Τη 2η θέση στα βραβεία Sony World Photography Awards, έναν από τους πιο σημαντικούς διαγωνισμούς φωτογραφίας στον κόσμο, κατέκτησε ο Έλληνας φωτογράφος, Γιώργος Τατάκης.
Ο Γιώργος Τατάκης διακρίθηκε στην κατηγορία Portraiture (Πορτρέτα) για τις μοναδικές φωτογραφίες του, οι οποίες απεικονίζουν γυναίκες που φορούν περήφανα παραδοσιακές φορεσιές από διάφορα μέρη της Ελλάδας. Στον διαγωνισμό, που πραγματοποιείται για 15η χρονιά υπήρξαν πάνω από 344.000 συμμετοχές, από 200 χώρες. Φωτογράφος της χρονιάς, ανακηρύχθηκε ο Άνταμ Φέγκιουσαν, για μια σειρά αυτοπροσωπογραφιών μεταναστών στο Μεξικό.
Οι φωτογραφίες του Γιώργου Τατάκη που ξεχώρισαν
Οι ασπρόμαυρες, επιβλητικές, αλλά και συνάμα ρομαντικές φωτογραφίες που τραβήχτηκαν μέσα στο 2021 (ένας από τους όρους του διαγωνισμού), σε ταξιδεύουν σε μια άλλη εποχή, αναδεικνύοντας με έναν μοναδικό τρόπο, τις παραδοσιακές φορεσιές που έχουν αντέξει στον χρόνο.
Αυτές οι δωρικές θα μπορούσαμε να πούμε φωτογραφίες, αποτελούν μέρος του πρότζεκτ «Καρυάτις» (Caryatis) του Γιώργου Τατάκη. Πρόκειται για μια μελέτη των παραδοσιακών ενδυμασιών των γυναικών στην Ελλάδα, οι οποίες προέρχονται από διαφορετικές περιόδους της πλούσιας ιστορίας της χώρας. Το έργο αυτό προέκυψε από το προηγούμενο έργο του νεαρού φωτογράφου, «Ήθος» (Ethos), το οποίο εξέταζε τις ελληνικές παραδόσεις και τα έθιμα του τόπου.
Κάθε φωτογραφία είναι σχολαστικά σκηνοθετημένη: οι στάσεις, οι συμπεριφορές, ακόμη και οι τοποθετήσεις των χεριών που απεικονίζονται είναι όλες χαρακτηριστικές της περιοχής από την οποία προέρχεται η κάθε φορεσιά. Σε αντίθεση με το «Ήθος», ο φωτογράφος αναλαμβάνει πλέον τον έλεγχο ολόκληρης της σκηνής και της σκηνοθεσίας.
Ο ίδιος δεν περίμενε αυτή τη διάκριση, καθώς όπως ανέφερε στο iefimerida, δήλωσε χαλαρά συμμετοχή στον διαγωνισμό και δεν σκέφτηκε πολύ ποιες θα ήταν οι δέκα φωτογραφίες τις οποίες θα έστελνε. Μάλιστα, αυτή είναι και η πρώτη φορά που παίρνει μέρος στον συγκεκριμένο διαγωνισμό.
Ποιος είναι ο φωτογράφος Γιώργος Τατάκης
Στον Γιώργο Τατάκη αρέσει να φτιάχνει φωτογραφίες, καταγράφοντας τη ζωή. Οι εικόνες του έχουν αναγνωριστεί, βραβευθεί και δημοσιευθεί διεθνώς, σε σημαντικά ιδρύματα και μέσα ενημέρωσης, όπως τα Μουσεία Μπενάκη και Fragonard, οι New York Times, το National Geographic και το LFI.
Σπούδασε και εργάστηκε ως μηχανικός, αλλά το πραγματικό του πάθος ήταν πάντα η τέχνη και ιδιαίτερα η δημιουργία εικόνων. Εξάλλου, από μικρός είχε δείξει την καλλιτεχνική του φύση, καθώς παίζει πιάνο και ζωγραφίζει. Το κύριο όμως μέσο που χρησιμοποιεί για να φτιάχνει εικόνες, είναι η φωτογραφία. Είναι αυτοδίδακτος και σκοπός των εικόνων του είναι να αποτυπώσει τη στιγμή. Όχι μόνο να δείξει οπτικά αυτό που συμβαίνει. Ο θεατής πρέπει να είναι σε θέση να μπει κατευθείαν μέσα με όλες τις αισθήσεις και να ζήσει αυτή τη στιγμή.
Από το 2013 αποφάσισε να ακολουθήσει το πάθος του και να κάνει σιγά σιγά τη μετάβαση σε μια καριέρα πλήρους απασχόλησης ως δημιουργός εικόνων. Σήμερα, ο βραβευμένος φωτογράφος, εκθέτει τα έργα του και παραδίδει μαθήματα και εργαστήρια σε ερασιτέχνες και επαγγελματίες φωτογράφους.
