Η συνταγή για την χρονιά επιστροφής στην κανονικότητα των ζωντανών θεαμάτων στη Στέγη θα έχει διεθνείς σταρ που κοσμούν εξώφυλλα, Ελληνες δημιουργούς που έχουν ταυτιστεί με τη Στέγη, παρουσία σε νέα σημεία της Αθήνας, αλλά και τη δημιουργία ενός χώρου για όλα τα τεκμήρια και το αρχείο του Κωνσταντίνου Καβάφη.
Τα φώτα στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση άναψαν πάλι, όλα, και οι φιγούρες των ανθρώπων που ανεβαίνουν τα σκαλιά τελετουργικά, εμφανίστηκαν ξανά στην λεωφόρο Συγγρού σε μια πρόσκληση για την παρουσίαση του προγράμματος της επόμενης σεζόν. Μια πρόσκληση που από μόνη της έχει μέσα της στοιχεία μικρών αποκαθηλώσεων: η αποκαθήλωση της σιγής και της καθολικής ψηφιακής παρουσίας της πανδημίας, με την επιστροφή του κοινού στις αίθουσες. Αλλά και της συνθήκης που πριν χρόνια πρώτη δημιούργησε η Στέγη με την αποφυγή των επίσημων παρουσιάσεων, που αντικατάσταθηκαν από εκτενή ενημερωτικά δελτία. Τώρα, η Στέγη επιστρέφει στο σμίξιμο της παρουσίασης, με τον εισερχόμενο στον χώρο, είτε είναι δημοσιογράφος, είτε καλλιτέχνης, να παίρνει τη θέση, σωματικά και πνευματικά του θεατή. Θεατές ξανά, επιτέλους.
Το πρόγραμμα της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση για τη σεζόν 21-22 χωρίζεται θα έλεγε κανείς θεματικά στους άξονες: μύθοι, πόθοι, πόλεις, φύση, με το «έξω» και το ψηφιακό σύμπαν να συμπληρώνουν το πρόγραμμα. Ακαριαία όμως στην παρουσίαση το ενδιαφέρον και τα πρώτα μικρά wow αφορούν σημαντικά ονόματα που θα έρθουν στην Αθήνα την επόμενη χρονιά.
Δεν προσποιείται, είναι η Φραν Λέμποβιτς
Η Φραν Λέμποβιτς, συγγραφέας, δοκιμιογράφος, ομιλίτρια, κάποτε ηθοποιός, έγινε ξαφνικά, στα 70 της χρόνια ένα παγκόσμιο ποπ είδωλο χάρη στο ντοκιμαντέρ για τη Νέα Υόρκη που δημιούργησε με τον Μάρτιν Σκορσέζε για το Netflix, με τίτλο «Pretend it's a City». Η βιογραφία της Νέας Υόρκης χωρίς φότοσοπ. Σε μια περίοδο που τα ταξίδια διεκόπησαν και ακόμα και η Νέα Υόρκη σίγησε, είδαμε μέσα από την ανατρεπτική της στα όρια της μισανθρωπικής φιλοσοφία και το καταλυτικό, αδυσώπητο χιούμορ, την πόλη και την ζωή στις μητροπόλεις με άλλο μάτι. To «Pretend it's a city» έγινε η βίβλος και το σημείο αναφοράς της αστικής κουλτούρας με τον απροσποίητο τρόπο της Λίμποβιτς, που στις 15 Μαρτίου του 2022 θα ανέβει στη σκηνή για να συνομιλήσει με την Διευθύντρια Πολιτισμού του Ιδρύματος Ωνάση Αφροδίτη Παναγιωτάκου. Spoiler: όσοι βρεθούν στο χώρο και σπεύσουν να κάνουν ερώτηση, να είναι έτοιμοι να ιδρώσουν από την πιθανή απάντηση ή αντερώτηση της Λέμποβιτς.
