Πρόβες που ξεκινούν, οι πρώτες ημερομηνίες της Επιδαύρου (25 Ιουλίου με Εθνικό), αναπάντητα ερωτήματα από το Φεστιβάλ, προετοιμασία για τις δράσεις που έχει εξαγγείλει το υπουργείο Πολιτισμού και κινητοποίηση των καλλιτεχνών που ενεργοποιούνται και με δικές τους δράσεις σε ανοιχτούς χώρους: αυτή είναι η κατάσταση στον ελληνικό πολιτισμό που προσπαθεί να επανεκκινήσει εν μέσω πανδημίας.
Οι ημερομηνίες έχουν αρχίσει να κλειδώνουν και αν μη τι άλλο το Εθνικό Θέατρο είναι όπως όλα δείχνουν στην πρώτη γραμμή ήδη για την επιστροφή στην νέα κανονικότητα του Πολιτισμού. Στην ανοιχτή σχέση με το κοινό. Την ίδια ώρα το Φεστιβάλ Αθηνών δεν δίνει ακόμα ονόματα, ημερομηνίες, σχέδια για το πρόγραμμα Ηρωδείου και Επιδαύρου και αρκέστηκε σε μια ανακοίνωση όπου δεν υπήρχε κάποιο νέο, αλλά σφράγισε αυτό που όλοι ξέραμε ότι θα συμβεί λόγω των συνθηκών: Φεστιβάλ Αθηνών δεν θα γίνει, η Πειραιώς θα σιγήσει.
Οι Πέρσες και η Λυσιστράτη στην πρώτη γραμμή
Οπως όλα δείχνουν και αν δεν υπάρξουν ανατροπές, οι «Πέρσες» του Αισχύλου που σκηνοθετεί ο Δημήτρης Λιγνάδης για το Εθνικό Θέατρο θα κάνουν ποδαρικό στο παράξενο αυτό πολιτιστικό καλοκαίρι. Στην Επίδαυρο στις 25, 26 και 27 Ιουλίου θα έρθει η παράσταση για να ακολουθήσει το επόμενο τριήμερο – διότι μιλάμε για τριήμερα και όχι για το κλασικό διήμερο Παρασκευής Σαββάτου που είχαμε συνηθίσει- η Λυσιστράτη του Αριστοφάνη σε σκηνοθεσία Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλου. Σε αυτή τη φάση στα γραφεία του Εθνικού Θεάτρου που δεν σταμάτησε να δουλεύει και να προσφέρει και μέσω πανδημίας (από τις συνεχείς αιμοδοσίες και την κατασκευή μασκών ως την προετοιμασία για την επόμενη μέρα) καθορίζονται και οι τελευταίες από τις περίπου 50 συμβάσεις εργαζομένων που θα τρέξουν αυτό το πρωτόγνωρο πρόγραμμα. Θέατρο στην εποχή του κορωνοϊού.
Οι πρόβες με βάση τα πρωτόκολλα ασφαλείας του υπουργείου Υγείας και την οριστικοποίηση των συμβάσεων θα αρχίσουν από τη Δευτέρα 18 Μαϊου. Την ίδια ώρα ο Δημήτρης Λιγνάδης βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία με το υπουργείο Πολιτισμού όχι μόνο για το ζήτημα της Επιδαύρου και την έναρξης των παραστάσεων, αλλά και για τις δράσεις που θα συντονίσει το Εθνικό Θέατρο σε αρχαιολογικούς χώρους, όπως έχει εξαγγείλει η Λίνα Μενδώνη. Το πρόγραμμα αυτό αναμένεται να παρουσιαστεί αναλυτικά τις προσεχείς ημέρες από το Υπουργείο. Συγκεκριμένα, οι δημόσιοι οργανισμοί Πολιτισμού θα τρέξουν αυτές τις δράσεις, με έξτρα χρηματοδότηση από το υπουργείο που θα ανέλθει σε 2 με 2,5 εκατομμύρια με την σαφή οδηγία να χρησιμοποιηθούν καλλιτέχνες αλλά και τεχνικοί της αγοράς.