Η συνέντευξη του Γιώργου Τατάκη στο iefimerida
Ακολουθεί η συνέντευξη που παραχώρησε ο φωτογράφος Γιώργος Τατάκης στο iefimerida.gr.
Το βίντεο με τις ανακοινώσεις των νικητών των Sony World Photography Awards, ξεκινά με δική σας φωτογραφία…
Ναι, όντως… Και επιπλέον έχουν επιλέξει και μία φωτογραφία μου από το σύνολο, που έχει τραβηχτει στις Σπέτσες, η οποία είναι το Leading Visual της Έκθεσης. Στην ουσία, η επικοινωνία της Έκθεσης γίνεται με δική μου φωτογραφία.
Πού και πότε τραβήχτηκαν οι συγκεκριμένες φωτογραφίες; Είναι μέρος του πρότζεκτ σας, «Καρυάτις»;
Οι φωτογραφίες τραβήχτηκαν όλες το 2021. Ναι, είναι μέρος του «Καρυάτις» το οποίο το κάνω τα τελευταία 3-4 χρόνια και αφορά στις γυναικείες παραδοσιακές ενδυμασίες. Αυτές που είχε ο διαγωνισμός ήταν από διάφορα σημεία της Ελλάδας: από τις Σπέτσες, από τη Χίο, από τη Μακεδονία και από τη Θεσσαλία.
Τι θέλετε να δείξετε μέσα από αυτές τις φωτογραφίες;
Εμένα με ενδιαφέρει κυρίως το κομμάτι της φωτογραφίας, παρά το λαογραφικό κομμάτι που μπορεί ενδεχομένως να σκεφτεί κανείς. Βέβαια, η δουλειά μου χρησιμοποιείται και για λαογραφικό σκοπό, γιατί είναι χρήσιμες απ' ό,τι μου λένε, σε λαογράφους που θέλουν να δουν για παράδειγμα στοιχεία από τις φορεσιές. Οπότε τους βοηθάει η φωτογραφία σε αυτό. Το δικό μου όμως μέλημα τουλάχιστον, είναι να κάνω ωραίες φωτογραφίες, τις φωτογραφίες που έχω εγώ στο μυαλό μου. Εμπνέομαι από το κομμάτι της παράδοσης, γιατί μ' ενδιαφέρει πολύ να υπάρχουν ωραία ρούχα στις φωτογραφίες, να μην είναι δηλαδή τα καθημερινά που φοράμε, όπως τα T-shirt κτλ… Οπότε θεώρησα ότι οι φορεσιές είναι κάτι πολύ πλούσιο και πολύ όμορφα διαμορφωμένο μέσα στα χρόνια, που μπορεί να δώσει αυτό το αισθητικό αποτέλεσμα.
Όσο για το τι θέλω να περάσω, είναι θέμα του κάθε παραλήπτη, γιατί ουσιαστικά η επικοινωνία γίνεται μέσω της φωτογραφίας. Και γι' αυτό θα δείτε ότι στις φωτογραφίες δεν βάζω μακροσκελείς λεζάντες, απλά λέω το πού τραβήχτηκε η φωτογραφία και το πότε.
Πώς ξεκίνησε το ενδιαφέρον σας για την παράδοση;
Νομίζω έχει να κάνει με το γεγονός ότι έζησα κάποια χρόνια εκτός Ελλάδας, καθώς σπούδαζα και εργαζόμουν στο εξωτερικό. Αυτό μου δημιούργησε μια νοσταλγία για κάθε τι ελληνικό και με ενδιέφερε να γυρίσω αρκετά την Ελλάδα. Μου αρέσει πολύ και η περιφέρεια της Ελλάδας, ιδιαίτερα οι τόποι όπου προστατεύεται η τοπική παράδοση και η αρχιτεκτονική, και ταυτόχρονα με ενδιαφέρει το κομμάτι άνθρωπος. Οι εικόνες μου είναι ανθρωποκεντρικές, δεν είμαι πολύ του τοπίου.
