Αντίστροφη μέτρηση για το 26ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης που θέτει την ορατότητα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας σε πρώτο πλάνο.
Το φετινό 26ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης θα παρουσιάσει φιλμ που σφράγισαν το παγκόσμιο queer σινεμά, ενώ πραγματοποιεί ένα μεγάλο αφιέρωμα στον «θαρραλέο και πρωτοποριακό» σινεμά του Παναγιώτη Ευαγγελίδη, του καλλιτέχνη που συνδυάζει το προσωπικό στοιχείο με την κοινωνική πραγματικότητα και την αναγκαιότητα της αλλαγής.
Χρυσός Αλέξανδρος στον Παναγιώτη Ευαγγελίδη
Οι ταινίες του, επίκαιρες και διαχρονικές, ξετρυπώνουν τα πιο σύνθετα νοήματα και την τρυφερότητα μέσα από βαθιά ανθρώπινες ιστορίες που ξεφεύγουν από τις συμβάσεις και τα στερεότυπα. Το Φεστιβάλ, εκτός από το αφιέρωμα στις ταινίες του, θα απονείμει Χρυσό Αλέξανδρο στον αγαπημένο σκηνοθέτη, σεναριογράφο, συγγραφέα και μεταφραστή για τη συνολική του προσφορά στον κινηματογράφο και στον πολιτισμό.
«Για μένα; Χρυσός Αλέξανδρος; Τι να πω, αισθάνομαι λίγο περίεργα, δεν είμαι συνηθισμένος σε τέτοιες διακρίσεις “συνολικής προσφοράς” και μάλιστα χρυσές. Σας ευχαριστώ πολύ» σημειώνει ο δημιουργός.
Ο Παναγιώτης Ευαγγελίδης γεννήθηκε στην Αθήνα όπου ζει και εργάζεται. Ανάμεσα σε άλλα είναι σκηνοθέτης του κινηματογράφου, σεναριογράφος, συγγραφέας, μεταφραστής λογοτεχνίας και ταξιδιώτης, για να αναφέρουμε αυτά που λέγονται.
Έχει εκδώσει τέσσερα μυθιστορήματα (Το χέρι κάτω απ' το ρούχο, Κωνσταντίνος, Τα γυρίσματα του κεραυνού, Άρρωστος σε ταξίδι). Μεταφράζει κυρίως από τα ιαπωνικά και τα ισπανικά (Η εφεύρεση του Μορέλ του Αντόλφο Κασάρες, Ο παράμεσος της Γιόκο Ογκάουα, Η Μαρκησία ντε Σαντ του Γιούκιο Μισίμα κ.ά). Κατά καιρούς δίνει διαλέξεις για την ιαπωνική τέχνη, ποίηση και κουλτούρα. Έχει, επίσης, γράψει σενάρια για τον ελληνικό κινηματογράφο, έχοντας συνεργαστεί με τον σκηνοθέτη Πάνο Κούτρα στα σενάρια των ταινιών Αληθινή Ζωή, Στρέλλα και Ξενία. Γυρίζει κατά κύριο λόγο ντοκιμαντέρ παρατήρησης, ανθρωποκεντρικού χαρακτήρα. Πορτρέτα ανθρώπων, ταινίες που συνήθως διαδραματίζονται σε δωμάτια πίσω από κλειστές πόρτες, με ανθρώπους όμως που ανοίγουν την ψυχή τους.
Επτά ντοκιμαντέρ του Π. Ευαγγελίδη στο Φεστιβάλ
Στο 26ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης θα προβληθούν επτά ντοκιμαντέρ του Παναγιώτη Ευαγγελίδη, ανάμεσά τους το εξαιρετικά επίκαιρο Οι γάμοι της Τήλου (2022), καθώς και οι νέες του ταινίες Σίλβια Ρόμπυν (2024) και Πορτρέτο του συλλέκτη σε ώριμη ηλικία (2023).
