Μία σημαντική διεθνή διάκριση, το βραβείο «European Museum of the Year Award» (EMYA 2024), απέσπασε το μουσείο Άλατος που λειτουργεί στο Μεσολόγγι.
Συγκεκριμένα, στο πλαίσιο ανάδειξης του μουσείου της χρονιάς 2024, το European Museum Forum, που υπάγεται στο Συμβούλιο της Ευρώπης, απένειμε στο μουσείο Άλατος το βραβείο Portimão, κατά τη διάρκεια επίσημης τελετής που πραγματοποιήθηκε πριν από λίγες ημέρες στην ομώνυμη πόλη της Πορτογαλίας.
Βραβείο ανάμεσα σε 50 μουσεία από 29 χώρες
Μιλώντας στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, η διευθύντρια του μουσείου, Δέσποινα Κανελλή, τόνισε ότι «το βραβείο αυτό αποτελεί μια τεράστια διάκριση με διεθνή απήχηση, καθώς είναι ένα από τα σπουδαιότερα που απονέμονται παγκοσμίως σε μουσεία» και πρόσθεσε: «Η αξία του βραβείου είναι ακόμη μεγαλύτερη, όταν συνεκτιμηθεί το γεγονός ότι για τη διεκδίκησή του συμμετείχαν, έπειτα από επιλογή ειδικών αξιολογητών, 50 μουσεία από 29 ευρωπαϊκές χώρες με πολύ υψηλές προδιαγραφές από πλευράς τεχνολογίας, έκτασης, προσωπικού και οικονομικών δεδομένων».
Όσον αφορά στο σκεπτικό της κριτικής επιτροπής, η οποία αποφάσισε να απονείμει το βραβείο στο μουσείο Άλατος, η Δέσποινα Κανελλή λέει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ: «Η επιτροπή έκρινε ότι το μουσείο Άλατος είναι ένα μουσείο γεμάτο καρδιά και ταπεινότητα που κάνει τη διαφορά. Ένα μουσείο που προωθεί την κοινή αίσθηση της ιστορίας, της βιομηχανικής κληρονομιάς και της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας. Ένα μουσείο ιδιαίτερα φιλόξενο, δυναμικό και ελκυστικό που κάνει τους επισκέπτες να νιώθουν σαν στο σπίτι τους».
«Με αυτό το σκεπτικό», συνεχίζει η Δέσποινα Κανελλή, «η κριτική επιτροπή, κατέταξε και συμπεριέλαβε το μουσείο Άλατος στον κατάλογο των βραβευμένων πολιτιστικών ιδρυμάτων της Ευρώπης, μεταξύ των οποίων από πλευράς Ελλάδος συμπεριλαμβάνονται το Βυζαντινό Μουσείο Θεσσαλονίκης που είχε βραβευτεί πριν από 20 χρόνια και το Λαογραφικό Μουσείο Ιωάννας Παπαντωνίου στο Ναύπλιο, που είχε βραβευτεί πριν από 40 χρόνια».
Παράλληλα, η Δέσποινα Κανελλή σημειώνει ότι «πρόκειται για μια από τις σημαντικότερες διακρίσεις που απονέμεται κάθε χρόνο, σε πρωτοποριακά μουσεία νέας γενιάς και σε μουσεία που ιδρύθηκαν ή προχώρησαν την τελευταία πενταετία σε εκτεταμένη ανανέωση, με αποτέλεσμα να συμβάλλουν ουσιωδώς στην ενίσχυση και πρόοδο της κοινωνίας και στην προσέλκυση επισκεπτών, μέσω καινοτόμων, δημιουργικών και εξωστρεφών προσεγγίσεων».
Σχετικά με το πώς ξεκίνησε η διαδικασία αξιολόγησης του μουσείου Άλατος, η Δέσποινα Κανελλή περιγράφει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ :
«Μας ανακάλυψε ο Γιάννης Μαρκάκης του μουσείου ‘Λυχνοστάτης’ της Κρήτης, ο οποίος είναι ο εθνικός αντιπρόσωπος του European Museum Forum και μας παρότρυνε να υποβάλλουμε την αίτηση. Η διαδικασία αυτή συνεχίστηκε με την επιλογή και πρόσκληση του μουσείου Άλατος για συγκρότηση φακέλου και αποστολή του στο EMF.