Έχετε ταξιδέψει σε πολλά μέρη της Ελλάδας και έχετε φωτογραφίσει πολλούς ανθρώπους και δρώμενα. Ποιο έθιμο και ποια φορεσιά σας έχουν κάνει περισσότερη εντύπωση;
Σχετικά με τις φορεσιές, δεν μπορώ να ξεχωρίσω κάποια. Γιατί μιλάμε για φορεσιές που έχουν φτάσει στο σημείο που βρίσκονται σήμερα, περνώντας μέσα από πολλά χρόνια, με πολλές γενιές να έχουν δουλέψει πάνω σε αυτές, οπότε το αποτέλεσμα είναι άρτιο. Έτσι, είναι πολύ δύσκολο να ξεχωρίσεις π.χ. την Καραγκούνα από την Ολυμπίτισσα ή τη Θρακιώτισσα. Όλες οι φορεσιές είναι πολύ όμορφες. Όσο για τα δρώμενα, ισχύει το ίδιο, απλά θα έλεγα ότι προτιμώ δρώμενα τα οποία έχουν επιβιώσει και μένουν άθικτα στον χρόνο γιατί δεν σταμάτησαν ποτέ να γίνονται. Αυτό συμβαίνει με διάφορες αναβιώσεις και κυρίως με αυτές που αποσκοπούν να έχουν τα μέρη περισσότερο τουρισμό.
Πώς επιλέγετε ποιον/α θα φωτογραφίσετε, με ποιον τρόπο και πού;
Αυτό διαφέρει στα δύο πρότζεκτ, το «Καρυάτις» δηλαδή και το προηγούμενο που είχε να κάνει με τα δρώμενα, το «Ήθος». Η διαφορά είναι ότι όταν πήγαινα σε ένα δρώμενο, αναγκαστικά είχα τον χώρο όπου γινόταν το δρώμενο. Και οι φωτογραφίες που έκανα ήταν σκηνές πραγματικότητας που τις σκηνοθετούσα στο μυαλό μου εκείνη την ώρα. Στο «Καρυάτις», έχω έναν δικό μου επιστημονικό σύμβουλο, ο οποίος ξέρει πού βρίσκονται οι σωστές φορεσιές κι εκείνος μου συστήνει κάποιον άνθρωπο από εκεί, επικοινωνώ μαζί του και εκείνος βρίσκει τις γυναίκες που θα φορέσουν τις φορεσιές. Όσο για τα μέρη που φωτογραφίζουμε, γίνεται ουσιαστικά ένα ρεπεράζ νωρίτερα, για να βρούμε τους χώρους που θα είναι κατάλληλοι για να φιλοξενήσουν τη φωτογραφία. Οι χώροι αυτοί, διαμορφώνονται εκείνη τη στιγμή από εμένα, ανάλογα με το τι έχω διαθέσιμο μπροστά μου.
Γιατί επιλέγετε να είναι ασπρόμαυρες οι φωτογραφίες σας;
Αυτό μου «κόλλησε» από την αρχή, με την έννοια ότι με βόλευε για κάποιον λόγο να φωτογραφίζω ασπρόμαυρα. Μου ήταν πιο φυσικό. Έχει επίσης να κάνει με διάφορα πράγματα, όπως συμβαίνει και στη ζωγραφική, καθώς ζωγραφίζω και σχεδιάζω. Ακόμα και εκεί προτιμώ το σχέδιο με κάρβουνο έναντι του χρώματος. Με εντυπωσιάζει το γεγονός ότι με ένα χρώμα μπορείς να δημιουργήσεις ένα τόσο σύνθετο αποτέλεσμα… Επιπλέον, ο θεατής συμμετέχει κι αυτός κατά μία έννοια στη φωτογραφία γιατί δημιουργεί στη φαντασία του πώς μπορεί να είναι η πραγματική σκηνή. Ακόμα, το ασπρόμαυρο τονίζει τις φόρμες και τις γεωμετρίες ενός κάδρου και είναι κάτι στο οποίο δίνω ιδιαίτερη βάση.
Το πρότζεκτ Καρυάτις αποτελεί συνέχεια του Ήθος;
Ναι, είναι η εξέλιξη της δουλειάς μου. Η βασική διαφορά είναι το ότι τώρα σκηνοθετώ τις φωτογραφίες αντί του να τραβώ στιγμιότυπα, κάτι που ήρθε σιγά σιγά, γιατί όταν είχα ξεκινήσει τη φωτογραφία, το είχα λίγο δαιμονοποιημένο στο μυαλό μου, το να σκηνοθετώ τη φωτογραφία. Αυτό αργότερα το ξεπέρασα βλέποντας μια έκθεση μιας Αμερικανίδας φωτογράφου που σκηνοθετούσε τις φωτογραφίες της. Όταν όμως ξεκίνησα να βλέπω την έκθεσή της, δεν ήξερα αυτή τη λεπτομέρεια, και μου φαινόταν πολύ ενδιαφέρον το πώς βρήκε τόσο πολύπλοκες σκηνές να φωτογραφίσει… Μετά που είδα ότι ήταν σκηνοθετημένες, αυτομάτως αποδαιμονοποιήθηκε λίγο αυτό στο μυαλό μου. Γιατί αποφάσισα ότι τελικά εφόσον μιλάμε για επικοινωνία, το πώς θα επικοινωνήσεις κάτι δεν έχει να κάνει καθόλου με τα μέσα, και άρα, οτιδήποτε μπορεί να είναι θεμιτό προς αυτή την κατεύθυνση. Οι φορεσιές προέκυψαν όταν παρουσίασα την πρώτη έκθεση το 2018 στο Μουσείο Μπενάκη και μου ζητήθηκε να μεταφερθεί αυτή η έκθεση και στο Μουσείο Fragonard, στις Κάννες. Εκεί, μου πρότειναν να εστιάσω στις γυναικείες φορεσιές. Έχοντας κι εγώ υπόψη μου τον πλούτο που έχουμε σε αυτό το κομμάτι, το βρήκα καλή ιδέα να ασχοληθώ με αυτό.
