Με ψυχραιμία, γαλήνη και οπωσδήποτε γενναιότητα που σπάνια συναντά κανείς σε πρόσωπα που επί δεκαετίες βρίσκονται κάτω από τα φώτα, η Χάρις Αλεξίου έριξε μόνη της αυλαία στην καριέρα της ως τραγουδίστρια. Και ενώ είναι ανάμεσά μας, παλλόμενη, ήρεμη, με τα τραγούδια της χείμαρρο στις ζωές μας, ένας λαός από χθες βουρκώνει.
Επέλεξε σοφά τον Φώτη Απέργη, τον δημοσιογράφο που όσο λίγοι στέρεα, με αγάπη και εντατική μελέτη έχει ασχοληθεί με το ελληνικό τραγούδι για να κάνει η Χάρις την επίσημη ανακοίνωση αυτού που μέσα της είχε ουσιαστικά εδώ και χρόνια κλειδώσει. Τώρα ήταν στιγμή. Μιλώντας με τον Φώτη Απέργη στην εκπομπή του «Κατάλληλη ώρα» στο Δεύτερο Πρόγραμμα -πόσο ταιριαστός ο τίτλος-, χωρίς μελοδραματισμούς, η Αλεξίου ανακοίνωσε πως σταματά να τραγουδά. Χωρίς καταγγελίες και πικρίες και μανιφέστα εξόδια. Αλλά με την απλή, ωμή, ειλικρινή διαπίστωση ότι δεν αισθάνεται ότι η φωνή της υπηρετεί πλέον αυτό που τόσο καιρό υπηρετούσε. «Η φωνή μου δεν με ακούει πια».
Εχει σημασία η στιγμή, έχει σημασία η γλώσσα που χρησιμοποίησε η Αλεξίου. Εκανε ένα επικό mic drop. Το πρώτο αντανακλαστικό αμέσως μετά την ανακοίνωση ήταν να στηθεί ένα τοίχος αναμνήσεων, διαδικτυακά κυρίως, σαν για να ακουμπήσουμε πάνω του αναμνήσεις ή στιγμιότυπα από τη Χαρούλα Αλεξίου. Να μνημονεύσουμε, να θυμηθούμε. Μια ανατριχίλα όμως: η Αλεξίου δεν έφυγε, η γυναίκα είναι σαν να λέει η φωνή μου κι εγώ βγαίνουμε σε σύνταξη κάπως πρόωρα γιατί κάναμε πολλά βαρέα και ανθυγεινά…. Η Αλεξίου που μας έχει δώσει τραγούδια για τρεις ζωές, εδώ μαζί μας θα αλητεύει πάντα, όχι πάνω από τη σκηνή, αλλά στην πραγματική μας ζωή με τη φωνή της πάντα υπόκρουση σε όσα ζούμε. Η φωνή της να δίνει το εμφατικό βάρος.
Η αρχή του αποχαιρετισμού
Την αυλαία η Χάρις Αλεξίου άρχισε να την τραβάει ουσιαστικά από το 2016, με την ιδιαίτερη παράσταση «Χειρόγραφο» που έστησε σε σκηνοθεσία Γιώργου Νανούρη, με βάση αυτοβιογραφικά της κείμενα, κυριολεκτικά χειρόγραφα για τη ζωή της. Η Χαρίκλεια που έγινε Χάρις. Μια ζωντανή αυτοβιογραφία της Αλεξίου που χαλάρωσε κάθε αντίσταση και σκληρή άρθρωση και έφερε το κοινό ακόμα πιο βαθιά στον κόσμο της. Μια αυτοβιογραφία που ήταν ουσιαστικά η αρχή του αποχαιρετισμού που κορυφώθηκε τώρα. Αναπόδραστα.
Δεν ξέρω αν η εμπειρία της πανδημίας έδωσε γκάζι στην απόφασή της. Η εποχή αυτού του εγκλεισμού, του αναστοχασμού της εύρεσης ενός νέου κέντρου μέσα μας την έκανε να πει ότι τώρα είναι η ώρα. Στέκομαι πέρα από την προφανή θλίψη ότι δεν θα έρθουν νέα τραγούδια με τη φωνή της (εκτός από το ντουέτο της με τη Γιασμίν που θα κυκλοφορήσει σύντομα) στη στάση της που αποτελεί και μάθημα που διαπερνά όλη την κοινωνία. «Μην είσαι τώρα νούμερο που βγαίνει και προσπαθεί να φτάσει τη νότα. Αφού δε μπορεί πια η φωνή σου να το βγάλει αυτό. Σεβάσου αυτό που έχεις κάνει μέχρι τώρα».
Μην είσαι νούμερο
Τι ωραία που θα ήταν πάνω και πέρα από τα αφιερώματα που στήθηκαν για την καριέρα της (και που με κάνουν να φτύνω τον κόρφο μου), εκπομπές και προσωπικότητες που μιλάνε για την Αλεξίου να σταθούν στη δήλωσή της. Στο μέτρο, στο όριο, στον σεβασμό πρωτίστως σε αυτό που είσαι και έχεις φτιάξει. Μην είσαι νούμερο… Εχει πει στο παρελθόν ότι νιώθει άβολα με τις φιέστες που στήνονται για αυτήν, ότι την γρατζουνάει ο μύθος που έχει χτιστεί γύρω της. Το απέδειξε τώρα, γήινη και σάρκνη. Γενναία ως το μεδούλι. Όταν ο Φώτης Απέργης την ρωτάει αν έστω θα συνεχίσει να γράφει τραγούδια, απαντά ξεκάθαρα όχι. Τουλάχιστον για αρκετό καιρό. Γιατί όταν γράφει αυτομάτως η φωνή πάει να τραγουδήσει.
Η στάση της Χαρούλας Αλεξίου είναι μια νίκη επί του ναρκισσισμού και της ματαιοδοξίας. Το «κάν' το όπως η Χαρούλα» θα μπορούσε να γίνει το μήνυμα.