Κατόπιν, ένας Ολλανδός κριτής του EMF επισκέφθηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο το μουσείο, ξεναγήθηκε, ήλεγξε τους χώρους και τον τρόπο λειτουργίας του, μίλησε με επισκέπτες, αλλά και ανθρώπους της πόλης του Μεσολογγίου και διαπίστωσε ότι πληρούνται οι αυστηρές προδιαγραφές της υποψηφιότητας». Ακολούθως, ήλθαν στο μουσείο τον περασμένο Νοέμβριο δύο άλλοι κριτές, χωρίς εμείς να γνωρίζουμε την ιδιότητά τους, όπου βίωσαν την εμπειρία του απλού επισκέπτη και υπέβαλαν τις δικές τους προτάσεις στην κριτική επιτροπή.
Τον περασμένο Δεκέμβριο συνεδρίασε στην πόλη Portimao της Πορτογαλίας η κριτική επιτροπή και από τις πάμπολλες υποψηφιότητες απ΄ όλη την Ευρώπη, έκρινε τελικά τις πενήντα για το ‘Ευρωπαϊκό Μουσείο της Χρονιάς’, ανάμεσα στις οποίες ήταν και το μουσείο Άλατος».
Στη συνέχεια, η Δέσποινα Κανελλή αναφέρει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ ότι «πήγαμε στην Πορτογαλία στις αρχές του Μαΐου, όπου κατά τη διάρκεια μια μεγάλης εκδήλωσης παρουσιάσαμε το μουσείο, το οποίο είχε ενταχθεί στην κατηγορία, μουσεία βιομηχανικής κληρονομίας».
Φθάνοντας στην ημέρα της βράβευσης του μουσείου Άλατος, η Δέσποινα Κανελλή περιγράφει συγκινημένη στο ΑΠΕ – ΜΠΕ τα όσα ακολούθησαν:
«Κάποια στιγμή ανέβηκε στο βήμα ένας από τους κριτές και ανέφερε για ποιους λόγους αποφασίστηκε να δοθεί το βραβείο Portimão, που έχει το όνομα της πόλης που φιλοξενούσε την εκδήλωση, αναλύοντας ταυτόχρονα το σκεπτικό της κριτικής επιτροπής, χωρίς όμως να αναφέρει το μουσείο.
Στη συνέχεια μίλησε μία εκπρόσωπος του δήμου, η οποία αναφέρθηκε και αυτή στους λόγους που αποφασίστηκε να δοθεί το βραβείο στο μουσείο που ακολουθούσε. Αμέσως μετά, ανέβηκε στο βήμα ο διευθυντής του μουσείου του Portimão, άνοιξε τον φάκελο και ανακοίνωσε ότι το βραβείο απονέμεται στο μουσείο Άλατος.
Εκείνη την στιγμή νόμιζα ότι βλέπω ένα όνειρο και δεν μπορούσα να πιστέψω ότι είχαμε κερδίσει το βραβείο. Όμως, ήταν αλήθεια. Βρήκα λοιπόν την δύναμη, σηκώθηκα από τη θέση μου και μαζί με τον Νίκο Κορδόση, που είναι ο ιδρυτής του κέντρου λόγου και τέχνης ‘Διέξοδος’ με πρωτοβουλία του οποίου ιδρύθηκε το μουσείο Άλατος, ανεβήκαμε στη σκηνή και παραλάβαμε το βραβείο».
Όσον αφορά στο τι σηματοδοτεί για το μουσείο Άλατος η βράβευση, η Δέσποινα Κανελλή, λέει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ:
«Το σημαντικό για εμάς είναι ότι πλέον το μουσείο Άλατος γίνεται γνωστό σε διεθνές επίπεδο και παράλληλα ενισχύεται η θέση της χώρας μας στον διεθνή χάρτη των μουσείων. Ταυτόχρονα, καταγράφουμε ήδη αύξηση των επισκεπτών από χώρες της Ευρώπης και όχι μόνο, ενώ αυτή η αύξηση της επισκεψιμότητας έχει θετικό αντίκτυπο και για την πόλη του Μεσολογγίου».