Ποιες άλλες φωτογραφίες ξεχωρίσατε από τον διαγωνισμό;
Αυτές του Ολλανδού Ezra Böhm, επειδή ταιριάζει το θέμα του με το δικό μου. Μου κίνησε το ενδιαφέρον και περισσότερο σκεφτόμουν πώς θα το έκανα εγώ αυτό. (σσ: ο Ezra Böhm, ξεχώρισε φωτογραφίζοντας Ολλανδικές κοινότητες παγωμένες στο χρόνο, με ανθρώπους να φορούν τοπικές ενδυμασίες). Μου άρεσαν επίσης οι συμμετοχές στην κατηγορία Portfolio.
Τι είναι για εσάς η φωτογραφία;
Η φωτογραφία είναι τρόπος ζωής για εμένα, είναι το βασικό ενδιαφέρον μου. Η αλήθεια είναι ότι μου έχει αλλάξει τη ζωή αρκετά. Είμαι Ηλεκτρολόγος Μηχανικός, αλλά έχω αφήσει το επάγγελμα του μηχανικού τα τελευταία επτά χρόνια. Η φωτογραφία με βοήθησε να καταλάβω ότι υπάρχουν κι άλλα πράγματα στον κόσμο που σε κάνουν ευτυχισμένο, πέρα από το να βγάζεις χρήματα δηλαδή. Μου έχει αλλάξει επίσης διάφορες νοοτροπίες, όπως π.χ. το ότι δεν ενδιαφέρομαι να ταξιδέψω κάπου, αν δεν πρόκειται να φωτογραφίσω κάποιο θέμα εκεί. Και επιπλέον έχω πολύ μικρότερο ενδιαφέρον για τα υλικά αγαθά, γιατί όσο δούλευα ως μηχανικός παλαιότερα, ήθελα να αγοράζω πράγματα, αισθανόμενος ότι ίσως με κάνουν ευτυχισμένο τα υλικά αγαθά, κάτι το οποίο τώρα έχει εκλείψει τελείως. Το μόνο που με ενδιαφέρει είναι να κάνω αυτή τη δουλειά που κάνω.
Με τη φωτογραφία πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε;
Γενικά είχα ενδιαφέρον από μικρός, σε ό,τι έχει να κάνει με τέχνη, όπως με τη ζωγραφική και τη μουσική. Απλά όταν ήμουν 18-19 χρονών, δεν θεωρούσα ότι αυτά είναι επαγγέλματα. Το περιβάλλον γύρω σου, σε κάνει να πιστεύεις ότι πρέπει να κάνεις κάποιο επάγγελμα, το οποίο φέρνει χρήματα, όπως μηχανικός, γιατρός, δικηγόρος κτλ. Έτσι, ακολούθησα τη διαδρομή του μηχανικού. Στην εργασία μου ως μηχανικός ταξίδευα πάρα πολύ και με αυτόν τον τρόπο, μου μπήκε περισσότερο το μικρόβιο της φωτογραφίας. Είχα φτάσει σε σημείο να έχω σκοτεινό θάλαμο στην κρεβατοκάμαρά μου και να ακούω Podcast για τη φωτογραφία όσο πήγαινα στη δουλειά. Κάποια στιγμή συνειδητοποίησα ότι μάλλον αυτό είναι που με ενδιαφέρει και ότι πρέπει να ασχοληθώ με αυτό, παρά να κάνω κάτι που περιμένεις πότε θα έρθει το Σαββατοκύριακο. Η φωτογραφία μου αρέσει, γιατί κάνεις εικόνες πολύ γρήγορα και εμένα με ενδιαφέρει περισσότερο το κομμάτι της σύνθεσης και της δημιουργίας του κάδρου.
Περισσότερες πληροφορίες για το έργο του κ. Τατάκη, μπορείτε να βρείτε:
Στο site του: https://www.tatakis.com/
Στο Facebook: @tatakisg
Στο Instagram: tatakisg
Στο Twitter: @tatakis81