Ω, Andy
Και επειδή το σαρδόνιο θα συνοδεύει πάντα την Φραν Λέμποβιτς, τρεις μέρες μετά την ομιλία της θα ακολουθήσει μια παράσταση για τον Αντι Γουόρχολ, που σφόδρα αντιπαθεί η Λέμποβιτς και δεν διστάζει να το πει ακόμα και αν σοκάρει -θα είχε ενδιαφέρον να έμενε για να δει την παράσταση που ετοιμάζει, την πρώτη του θεατρική παράσταση μάλιστα, ο σπουδαίος κινηματογραφιστής βραβευμένος με Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ των Καννών και υποψήφιος για Όσκαρ Αμερικανός σκηνοθέτης Gus Van Sant. Με την παράσταση Andy, δίνει πνοή σε ένα ανολοκλήρωτο κινηματογραφικό του εγχείρημα. Ο Βαν Σαντ ιχνηλατεί την καριέρα του και τη γέννηση της pop art μέσα από μια υβριδική αφήγηση που συνδυάζει τραγούδι, μυθοπλασία, τεκμηρίωση, αναμνήσεις και φαντασία, με εμβληματικές φιγούρες όπως ο Lou Reed, ο Truman Capote και η Edie Sedgwick να ενσαρκώνονται από έναν νεαρό θίασο που αναθεωρεί τις έννοιες της εικόνας και της ταυτότητας. Οσο για τη σχέση της Λέμποβιτς με τον Γουόρχολ: δούλευε για αυτόν όταν ήταν εκδότης του Interview και από κάποια στιγμή και μετά την πλήρωνε με έργα του. Σε μία δύσκολη στιγμή της ζωής της, τα πούλησε -δεν της άρεσαν και ιδιαίτερα- για να πληρώσει το νοίκι. Λιγες εβδομάδες μετά ο Γουόρχολ πέθανε και οι τιμές για τα έργα του εκτοξεύθηκαν στα ύψη. Εχασε μια μικρή περιουσία η Φραν. «Θα πιστεύω για πάντα ότι το έκανε επίτηδες. Πέθανε επίτηδες» λέει η Λέμποβιτς. Υπέροχο. Και καρμική η συνύπαρξη στη Στέγη με απόσταση λίγων ημερών, έστω κι έτσι.
Το ιδιοσυγκρασιακό, εύθραστο σύμπαν της Ιζαμπέλ Ιπέρ
Τα αστέρια της Εσπερίας δεν σταματούν εδώ. Η ηθοποιός με τις ερμηνείες-μνημεία Ιζαμπέλ Ιπέρ έρχεται στην Αθήνα ως Αμάντα στον «Γυάλινο Κόσμο» του Τενεσί Ουίλιαμς σε σκηνοθεσία του σημαντικού Ιβο βαν Χόβε στις 13 και 14 Νοεμβρίου. Oι κριτικές μιλούν για την ατρόμητη, ιδιοσυγκρασιακή, μοναδικής γκάμας ερμηνεία της Ιπέρ -που συχνά αναγκάζει τους υπόλοιπους ηθοποιούς να συντονιστούν με τη δική της ενέργεια και αύρα. Και μιλώντας για πρόσωπα εξωφύλλων, η Ιπέρ είναι το πρόσωπο στο περιοδικό How to spend it των Financial Τimes, με μια ζηλευτή συνέντευξη και φωτογράφιση για το τεύχος που είναι αφιερωμένο στις Τέχνες, που κυκλοφορεί το Σάββατο. Και διαβεβαιώνει ότι από τη στιγμή που θα πει ναι σε έναν ρόλο «κάνω αισθητικές επιλογές χωρίς την παραμικρή ηθική κριτική».
Παπαϊωάννου, Καραθάνος, Κιτσοπούλου
Θα δούμε σπουδαίο θέατρο, με διεθνείς υπογραφές ναι, αλλά και ελληνικό, με τρία πρόσωπα που έχουν συνδεθεί σχετικά κυτταρικά με τη Στέγη να επιστρέφουν. Ο Δημήτρης Παπαϊωάννου με τον «Εγκάρσιο Προσανατολισμό» που ήδη θριαμβεύει στο εξωτερικό με εξαιρετικές κριτικές, έρχεται στην Αθήνα στις 22 Δεκεμβρίου, μετά την τρικλοποδιά της πανδημίας που μας στέρησε την παγκόσμια πρεμιέρα. Ο Νίκος Καραθάνος -που μοιάζει στη Στέγη να βρήκε τα υλικά για να σχεδιάσει την καθοριστική και απολύτως προσωπική του θεατρική τοπογραφία- φέρνει τον Προμηθέα του Αισχύλου. Σε μια εποχή εγκλεισμού και ανάγκης πυροδότησης και τροφοδότησης από κάτι νέο, κόντρα στην εξουσία, κόντρα στους θεούς, υπέρ του ανθρώπου, έχει ενδιαφέρον να δούμε τον κόσμο που συγκροτεί ο Νίκος Καραθάνος. Θα είναι αυτή η πρεμιέρα της Στέγης, στις 10 Οκτώβρη -φαίνεται υπάρχει και η πίστη στο ποδαρικό του.
Αλλά και η Λένα Κιτσοπούλου θα παρουσιάσει έργο της στη Στέγη -είχε παρουσιάσει και την τελευταία παράσταση πριν σιγήσει ως φυσική οντότητα η Στέγη στο πρώτο κύμα της πανδημίας το 2020. Η Κιτσοπούλου, ιέρεια του εγχώριου σπλάτερ, σκηνοθετεί το «Φράνκεστάιν - Ο χαμένος Παράδεισος». Τα πάντα είναι δηλαδή πιθανά -χωρίς δίχτυ ασφαλείας. Από τις 14 Μάη.
