαζί με τις ιαχές του Χορού ενώθηκαν με τις αλλαγές στους φωτισμούς, σίγουρα θα μείνουν αξέχαστες στους θεατές. Οπως και ο συνδυασμός της βίας με την κανονικότητα, σε μια παράσταση που είχε αίμα και αίσθημα μαζί.
Παρών και ο διευθυντής του γαλλικού θεάτρου Ερικ Ρυφ
Στην Comedie Francaise όλοι υποκλίνονται πάντα μαζί, σε μια σειρά. Ετσι υποκλίθηκαν και στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου. Μαζί τους ο Ιβο Βαν Χόβε και όλοι οι συντελεστές, που απήλαυσαν, πραγματικά, τον ενθουσιασμό του ελληνικού κοινού. Παρών και ο διευθυντής του γαλλικού θεάτρου Ερικ Ρυφ, με τον οποίο ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος ξεκίνησε προ διετίας τις συζητήσεις που οδήγησαν σ’αυτή την παράσταση. Απούσα δυστυχώς η ελληνική πολιτεία, με όποιο τρόπο θα μπορούσε να εκπροσωπηθεί. Είναι κρίμα που δεν έγινε αντιληπτή η ουσιαστική σημασία αυτής της συνάντησης, ανάμεσα στην Comedie Francaise και το Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου μέσω του Φεστιβάλ. Ηταν μια κορυφαία θεατρική στιγμή για όλους εμάς που ήμασταν εκεί, όπως ήταν και για την χώρα μας.
Μετά την πρεμιέρα, στον «Λεωνίδα» στο Λυγουριό συνέρρευσε όλος αυτός ο πολυπληθής θίασος που καταχειροκροτήθηκε από τους θαμώνες. Το Σάββατο προτίμησαν τις ταβέρνες στην Παλαιά Επίδαυρο, πριν πάρουν τον δρόμο της επιστροφής. Η παράσταση «Ηλέκτρα/Ορέστης» θα επιστρέψει στο γαλλικό θέατρο, από όλου και ξεκίνησε τον περασμένο Μάιο, για μια σειρά παραστάσεων από τι 25 Οκτωβρίου του 2019 ως τις 16 Φεβρουαρίου 2020, στην Salle Richelieu της Comedie, στο κέντρο της γαλλικής πρωτεύουσας -σε κλειστό χώρο.