Οι γάμοι της Τήλου (2022), το σπουδαίο ντοκιμαντέρ του Παναγιώτη Ευαγγελίδη πραγματεύεται ένα από τα πιο φλέγοντα κοινωνικά ζητήματα της εποχής μας και θα προβληθεί με όρους καθολικής προσβασιμότητας, με την υποστήριξη της Alpha Bank, χορηγού προσβασιμότητας του Φεστιβάλ. Το ντοκιμαντέρ επικεντρώνεται στους πρώτους γκέι και λεσβιακούς γάμους που τελέστηκαν στην Ελλάδα, το 2008, στην Τήλο. Κομβικής σημασίας για την ιστορία των ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιωμάτων στη χώρα μας, το ντοκιμαντέρ αποτελεί μια ιστορική καταγραφή και μια πολύτιμη μαρτυρία για τις επόμενες γενιές. Το 2008, ο δήμαρχος του νησιού της Τήλου συμφώνησε να τελέσει τους πρώτους γκέι και λεσβιακούς γάμους στην Ελλάδα. Η ταινία παρακολουθεί την ιστορία αυτών των δύο πολιτικών γάμων μέσα από υλικό γυρισμένο επί τόπου και πλάνα από το γκέι πράιντ της ίδιας χρονιάς, συνεντεύξεις τύπου και άλλες διαδηλώσεις για το ίδιο θέμα. Το ντοκιμαντέρ θα προβληθεί με ακουστική περιγραφή [AD: Audio Description] για τυφλούς και άτομα με προβλήματα όρασης, καθώς και υπότιτλους για Κ/κωφούς και βαρήκοους [SDH: Subtitles for the Deaf or Hard of Hearing].
Στο ντοκιμαντέρ Σίλβια Ρόμπυν (2024), αντιλαμβανόμαστε πως υπάρχει αρχή, αλλά όχι μέση και τέλος στις διαρκείς μεταμορφώσεις, ανακαλύψεις, αυτοπροσδιορισμούς και επανεφευρέσεις του εαυτού στην πορεία της ανάδυσης και της κατασκευής του τι είμαστε, ποιο είναι το φύλο μας, πώς μπορούμε να επικοινωνήσουμε με το έξω και τους άλλους. Το σώμα και οι επιθυμίες μας μπορούν να χωρέσουν σε λέξεις, και ποιες είναι αυτές κάθε φορά; Για τη Σύλβια το μεγαλύτερο πράγμα θα ήταν να μπορεί να μιλάει και να υπάρχει κάποιος να την ακούει. Τα φώτα μιας μοναχικής παράστασης αναβοσβήνουν και φωτίζουν τα σκοτάδια.
Το Πορτρέτο του συλλέκτη σε ώριμη ηλικία (2023) μάς συστήνει τον συλλέκτη Δημήτρη Πυρομάλλη. Στα τέσσερά του χρόνια, η Μαρία Κάλλας τον πήρε και τον χόρεψε στην αγκαλιά της. Στα είκοσί του, και αφού εκείνη είχε πια «φύγει», άρχισε να την ανακαλύπτει και να εκστασιάζεται. Δεν πήγε ποτέ του διακοπές, κάθε δραχμή και ευρώ ήταν για να αγοράζει ηχογραφήσεις, βιβλία, φωτογραφίες, αφίσες, προγράμματα εκείνης, μιας και τα λεφτά δεν περίσσευαν. Παράλληλα με τη ζωή του, με τις διπλές δουλειές για να τα βγάλει πέρα, με τις ατυχίες, τις ερωτικές απογοητεύσεις, τους ζηλόφθονους φίλους, το ατύχημα που του στοίχισε δέκα εγχειρήσεις και μια αναπηρία, η συλλογή μεγάλωνε. Στοιχειωμένος από τις δύο γυναίκες της ζωής του, την πρόωρα χαμένη μητέρα του και την Ντίβα, διαρκή αναφορά και δόξα του, μεγάλωσε και ολοκληρώθηκε κι αυτός μαζί με την συλλογή του. Τώρα είναι ήρεμος και με πολλές χαρές και μνήμες από τη ζωή του και ονειρεύεται ένα απογευματάκι να του χτυπήσει την πόρτα η μάνα του και να πιουν ένα καφέ μαζί. Θα τα θυσίαζε όλα για αυτό ακόμα και τη συλλογή του…
Στο Ίρβινγκ Παρκ (2019) παρακολουθούμε την ιστορία τεσσάρων γκέι ανδρών μεταξύ 60 και 70 ετών, που ζουν ως Κύριοι και Σκλάβοι στο σημερινό Σικάγο. Τέσσερις εποχές του χρόνου στη ζωή μιας, χωρίς δεσμούς αίματος αλλά από ελεύθερη επιλογή, οικογένειας, βασισμένης στο συμβόλαιο της συναίνεσης στην απώλεια της προσωπικής ελευθερίας προς χάριν της επιθυμίας του άλλου. Το ντοκιμαντέρ κέρδισε το βραβείο Mermaid στο 21ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.
