«Η περιήγηση στην Άνω Πόλη είναι απαραίτητη για την ολοκλήρωση μιας επίσκεψης στην καστροπολιτεία της Μονεμβασίας», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ, από τις πλέον εξέχουσες πανεπιστημιακές προσωπικότητες, με τεράστιο έργο στη βυζαντινολογία, πολύ μεγάλο αριθμό σχετικών διαλέξεων και με μια πλειάδα διακρίσεων εντός και εκτός Ελλάδας.
Καθηγήτρια και πρώτη γυναίκα πρύτανης του Πανεπιστημίου της Σορβόννης, επίτιμη πρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής Βυζαντινών Σπουδών, αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και άλλων ακαδημιών του κόσμου, επίτιμη διδάκτωρ σε πολλά πανεπιστήμια και πρέσβειρα καλής θελήσεως της UNICEF.
Η διακεκριμένη ιστορικός έκανε αναφορά στην ιστορία της βυζαντινής καστροπολιτείας της Μονεμβασίας και στα θαυμαστά μνημεία της Άνω Πόλης, αλλά και στο συνεχές, εδώ και εβδομήντα χρόνια, έργο της Πολιτείας για την αποκατάσταση και απόδοσή τους στο κοινό –με το υποέργο των δικτύων περιήγησης να εκτελείται αυτή την περίοδο από την αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων. «Με δεδομένη την ανάγκη καθολικής πρόσβασης σε αυτόν τον αρχαιολογικό χώρο», η ίδια αναγνώρισε «πόσο δύσκολη, επικίνδυνη και πρακτικά αδύνατη καθίσταται η πρόσβαση στην Άνω Πόλη μέσα από τις υπάρχουσες ανηφορικές διαδρομές του Κάστρου για μεγαλύτερης ηλικίας άτομα και για εμποδιζόμενα για διάφορους λόγους άτομα».
«Γι’ αυτό το υπό κατασκευή έργο του τελεφερίκ, αφού ολοκληρωθεί, θα καταστήσει δυνατή την πρόσβαση για όλους στην Άνω Πόλη. Πρόκειται για ένα έργο που εκφράζει την ευρωπαϊκή κοινωνική συνοχή και αλληλεγγύη, βρίσκεται στην καρδιά του δημοκρατικού πολιτεύματος, του ευρωπαϊκού δημοκρατικού κεκτημένου», τόνισε η βυζαντινολόγος στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Π. Αλεξάκης: Το τελεφερίκ «είναι ένα έργο πολιτισμού»
Για το ίδιο θέμα ο Παναγιώτης Αλεξάκης, ομότιμος καθηγητής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, πρόεδρος της Ενώσεως Των Απανταχού Μονεμβασιτών «Η Παναγία η Χρυσαφίτισσα», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ τα ακόλουθα: «Η ιστορία της καστροπολιτείας της Μονεμβασίας ξεκινά πριν από 15 αιώνες στην Άνω Πόλη της Μονεμβασίας. Σήμερα είναι ένας αρχαιολογικός χώρος με θαυμαστά μνημεία που αποκαθίστανται εδώ και 70 χρόνια, και είναι επισκέψιμα σε όλους. Είναι και χώρος ιερός, καθώς εκεί έγινε η παράδοση της Μονεμβασίας από τους Οθωμανούς στις 23 Ιουλίου 1821. Όλοι οι περιηγητικοί οδηγοί σημειώνουν την ανάγκη επίσκεψης στην Άνω Πόλη, καθώς έτσι ολοκληρώνεται το ταξίδι στη Μονεμβασιά.
Ωστόσο, σήμερα, η πρόσβαση στην Άνω Πόλη δεν είναι καθολική, καθώς η δύσκολη και επικίνδυνη ανοδική διαδρομή την καθιστά πρακτικά αδύνατη για άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, εμποδιζόμενα άτομα και άτομα με αναπηρίες. Αυτοί αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος των κατοίκων και επισκεπτών στη Μονεμβασία. Το ζήτημα της πρόσβασης πέρα από τεχνικό, είναι πρωτίστως βαθύτατα αξιακό, θεσμικό, πρόβλημα κοινωνικής συμπερίληψης. Αυτό οφείλει να είναι το σημείο εκκίνησης κάθε προβληματισμού. Το υπό κατασκευή έργο του τελεφερίκ, 150 μέτρα προ της εισόδου στην Κάτω Πόλη του Κάστρου, καλύπτει αυτή την ανάγκη, ενώ ταυτόχρονα αναδεικνύει τα μνημεία της Άνω Πόλης. Δεν θέτει σε κίνδυνο τον αυθεντικό χαρακτήρα του ιστορικού χώρου και το φυσικό περιβάλλον της καστροπολιτείας.
Αλλά ούτε το έργο αυτό οδηγεί σε υπερτουρισμό στη Μονεμβασία, μετατρέποντάς την σε εμπορικό κέντρο τύπου Disneyland, όπως κάποιοι διαδίδουν, μια εσφαλμένη, ανακριβής και απορριπτέα θέση, μαζί με άλλες υπερβολές. Η Μονεμβασία έως σήμερα ουδέποτε είχε υπερτουρισμό, πέραν μιας κανονικής τουριστικής περιόδου μόνο για 1-1,5 μήνα τη θερινή περίοδο και κάποια τριήμερα-τετραήμερα, όπως του Πάσχα, της Αποκριάς και του Αγίου Πνεύματος, και ουδέποτε θα φθάσει σε αυτό το σημείο, αν δει κάποιος την μορφολογία της Αν. Λακωνίας, και τα δίκτυα μεταφοράς από ξηράς (δρόμους), από αέρος (αεροδρόμιο) και από τη θάλασσα. Εν κατακλείδι, αυτό το δημόσιο έργο και αγαθό της καθολικής πρόσβασης κατοίκων και επισκεπτών στον ιερό βράχο είναι ένα έργο πολιτισμού, που προστατεύει και αναδεικνύει την πολιτιστική μας κληρονομιά, αλλά και ένα κοινωνικό έργο που αγκαλιάζει όλους τους πολίτες».
Το θέμα του αναβατορίου του Κάστρου της Μονεμβασίας απασχόλησε πρόσφατα τη συνεδρίαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ), τα μέλη του οποίου έδωσαν ομόφωνα το «πράσινο φως» στις οριστικές μελέτες. Υπενθυμίζεται ότι στη συνεδρίαση, παρεμβάσεις μέσω επιστολών έκαναν ο Σύλλογος Φίλων Μονεμβασίας που ζήτησε αναβολή του θέματος επειδή δεν είχαν γνώση της αρχιτεκτονικής μελέτης, ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων που επισήμανε ότι το θέμα εισήχθη προς συζήτηση εσπευσμένα, παρά «τις αντιδράσεις των πολιτών και της επιστημονικής κοινότητας», «την διαμαρτυρία της Europa Nostra», που «περιέλαβε το Κάστρο της Μονεμβασίας στα 7 πλέον απειλούμενα μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς στην Ευρώπη για το 2025» λόγω του τελεφερίκ και «το ότι η υπόθεση εκκρεμεί στο ΣτΕ», καθώς και η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, που έκανε λόγο για «απειλή υποτίμησης της περιβαλλοντικής και πολιτιστικής αξίας του συνολικού χώρου».