Ένας αιφνιδιασμός που πηγάζει από τη διάθεση σχολιασμού της κουλτούρας κατανάλωσης και το πηγαίο χιούμορ περιμένει τους επισκέπτες του ΕΜΣΤ στο ισόγειο του κτιρίου: Ρούχα γλυπτά, από απρόσμενα υλικά, στην έκθεση της Δανής Ηannah Toticki.
Πόσο έξυπνα τοποθετήθηκε η έκθεση «Τα πάντα, παντού, διαρκώς» στο ισόγειο του ΕΜΣΤ, έτσι ώστε μπαίνοντας στον χώρο, περνώντας από τον έλεγχο ασφαλείας, το μάτι σου να στρέφεται αυτόματα στο επιβλητικό, μακρύ, σαν γλυπτό φόρεμα που δεσπόζει στην αρχή την έκθεσης. Από μακριά, καθώς πλησιάζεις, νομίζεις ότι μπαίνεις στο μουσείο για να δεις μια έκθεση μόδας, σαν και αυτές που δεν συναντάμε εύκολα στην Ελλάδα.
Μόνο που να, το σχεδόν χρυσό ύφασμα που απλώνεται στο δάπεδο από το έργο «Work Free Coverall», είναι στην ουσία μια τροποποιημένη στολή εργασίας με διάφορα υφάσματα (160 επί 300 εκατοστά), ειδωμένη με τον τρόπο της Toticki. Καπιταλισμός, κυρίαρχη κουλτούρα, γυναίκα στην εργασία, μόδα, στερεότυπα, προσδοκίες και πραγματικότητα σε ένα ρούχο με ύφασμα δυόμισι μέτρων ακουμπούν σε αυτό το ρούχο εργασίας, που έχει όμως όλα τα χαρακτηριστικά μιας δημιουργίας υψηλής ραπτικής -έτσι φαίνεται τουλάχιστον.
Εχουμε πέσει στην παγίδα της Totticki και μέσα από τα 80 έργα της έκθεσης θα δούμε με έναν σαρδόνιο τρόπο πώς οι στολές εργασίας συνομιλούν με την επικράτεια της μόδας με ένα αποτέλεσμα αναπάντεχο. Το εντυπωσιακό πορτοκαλί φόρεμα που μοιάζει να έχει φουρό στο κάτω μέρος, το «Rain Quard», είναι φτιαγμένο από πολυεστέρα με επικάλυψη PVC, βελούδο, καπιτονέ, λάστιχο, αγκράφες, βαμμένο ξύλο.
Η Τοtticki βρέθηκε για πολλές μέρες στην Αθήνα προετοιμάζοντας την έκθεση και κατέφυγε στα εκπληκτικά καταστήματα του ιστορικού κέντρου αναζητώντας υφάσματα, κορδέλες, υλικά ραπτικής.
Την εποχή των εγκαινίων της έκθεσής της στο ΕΜΣΤ, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είχαν σχεδόν καταληφθεί από τις εικόνες που έφταναν από την επίδειξη μόδας του οίκου Victor & Rolf στην εβδομάδα μόδας στο Παρίσι. Με τον τίτλο «Late Stage Capitalism Waltz» -νάτος πάλι ο καπιταλισμός- ο οίκος παρουσίασε δημιουργίες, όπου υψηλής ραπτικής φορέματα ήταν τοποθετημένα, ανάποδα, κάθετα, διαγώνια, σαν να καταρρίπτουν τη βαρύτητα, πάνω στα σώματα των μοντέλων.
«Το φόρεμα, αν και διατηρεί την ιδανική του μορφή, ανταγωνίζεται, αποξενώνει και απελευθερώνει το σώμα με τον πιο σουρεαλιστικό τρόπο» είπαν οι δημιουργοί.
