Ο σπουδαίος ηθοποιός πέθανε μία εβδομάδα πριν συμπληρωθούν 86 χρόνια από τη γέννησή του, αφήνοντας όμως για πάντα το αποτύπωμά του στον χώρο που λάτρεψε και υπηρέτησε: το θέατρο. Τα παιδικά του χρόνια, η απόφαση να γίνει ηθοποιός και οι τρεις γυναίκες του θεάτρου που στιγμάτισαν τη ζωή του Γιάννη Φέρτη.
Υπηρέτησε με σεβασμό και αγάπη το θέατρο και πρωταγωνίστησε σε ταινίες του παλιού ελληνικού κινηματογράφου, αφήνοντας ανεξίτηλο το σημάδι του τόσο για το υποκριτικό του ταλέντο όσο και για την ταπεινότητα του χαρακτήρα του. Ο λόγος για τον σπουδαίο ηθοποιό Γιάννη Φέρτη, ο οποίος άφησε την τελευταία του πνοή στις 14 Απριλίου 2024 - τραγική ειρωνεία ότι σε μία εβδομάδα, δηλαδή στις 21 Απριλίου, θα γιόρταζε τα 86α γενέθλιά του.
Από το κρεοπωλείο του πατέρα του, στο Υπόγειο του Κουν
Ο Γιάννης Φέρτης έλεγε από μικρή ηλικία ότι θα γίνει είτε χασάπης -το επάγγελμα του πατέρα του- είτε ηθοποιός. Αν και εργάστηκε για λίγο καιρό στο κρεοπωλείο του πατέρα του «Τα πέντε αδέρφια», τελικά τον κέρδισε το θέατρο. Κατάφερε να περάσει στο Θέατρο Τέχνης και να μαθητεύσει στο Υπόγειο του Κουν. Ο ίδιος, σε συνέντευξή του στη Μυρτώ Λοβέρδου για το Bovary, είχε εξομολογηθεί: «Θυμάμαι πως έλεγα στη μάνα μου "ή χασάπης θα γίνω ή ηθοποιός". Ακόμα και στο χασάπικο λειτουργούσα θεατρικά. Φορούσα την άσπρη πόδια, άνοιγα το ψυγείο με τα κρέατα, λέρωνα τα χέρια μου με αίμα, λέρωνα και την ποδιά μου, για να έχει κι αυτή αίμα...
Περνούσα από το Θέατρο Τέχνης, έβλεπα τις φωτογραφίες, χάζευα. Μια φορά, με την ποδιά του χασάπη και ένα μοσχαρίσιο μπούτι, πέρασα από το θέατρο και μετά πήγα στο εστιατόριο εκεί δίπλα, το Ιντεάλ. Ήμουν ψωνισμένος με το Τέχνης και το Εθνικό. Ο μεγαλύτερος αδελφός μου με πήγε την πρώτη φορά στο θέατρο, στο Ακροπόλ. Είδα τη Συνοδινού και τον Ηλιόπουλο. Εντυπωσιάστηκα. Μετά άρχισα να πηγαίνω και μόνος μου. Στα 16 μου το αποφάσισα. Το ήξεραν και οι καθηγητές μου στο σχολείο. Με απασχολούσε πώς θα το πάρουν οι γονείς μου. Μάζευα τα προγράμματα, διάβαζα τις κριτικές και τις κολλούσα πάνω στο πρόγραμμα. Θυμάμαι ότι μια εφημερίδα έγραφε ότι το Τέχνης δεν έχει λεφτά και σκεφτόμουν ότι αν είχα, θα τους έδινα... Πήγα στο Τέχνης, έδωσα εξετάσεις, πέρασα. Ο Κουν μάς έβγαλε από το δεύτερο έτος στο θέατρο. Έπαιξα με τη Μελίνα. Είχα τύχη, θα είχα και προσόντα. Πήγαινα και αγόραζα θεατρικά έργα, διάβαζα ρόλους και τους απήγγελνα».
Ο Γιάννης Φέρτης εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη θεατρική σκηνή το 1959, στο έργο του Ιάκωβου Καμπανέλλη «Η ηλικία της νύχτας», και ακολούθησαν πολλά και σπουδαία έργα, συνεργασίες με σημαντικούς καλλιτέχνες της εποχής. Από τότε μέχρι και το 2019 βρισκόταν κάθε βράδυ στο φυσικό του χώρο: το θέατρο. Το ρεπερτόριό του περιλάμβανε από νεοελληνικά κείμενα μέχρι αρχαίες τραγωδίες. Έπαιζε με πάθος, χωρίς μανιέρες, με εκφραστικότητα και πάντα χρωμάτιζε μοναδικά τη φωνή του, η οποία αποδείχθηκε ένα από τα σημαντικότερα εργαλεία του.