Ενα κτίριο για την επικράτεια του Καβάφη
Σε αυτό σημείωμα σταχυολογούμε και εστιάζουμε σε σταθμούς, ψηφίδες, του μεγάλου εύρους και δράσεων πρόγραμμα της Στέγης που θα δείτε αναλυτικά στο onassis.org Σαν να τσακίζουμε σελίδες στο ιδιαίτερης αισθητικής πρόγραμμα της σεζόν, δεν μπορούμε να μην εστιάσουμε σε θέματα που σχετίζονται απευθείας με την Αθήνα. Ετσι, ανακοινώνεται ότι θα δημιουργηθεί ένας χώρος για τον Καβάφη: τα τεκμήρια, τα κειμήλια, τα αρχεία του θα στεγαστούν σε ένα ειδικό κτίριο που από μόνο του μπορεί να γίνει διεθνής προορισμός.
Ο Ρομέν Γαβράς μας συστήνει την Σαρλίζ Θερόν του 2034
Ο σημαντικός νέος κινηματογραφιστής Ρομέν Γαβράς έχει την «ατυχία» να καταγράφεται συχνά ως ο γιος του Κώστα Γαβρά ή ο σύντροφος της Ρίτα Ορα. Ο σημαντικός ελληνογάλλος σκηνοθέτης θα φέρει στη Στέγη μια εγκατάστασή του που αποτελείται από τρια μικρού μήκους φιλμ, με τον τίτλο Genera8ton, στην οποία πρωταγωνιστεί μεταξύ άλλων η Σαρλίζ Θερόν. Η Θερόν ως σκάνερ τεχνητής νοημοσύνης που συλλαμβάνει συναισθήματα, ένας εναέριος συμμαχικός σχηματισμός που ποζάρει με ένα αιχμαλωτισμένο διαστημόπλοιο σε προπαγανδιστικό βίντεο, νεαροί να διασκεδάζουν με ιπτάμενες σανίδες του σερφ σε μια βιομηχανική περιοχή στα περίχωρα της Αθήνας. Αναθεωρώντας τα όρια των κινηματογραφικών ειδών, η εγκατάσταση δημιουργεί ένα όραμα για τη συνύπαρξη μεταξύ της ανθρώπινης δημιουργικότητας και της ανθρώπινης αποτυχίας. Από τις 8 Ιανουαρίου στον εκθεσιακό χώρο της Στέγης.
Η στοά Ματάλα στην Πατησίων κέντρο γαστρονομίας και μουσικής
Ενα νέο σύμπλεγμα δημιουργείται από το Ίδρυμα Ωνάση στο αστικό κέντρο της Αθήνας, με στόχο να λειτουργήσει ως καταλύτης για πολιτιστικές και κοινωνικές ζυμώσεις. Ο χώρος της Στοάς Ματάλα στην Πατησίων, αναμένεται να αποτελέσει ένα σημείο αναφοράς, τόσο για τους κατοίκους της Αθήνας όσο και για αυτούς που την επισκέπτονται. Η νέα Στοά Ματάλα θα εστιάσει σε δύο στοιχεία που φέρνουν κοντά τους ανθρώπους: φαγητό και μουσική. Μια αίθουσα πολλαπλών χρήσεων θα φιλοξενεί εκθέσεις από καλλιτέχνες διαφόρων εθνικοτήτων, φέρνοντας το αθηναϊκό κοινό σε επαφή με τις πιο δυναμικές νέες φωνές των τεχνών. Ανάμεσα στην Κυψέλη, στα Εξάρχεια και στα Πατήσια, η Στοά Ματάλα θα συμβάλλει στην ανάδειξη της Αθήνας ως μιας σύγχρονης, συμπεριληπτικής και φιλόξενης μητρόπολης.
Παράλληλα, εδώ και έναν χρόνο, το Ίδρυμα Ωνάση μεταμόρφωσε το πρώην εργοστάσιο πλαστικών της εταιρίας KOCH σε έναν απρόσμενο χώρο για καλλιτεχνικό πειραματισμό και εξερεύνηση. Οι πρώτοι «κάτοικοι» του Onassis Renti (Λεγάκη 7Α) έδωσαν ήδη ζωή στον χώρο, γεμίζοντας με φως μια αχαρτογράφητη περιοχή του Ρέντη, ανάμεσα σε εργατικές πολυκατοικίες, χωματόδρομους και μάντρες υλικών.