Το Λάμπουν στο σκοτάδι (2012) είναι ένα συγκινητικό πορτρέτο της ζωής δύο μεσήλικων γκέι φίλων και πρώην εραστών, του Τζιμ και του Μάικλ, οι οποίοι απένταροι και οροθετικοί με πολλά προβλήματα υγείας, ξαναβρίσκονται ύστερα από είκοσι χρόνια και αποφασίζουν να ενώσουν τις ζωές τους. Φτάνουν στη Νέα Ορλεάνη αμέσως μετά τον τυφώνα Κατρίνα και προσπαθούν να επιβιώσουν φτιάχνοντας και πουλώντας κουκλάκια που φωσφορίζουν στο σκοτάδι. Κουβαλάνε και οι δύο ένα παρελθόν που τους πονάει και μαζί τους βοηθάει να συνεχίζουν, ζώντας μέρα με τη μέρα, κομήτες που λάμπουν για μερικές στιγμές καθώς πέφτουν απ’ το στερέωμα. Η ταινία γυρίστηκε τον Ιούνιο του 2010 στη Νέα Ορλεάνη. Το ντοκιμαντέρ απέσπασε βραβείο της επιτροπής FIPRESCI για ελληνική ταινία στο 15ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.
Το ντοκιμαντέρ Η ζωή και ο θάνατος του Σέλσο Τζούνιορ (2012) αναρωτιέται τι είναι πιο σημαντικό; Οι μπότες ή ο άντρας που τις φοράει; Σε μια αποθήκη στη Βραζιλία, ένα ζευγάρι δερμάτινες μπότες τραβάει το βλέμμα του μικρού Σέλσο. Νιώθει δέος. Μια σφραγίδα μπαίνει στο μυαλό του για πάντα. Σήμερα είναι καλλιτέχνης που ζει στην Ελβετία. Η ζωή, οι σκέψεις, η τέχνη και οι πολλοί θάνατοι ενός φετιχιστή.
Στο ντοκιμαντέρ Τσιπ και Όβι (2006), ο Τσιπ και ο Όβι γνωρίστηκαν σε ένα ορφανοτροφείο κοντά στην πόλη Κλουζ-Ναπόκα της Ρουμανίας όταν ήταν έφηβοι. Ο Όβι γεννήθηκε με αναπηρία στα χέρια, ενώ ο Τσιπ έχει ένα κατεστραμμένο πόδι από πολιομυελίτιδα. Εδώ και ενάμιση χρόνο είναι ζευγάρι και προσπαθούν να τα βγάλουν πέρα αντιμετωπίζοντας φτώχεια, κοινωνικές διακρίσεις και κουβαλώντας όνειρα και τους δικούς τους δαίμονες.
26o ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ // 7-17/3/2024