Η ανθρωπογεωγραφία, οι στιβάδες διαφορετικών τοπίων, ο μόχθος του ανθρώπου, τα μαστιχόδεντρα, το ερμητικό και μαζί το απέραντο της θάλασσας. Η γη που γεννά καρπούς, η θάλασσα που ευλογεί τη ναυτιλία: τα μυστικά και η ταυτότητα της Χίου στο λεύκωμα του Στρατή Βογιατζή για το ΠΙΟΠ.
«Το βραχώδες τοπίο του Αίπους, τα κυματιστά βουνά της Αμανής, οι μαστιχότοποι του νότου ή το βαθύ μπλε της θάλασσας, συμπλέκονται με την ιστορία, με τις αφηγήσεις και τα όνειρα των ανθρώπων. Η πέτρα, το φως και το χώμα σμίγουν με την ιστορία και με τον μύθο. Στον Κάμπο, στα Μαστιχοχώρια ή στα βορειόχωρα, έχει κανείς την αίσθηση ότι το τοπίο της Χίου, οι τόποι και το φυσικό περιβάλλον, βρίσκονται σε αγαστή συμφωνία, εναρμονισμένα κάτω από το “φως του ουρανού και της θάλασσας”. Ετσι, παρά τη λαίλαπα της κακογουστιάς των νεότερων Ελλήνων (οι οποίοι όπως λέει ο Πικιώνης, “ακολούθησαν πορεία καταστροφής της γης και της ιερότητάς της)”, μπορεί κανείς στον τόπο αυτό να διακρίνει ακόμη ίχνη της αρμονικής συνύπαρξης μεταξύ ανθρώπου και φύσης. Η γη, ο ουρανός, ο χρόνος και οι εποχές, τα ζώα, οι μύθοι και η ιστορία, συνθέτουν τελικά ένα αναπόσπαστο σύνολο, “ένα μοναδικόν όλον”, όπως γράφει χαρακτηριστικά ο Πικιώνης». Αυτό το απόσπασμα από τη δίγλωση φωτογραφική έκδοση «Χίος. Τόπος Εντός» του Στρατή Βογιατζή που παρουσιάζει το Πολιτιστικό Ιδρυμα του Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ), φέρει μέσα του εύγλωττα τα κύματα εικόνες, μαρτυριών, ζωών που φέρει στις σελίδες του το λεύκωμα.
Ο ανθρωπoλόγος και φωτογράφος Στρατής Βογιατζής καταθέτει στο διεθνές κοινό, ένα βιβλίο ωδή στο νησί, ενσωματώνοντας στο σώμα της εργασίας του την έννοια και τα σύμβολα τόσο του τοπίου όσο και του ανθρώπου. Και αν αναλογιστεί κανείς την γεωγραφική θέση και την ιστορία του νησιού, αντιλαμβάνεται ότι ουσιαστικά μελετώντας τη Χίο μελετά την ίδια την Ελλάδα και τις φορτίσεις που φέρει η έννοια «ελληνικότητα». Οι φωτογραφίες του λευκώματος χωρίζονται στις εξής ενότητες: αρχιτεκτονική, εσωτερική και εξωτερική, πορτρέτα, τοπία.
Ο αναγνώστης θα συναντήσει ένα κείμενο του Στρατή Βογιατζή για το «Το πνεύμα του Τόπου» που αποτελεί μια περιήγηση στις εναλλαγές του χιώτικου τοπίου στη διάρκεια των τεσσάρων εποχών του χρόνου, με την υπόμνηση ότι η ταυτότητα της Χίου δεν είναι καθορισμένη, αναλλοίωτη στον χρόνο, αλλά διάτρητη από τις διαφορετικές επιρροές και τις εγκολπώσεις στο διάβα της ιστορίας της.
«Η Χίος δεν έχει αρχή, μέση και τέλος, δεν αρθρώνεται γραμμικά, δεν χαρτογραφείται με συνέπεια». Στην έκδοση φιλοξενούνται επίσης κείμενα του αρχιτέκτονα ΕΜΠ Μανώλη Βουρνού, του δρ. Περιβαλλοντολογίας Δημήτρη Τσούχλη, της δρ. Θεατρολογίας Στέλλας Τσιροπινά και του επιμελητή του MOMus-ΜΦΘ Ηρακλή Παπαϊωάννου.
Εργασία κοπιώδης, επίμονη, συστηματική, που δεν αποτέλεσε μια απλή διαδρομή φωτογράφισης, αλλά φέρει μέσα της σε διαφορετικά επίπεδα την μελέτη στην ιστορία και το ίδιο το τοπίο του τόπου. Οπως εξηγεί ο κύριος Βογιατζή «φωτογράφισα την αρχιτεκτονική, τους εσωτερικούς χώρους προσπαθώντας να κατανοήσω αυτές τις συμμείξεις, τις παραλλαγές, τα μνημονικά ίχνη: τα Μαστιχοχώρια με τη φρουριακή τους αρχιτεκτονική, τα βορειόχωρα σκαρφαλωμένα στα βουνά, προσαρμοσμένα στον τόπο σαν χαμαιλέοντες, το σεληνιακό τοπίο του Αίπους, τις μυστηριακές παραλίες της δυτικής Χίου.
Και προσθέτει ο κύριος Βογιατζής: «Η φωτογραφία δεν αποτυπώνει απλώς μια πραγματικότητα αλλά την αναπαριστά, δημιουργεί μια φωτογραφημένη πραγματικότητα του κόσμου στον οποίο αναφέρεται, επανανοηματοδοτώντας τις σχέσεις και τα νοήματα που τη διέπουν. Οι φωτογραφίες της Χίου επιδιώκουν να μιλήσουν για μια πραγματική Χίο, που συναντάμε στην αρχιτεκτονική, στο τοπίο και στους ανθρώπους της, αλλά και μια μεταιχμιακή Χίο που συγκροτείται μέσα από τα όνειρα, τους φόβους και τις λαχτάρες της ανθρώπινης κατοίκησης».
Η δίγλωσση έκδοση «Χίος. Τόπος Εντός» διατίθεται στο κεντρικό πωλητήριο του ΠΙΟΠ, στο Μουσείο Μαστίχας και σε επιλεγμένα βιβλιοπωλεία.