Άλλωστε, όπως προσθέτει, «είναι συγκινητικός ο τρόπος με τον οποίο υποδέχθηκε το Μεσολόγγι τη βράβευση του μουσείου, μία βράβευση που είναι επιτυχία και της ίδιας της πόλης».
Μάλιστα, όπως λέει χαρακτηριστικά, «στο σκεπτικό της βράβευσης αναφέρεται ότι βραβεύεται το μουσείο, γιατί το έχει αγκαλιάσει και η τοπική κοινωνία, ενώ και εμείς από την πλευρά μας αυτό που δίνουμε πίσω στην κοινωνία είναι πολύ σημαντικό».
Το μουσείο Άλατος
Το μουσείο Άλατος είναι το πρώτο και μοναδικό θεματικό μουσείο άλατος στην Ελλάδα και λειτουργεί στην Τουρλίδα του Μεσολογγίου, μέσα στις αλυκές και δίπλα από τη λιμνοθάλασσα. Το μουσείο ιδρύθηκε με πρωτοβουλία του κέντρου λόγου και τέχνης «Διέξοδος», που αποτελεί έναν κοινωφελή ιδιωτικό πολιτιστικό οργανισμό, ιδρυτής του οποίου, όπως προαναφέρθηκε, είναι ο Νίκος Κορδόσης.
Ο Νίκος Κορδόσης είχε μιλήσει σε αφιέρωμα του ΑΠΕ – ΜΠΕ για το μουσείο Άλατος και είχε αναφέρει μεταξύ άλλων: «Ο επισκέπτης του μουσείου θα μάθει ο,τιδήποτε σχετίζεται με το αλάτι από την πρώτη εμφάνισή του στον πλανήτη, μέχρι τις μέρες μας, δηλαδή τη σχέση του με την οικονομία, την υγεία, τη γεωργία, την κτηνοτροφία, το περιβάλλον, τον τουρισμό και τη θρησκεία.
Θα πληροφορηθεί για τις 14.000 χρήσεις του αλατιού, θα γνωρίσει τα είδη των αλατιών, την ποικιλία των χρωμάτων τους και της κοκκομετρίας τους.
Θα πληροφορηθεί για τις ενεργείς και εγκαταλελειμμένες αλυκές όλης της χώρας. Θα δει έργα τέχνης καλλιτεχνών, εμπνευσμένων από το αλάτι, αλλά και τη μοναδική, γνωστή στην Ελλάδα, συλλογή 1.500 αλατιέρων που χρονολογούνται από το 1800 μέχρι τις μέρες μας.
Ανεβαίνοντας στο παρατηρητήριο θα παρακολουθήσει τη διαδικασία καλλιέργειας και παραγωγής του αλατιού, θα δει τα παλιά μηχανήματα συγκομιδής του και θα απολαύσει τη μαγεία της λιμνοθάλασσας και τη ζωή των εκατοντάδων σπάνιων πτηνών που ενδημούν στον εξαιρετικό υδροβιότοπο της περιοχής. Επίσης, θα πληροφορηθεί για τις αλυκές όλης της Ελλάδος, αλλά και για την ιστορία των αλυκών Μεσολογγίου που χρονολογούνται από τον 14ο αιώνα».
Σχετικά με την ίδρυση του μουσείου Άλατος, ο Νίκος Κορδόσης είχε πει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ: «Το μουσείο άλατος, όπως και το ιστορικό μουσείο της “Διεξόδου”, δημιουργήθηκε χωρίς επιδοτήσεις και υπαγωγή του σε οιασδήποτε μορφής εθνικό ή ευρωπαϊκό πρόγραμμα, αλλά μόνο με την ψυχή και τις οικονομίες του ιδρυτή της “Διεξόδου” και της οικογενείας του, την υποστήριξη του δήμου της πόλης και την έμπρακτη αγάπη των συνεργατών και των φίλων του».
ΑΠΕ-ΜΠΕ