Τη γραφή του Θωμά Κοροβίνη, η νεαρή Γαλλίδα μεταφράστρια Κλαρά Νιζολί τη γνώρισε αναζητώντας λογοτεχνικά βιβλία που να πραγματεύονται το κομμάτι του περιθωρίου.
Το γλωσσικό της ενδιαφέρον για τα καλιαρντά την οδήγησε στο βιβλίο «Ο γύρος του θανάτου», το οποίο μετέφρασε στα γαλλικά και έγραψε την εισαγωγή.
Η Γαλλίδα που μετέφρασε τον Θωμά Κοροβίνη
Σε άπταιστα ελληνικά, η Κλαρά Νιζολί εξηγεί στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ότι της φάνηκε πολύ ενδιαφέρον το γεγονός ότι δεν υπάρχει αντίστοιχη διάλεκτος στα γαλλικά και βρήκε προκλητική τη μετάφρασή της. «Παρόλο που ήταν δύσκολη η μετάφραση, μού άρεσε η διαδικασία, όπως και το βιβλίο», επισημαίνει, τονίζοντας ότι αυτό που την «τράβηξε» περισσότερο στην ιστορία ήταν η αδικία, το κοινωνικό πλαίσιο που επέτρεψε την εκτέλεση. «Δεν ήξερα την ιστορία του Δράκου του Σέιχ Σου, αλλά έχει σημασία να κάνουμε βιβλία που μιλάνε για το θέμα της δικαιοσύνης», σημειώνει.
Το βιβλίο, που τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος το 2011, μιλά για τη ζωή και τον θάνατο του Αριστείδη Παγκρατίδη, ο οποίος δικάστηκε και εκτελέστηκε ως Δράκος του Σέιχ Σου. Ο Παγκρατίδης συνελήφθη το 1963 και το 1968 εκτελέστηκε έξω από το Γεντί Κουλέ, κλείνοντας τυπικά την πολύκροτη υπόθεση.
Εννέα πρόσωπα που συνδέονται με τον Παγκρατίδη εξομολογούνται τη ζωή τους, φωτίζουν τις σκοτεινές πτυχές της τραγικής προσωπικότητας του νεαρού Αριστείδη και μεταφέρουν την κοινωνικοπολιτική ατμόσφαιρα που διαμορφώθηκε στη Θεσσαλονίκη μετά την Κατοχή και τον Εμφύλιο.
Τα θέματα του βιβλίου δεν αφορούν μόνο την Ελλάδα
«Αυτό που προσπαθώ να εξηγήσω στους Γάλλους, όταν μιλάω γι' αυτό το βιβλίο, είναι ότι παρόλο που η ιστορία διαδραματίζεται σε ένα πολύ συγκεκριμένο ιστορικό και πολιτικό πλαίσιο, το οποίο σίγουρα ένας Γάλλος που δεν έχει σχέση με την Ελλάδα δύσκολα καταλαβαίνει, τα θέματα που θίγει είναι καθολικά και ανθρώπινα. Οι χαρακτήρες απευθύνονται στον αναγνώστη και αυτό τους κάνει πιο οικείους. Τα πολιτικά θέματα δεν αφορούν μόνο την Ελλάδα, ούτε μόνο την Ελλάδα εκείνης της εποχής», εξηγεί η Νιζολί.
«Οι πολλές ιδιομορφίες των ιδιωματικών χρήσεων της ελληνικής από τους διαφορετικούς ήρωες καθιστά την προσπάθειά της άθλο. Δεν ξέρω βέβαια κατά πόσο το γαλλόγλωσσο αναγνωστικό κοινό μπορεί να "πιάσει" τόσες λεπτομέρειες. Σίγουρα, όμως, θα ενδιαφερθούν για την ανθρωπολογία, το πολιτικό κλίμα, τις ανθρώπινες τραγωδίες στην Ελλάδα του άλλοτε», επισημαίνει ο Θωμάς Κοροβίνης.