Η Toticki από την πλευρά της μιλά για αγορές ανοιχτές όλο το 24ωρο, νέες τεχνολογίες πληροφορίας, μια παγκόσμια υποδομή για συνεχή εργασία και τη δυνατότητα κατανάλωσης όλες τις ώρες της ημέρας που θολώνουν όλο και περισσότερο τη διάκριση ανάμεσα στη μέρα και τη νύχτα, τη δραστηριότητα και την ανάπαυση, την εργασία και την ψυχαγωγία, ενώ συντομεύουν τον χρόνο που διαθέτουμε πλέον για να αντιδράσουμε στα ερεθίσματα. «Η έκθεση φωτίζει τον παραλογισμό της σύγχρονης ζωής και διερευνά τις επιπτώσεις που έχει το αίτημα της αδιάκοπης ανάπτυξης στους φυσικούς πόρους, στο οικοσύστημα, αλλά και στο ίδιο μας το σώμα».
Το iefimerida αναζήτησε τη Hannah Toticki για να συζητήσουμε για την αλλόκοτη έκθεσή της, με τα πολλαπλά επίπεδα νοήματος και μηνύματος, στο ΕΜΣΤ.
Θα μπορούσε η δουλειά σας, τα έργα σας, να βγουν από τα μουσεία και τις αίθουσες τέχνης και να ανέβουν σε μια πασαρέλα; Να γίνουν μέρος ενός σόου μόδας;
Πιστεύω ότι το να «περνάς» τις γραμμές μεταξύ διαφορετικών τομέων, είναι μέρος της καλλιτεχνικής πρακτικής. Προέρχομαι από τον χώρο του θεάτρου και χρησιμοποιώ στοιχεία της σκηνογραφίας, της ενδυματολογίας αλλά και της ποπ μουσικής. Και επίσης μου αρέσει να περνώ τις γραμμές μεταξύ των καλλιτεχνικών μέσων και μορφών. Λατρεύω τον τρόπο που η Τέχνη εισχωρεί σε άλλους τομείς, γιατί έτσι μπορεί να σχετίζεται περισσότερο με την κοινωνία, να αποτελεί μέρος των debates των πολιτών. Παρόλα αυτά, ο σκοπός διαφέρει από μέσο σε μέσο. Πιστεύω ότι τα έργα μου θα μπορούσαν να αποτελούν μέρος ενός σόου μόδας, αλλά ως περφόρμανς και όχι αντιπροσωπεύοντας ένα brand.
Το έχετε κάνει ποτέ αυτό;
Η αλήθεια είναι ότι έκανα μια περφόρμανς στην Εβδομάδα Μόδας της Κοπεγχάγης την οποία θα χαρακτήριζα ως έργο τέχνης μεταμφιεσμένο σε σόου μόδας: Ηταν ένα catwalk με εξαιρετικά αργή κίνηση, αλλά τα μοντέλα δεν είχαν αυτά τα αδύνατα, νεανικά, όμορφα σώματα που βλέπουμε συνήθως στην πασαρέλα. Κάποιοι ήταν 60 ετών, κάποιοι απείχαν από τα πρότυπο του ιδανικού σώματος, ήταν μεγαλύτερα ή μικρότερα. Στην αργή κίνηση (slow motion) υπάρχει μια μορφή κριτικής για τις ταχύτητες της βιομηχανίας της μόδας και την κουλτούρας που έχουμε να αγοράζουμε κάτι και να το πετάμε λίγο μετά. Ειλικρινά, οι άνθρωποι της εβδομάδας μόδας το μίσησαν. Όμως ως μια καλλιτεχνική περφόρμανς που σχολίασε ένα πολύ συγκεκριμένο περιεχόμενο, εμένα με ικανοποίησε.