Οι επιτυχίες στο θέατρο και η προσωπική ζωή
Με αφετηρία το 1967 και για την επόμενη δεκαετία θα γίνει θιασάρχης, μαζί με την Ξένια Καλογεροπούλου, με την οποία παντρεύτηκε για πρώτη φορά, ανεβάζοντας σπουδαία έργα και κάνοντας μεγάλη θεατρική επιτυχία. Θα ακολουθήσουν κι άλλες επιτυχίες, από τις συνεργασίες του με την Αλίκη Βουγιουκλάκη, με τον θίασο Καζάκου-Καρέζη, με τον Μάνο Κατράκη και τη Μελίνα Μερκούρη. Τη δεκαετία του 1980, μεταξύ άλλων παραστάσεων, θα ανεβάσει το έργο «Το τέλος της κυρίας Τσέινι», με πρωταγωνίστρια τη Μιμή Ντενίση, την οποία θα ερωτευτεί και μαζί της θα ανέβει για δεύτερη φορά τα σκαλιά της εκκλησίας.
Μέχρι και το 2019 θα παίξει σε σημαντικά έργα, καθώς συνεργάστηκε με σπουδαίους σκηνοθέτες, παλιούς και νεότερους, μεταξύ άλλων την Κατερίνα Ευαγγελάτου -την οποία γνώριζε από μικρό κοριτσάκι, μιας και ο Φέρτης είχε συνεργαστεί με τον πατέρα της, τον εξίσου σπουδαίο σκηνοθέτη Σπύρο Ευαγγελάτο-, αλλά και την τρίτη του σύζυγο Μαρίνα Ψάλτη. Η ηθοποιός θα μείνει βράχος στο πλευρό του μέχρι την τελευταία του στιγμή. Άλλωστε, η ίδια ενημέρωσε τον ΣΕΗ για τον θάνατο του αγαπημένου της συζύγου.
Ο Γιάννης Φέρτης, όπως είχε εξομολογηθεί στην ίδια συνέντευξή του στο Bovary, δεν φανταζόταν ποτέ ότι θα ανέβει τρεις φορές τα σκαλιά της εκκλησίας. Ο ηθοποιός είχε πει σχετικά: «Ομολογώ ότι δεν είχα φανταστεί πως θα κάνω τρεις γάμους. Όταν γνωριστήκαμε με την Ξένια και παντρευτήκαμε, πίστευα ότι θα είμαστε μαζί…
Αργότερα, όταν ήμουν μαζί με τη Μαρίνα ένιωσα ότι ήθελε να παντρευτούμε, κι έτσι έγινε. Κάποια στιγμή πίστευα ότι θα κάνω παιδιά, μετά δεν έτυχε».
Γιάνης Φέρτης: «Έκανα παράλληλα και τη ζωή μου...»
Αν και δοσμένος στην Τέχνη του, φρόντιζε να ζει την κάθε στιγμή της ζωής του, ενώ από την αρχή που βγήκε στο θέατρο μέχρι και τα τελευταία χρόνια της ζωής του παρέμενε το ίδιο γοητευτικός. Ο ίδιος είχε αναφέρει στο Bovary: «Είναι κληρονομικό, τα γονίδια, και όχι αποτέλεσμα καλής ζωής. Ποια καλή ζωή; Κάπνιζα εξήντα τσιγάρα τη μέρα, ξενυχτούσα, νεότερος έμενα ξύπνιος ως τις οκτώ-εννιά το πρωί για να δω το ξημέρωμα. Κι ας ήμουν αφοσιωμένος στο θέατρο. Έκανα παράλληλα και τη ζωή μου, πράγματα που μου έκαναν κέφι. Κάποιες φορές πηγαίναμε για πόκα μετά την παράσταση και παίζαμε μέχρι την άλλη μέρα, που είχαμε διπλή παράσταση. Κι ας μην το επέτρεπε, φυσικά, ο Κουν... Ήμουν βέβαια σχεδόν παιδί τότε».
Τα τελευταία χρόνια ο ηθοποιός απείχε από την υποκριτική και δεν έκανε δημόσιες εμφανίσεις. Μάλιστα, πριν από δύο χρόνια μια ανάρτηση της Κάκιας Ιγερινού ότι ο ηθοποιός πάσχει από Αλτσχάιμερ είχε προκαλέσει μεγάλη αίσθηση. Ωστόσο, η σύζυγός του Μαρίνα Ψάλτη διέψευσε την είδηση, αναφέροντας: «Θέλουμε την ησυχία μας».
Αντί επιλόγου παραθέτουμε τα λόγια του Γιάννη Φέρτη σε μια από τις σπάνιες, τελευταίες του συνεντεύξεις, στο Bovary: «Αν ξαναγεννιόμουν, πάλι ηθοποιός θα γινόμουν, εκατό τοις εκατό, ηθοποιός...».