Ενδιαφέρον για θεσσαλονικείς συγγραφείς
Η μεταφράστρια ήρθε για πρώτη φορά στη Θεσσαλονίκη πριν από περίπου δέκα χρόνια και επέστρεψε αργότερα, μέσω του προγράμματος Erasmus, στο πλαίσιο των σπουδών της. Εδώ, άρχισε να ενδιαφέρεται για τα καλιαρντά και όταν επέστρεψε στη Γαλλία, άρχισε να συστηματοποιεί την αναζήτησή της για αυτά.
Διαβάζοντας το βιβλίο «Ο γύρος του θανάτου», άρχισε να επικοινωνεί με τον Θωμά Κοροβίνη και με πολλή υπομονή και επιμονή μετέφρασε το βιβλίο και βρήκε εκδοτικό οίκο για να εκδοθεί στα γαλλικά.
Είναι το πρώτο βιβλίο που εκδόθηκε σε μετάφρασή της, από τον εκδοτικό οίκο Belle Ville, που δημοσιεύει μόνο ξένη λογοτεχνία. Έτσι «Ο γύρος του θανάτου» δέκα χρόνια μετά την έκδοσή του, και έχοντας ανέβει σε τρεις διαδοχικές εκδοχές με μεγάλη επιτυχία στη θεατρική σκηνή -για 4η χρονιά θα συνεχιστεί σε σκηνοθεσία Γιώργου Παπαγεωργίου στο θέατρο Πορεία- κυκλοφόρησε στα γαλλικά.
Η Κλαρά Νιζολί γνώρισε τον Θωμά Κοροβίνη μόλις πριν από λίγες μόλις εβδομάδες, όταν ήρθε για λίγες ημέρες στη Θεσσαλονίκη, και την εντυπωσίασε το πόσο θετικός και ενθουσιασμένος ήταν με τη μετάφραση του βιβλίου στα γαλλικά.
«Κάθε φορά που ενδιαφέρομαι για κάποιον συγγραφέα είτε είναι από τη Θεσσαλονίκη, είτε έχει σχέση με αυτή. Στη Γαλλία δεν γνωρίζουν πολλοί την πόλη και οι περισσότεροι συγγραφείς που μεταφράζονται είναι από την Αθήνα ή μένουν εκεί. Οπότε μου αρέσει να προωθώ συγγραφείς από τη Θεσσαλονίκη», σημειώνει και προσθέτει ότι επέστρεψε στη Γαλλία με πολλά βιβλία, τα οποία θέλει να διαβάσει και να τα προτείνει σε γαλλικούς εκδοτικούς οίκους.
Το συνταρακτικό εξώφυλλο από τον Βόλο
Ο Θωμάς Κοροβίνης χαρακτηρίζει «συνταρακτική» τη ζωγραφιά στο εξώφυλλο της γαλλικής έκδοσης. Πρόκειται για το έργο «Αυτοπροσωπογραφία» του Βολιώτη εικαστικού Σταμάτη Λάσκου, από τη σειρά «Ασύμβατες τροχιές», η οποία εκτέθηκε το καλοκαίρι του 2021 στην γκαλερί «Λόλα Νικολάου» στη Θεσσαλονίκη.
Πριν από λίγους μήνες, ο γαλλικός εκδοτικός οίκος επικοινώνησε με τον καλλιτέχνη και του πρότεινε να χρησιμοποιηθεί το έργο στο εξώφυλλο του βιβλίου, καθώς τα εξώφυλλα των βιβλίων τους θέλουν να τα αναλαμβάνει ένας καλλιτέχνης από την ίδια χώρα με το συγγραφέα. Ο ίδιος δεν γνωρίζει προσωπικά τον Κοροβίνη, αλλά μόνο μέσα από το έργο του «και αυτό μου είναι αρκετό για να πω αμέσως το «ναι»», εξηγεί ο κ. Λάσκος.