Αρα, τα όρια υπάρχουν για να δοκιμάζονται;
Αντί για δυο εντελώς ξεχωριστά πεδία, βλέπω αυτές τις δυο πρακτικές ως μια συνέχεια, όπου μέρη της τέχνης δεν έχουν την παραμικρή σχέση με την μόδα, και το αντίθετο. Αλλά ανάμεσα σε αυτά τα δυο άκρα, μπορούν να υπάρχουν συναντήσεις. Για εμένα, δεν έχει σημασία σε ποια κατηγορία κατατάσσει η κάθε πρακτική τον εαυτό της (μόδα ή Τέχνη). Το σημαντικό είναι το περιεχόμενο, οι προθέσεις, η αισθητική και οι σχέση μεταξύ τους.
Ποια είναι η κυρίαρχη αφήγηση στην έκθεσή σας «Τα πάντα, παντού, διαρκώς» στο ΕΜΣΤ;
Οφείλω να δώσω τα εύσημα στην επιμελήτρια Ιόλη Τζανατάκη και στην καλλιτεχνική διευθύντρια Κατερίνα Γρέγου. Τους έστειλα ένα μεγάλο portfolio με όλα όσα έχω κάνει από το 2016, οπότε αποφοίτησα από την Σχολή Τεχνών. Επέλεξαν περίπου 80 έργα και μετά συζητήσαμε για να βρούμε συνδέσεις και να χωρίσουμε τα έργα στα τέσσερα κεφάλαια της έκθεσης: Παραγωγή, Υπνος, Προσοχή, Ελεγχος. Η κυρίαρχη αφήγηση είναι κυρίως μια ευρεία παρουσίαση της καλλιτεχνικής μου τακτικής.
Μου αρέσουν πολύ οι τίτλοι και οι επεξηγήσεις κάτω από τα έργα σας.
Οι τίτλοι είναι εξαιρετικά σημαντικοί για εμένα. Μου αρέσει να είναι μικρά κλειδιά που ξεκλειδώνουν ένα άλλο επίπεδο των έργων μου. Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να δεις μια δουλειά, κάποιοι ενδιαφέρονται μόνο για το υλικό, άλλοι διαβάζουν όλα τα κείμενα της έκθεσης. Για εμένα είναι σημαντικό και αυτά τα δύο είδη επισκεπτών να βρουν αυτό που επιθυμούν στην έκθεση.
Αν συναντήσετε κάποιον που δεν γνωρίζετε και σας ρωτήσει με τι ασχολείστε, τι θα απαντήσετε;
Καλλιτέχνης που ασχολούμαι με ευρύ φάσμα μέσων. Το περιεχόμενο είναι πιο σημαντικό για εμένα, παρά το γεγονός αν τα έργα μου θα είναι περφόρμανς, γλυπτά ή επιτοίχια έργα.
Πώς θα περιγράφατε την εμπειρία σας από το ΕΜΣΤ;
Βρίσκω πραγματικά ενδιαφέρουσα την κατεύθυνση που ακολουθεί το ΕΜΣΤ. Ένα φιλόδοξο πρόγραμμα και εξαιρετικά ενδιαφέρον προφίλ που δημιουργεί η Κατερίνα Γρέγος για το μουσείο. Ηταν τιμή μου που ήμουν μέρος του προγράμματος αυτού και μάλιστα σε αυτό το πρώιμο στάδιο, που υποστήριξα αυτή την καλλιτεχνική φιλοδοξία και κατεύθυνση. Είχα εξαιρετικά καλή συνεργασία με τους τεχνικούς του ΕΜΣΤ, παρά το όριο της γλώσσας. Μιλούσαν κυρίως ελληνικά και γαλλικά, αλλά ήταν εντυπωσιακό το πόσο ομαλά κύλισε η συνεργασία μας. Ολοι στο μουσείο αφοσιώθηκαν στο να κάνουν το καλύτερο δυνατό για την έκθεση και αυτό ήταν πολύ συγκινητικό.
Apron for Backwards Domestic Labour
HANNAH TOTICKI. ΤΑ ΠΑΝΤΑ, ΠΑΝΤΟΥ, ΔΙΑΡΚΩΣ
Ως τις 28.05.2023
ΕΜΣΤ: Αίθουσα Περιοδικών Εκθέσεων-Ισόγειο