Την ίδια ώρα και καθώς δεν υπάρχουν σαφείς ανακοινώσεις, πολλοί είναι οι θεατρικοί παραγωγοί και οι καλλιτέχνες που σκέφτονται να κάνουν προτάσεις για δράσεις σε δήμους ανά την χώρα που διαθέτουν θέατρα και κατάλληλους ανοιχτούς χώρους. Είναι κάτι που επιθυμούν άλλωστε πολλοί δήμαρχοι που αυτή την στιγμή εξετάζουν τα κόστη και τα δεδομένα για την εφαρμογή των κανόνων ασφαλείας. Οσον αφορά στην Επίδαυρο, πρέπει να σημειώσουμε ότι μετά τους «Πέρσες» και τη «Λυσιστράτη» του Εθνικού Θεάτρου θα ακολουθήσει το τριήμερο του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος με τους «Ορνιθες» του Αριστοφάνη σε σκηνοθεσία Γιάννη Ρήγα. Ανεπιβεβαίωτες παραμένουν οι πληροφορίες για το αν τελικά θα δούμε στην Επίδαυρο και την παράσταση «Ιχνευταί» του Σοφοκλή σε σκηνοθεσία Μιχαήλ Μαρμαρινού, ο οποίος φέρεται να είναι σε ετοιμότητα για αυτό το ενδεχόμενο.
Αποζημιώσεις, συμβάσεις και το αγκάθι των ξένων παραγωγών
Σύμφωνα με το σημείωμα της καλλιτεχνικής διευθύντριας του Φεστιβάλ Κατερίνας Ευγγελάτου, έγινε η πρόταση στους καλλιτέχνες «να συμβασιοποιηθούν όλες οι παραγωγές μας που δεν θα πραγματοποιηθούν φέτος εξαιτίας της πανδημίας (στο βαθμό που αυτό είναι επιθυμητό από τους αντισυμβαλλόμενους) και να μετατεθούν για το καλοκαίρι του 2021 με τους ίδιους οικονομικούς όρους. Πρόκειται κυρίως για παραγωγές του Φεστιβάλ που θα λάμβαναν χώρα είτε στην Πειραιώς 260 είτε σε άλλους μη κατάλληλους χώρους. Επίσης,να δοθεί σε αυτές τις καλλιτεχνικές ομάδες μια εύλογη προκαταβολή επί των συμφωνημένων αμοιβών των καλλιτεχνικών συντελεστών». Σύμφωνα με πληροφορίες μας η καλλιτεχνική διευθύντρια προτείνει καταβολή του 30% του προϋπολογισμού κάθε παράστασης τώρα και μεταφορά της στο καλοκαίρι του 2021.
Δεν είναι όλοι οι καλλιτέχνες σύμφωνοι με αυτό – για παράδειγμα ο Βασίλης Παπαβασιλείου, ο Νίκος Καραθάνος, ο Εκτορας Λυγίζος εκτιμούν ότι η πρότασή τους όπως την έχουν σχεδιάσει δεν μπορεί να μεταφερθεί σε βάθος χρόνου. Το ερώτημα είναι τι θα γίνει με τις αποζημιώσεις αυτών. Και βεβαίως ένα άλλο μεγάλο ερώτημα για το οποίο το Φεστιβάλ δεν έχει τοποθετηθεί καθόλου ως τώρα είναι τι ακριβώς συμβαίνει με τους οικονομικούς διακανονισμούς για τις μεγάλες ξένες παραγωγές.
Κάποιοι ξένοι δημιουργοί και παραγωγοί έχουν ακυρώσει από μόνοι τους ήδη με το που ξέσπασε η πανδημία. Το ενδιαφέρον είναι να δούμε τι προβλέπουν οι σχετικές ρήτρες και αν το Φεστιβάλ θα κληθεί να δώσει αποζημιώσεις με βάση τις συμβάσεις και σε τι ύψος. Υπάρχει πρόβλεψη για μεταφορά και πώς; Οι ξένες παραγωγές αποτελούν μεγάλο και σημαντικό μέρος του Φεστιβάλ και ως αυτή τη στιγμή επικρατεί απόλυτη σιωπή σε σχέση με αυτό και τα οικονομικά θέματα που μπορεί να ανακύψουν. Το iefimerida.gr προσπάθησε να επικοινωνήσει με το Φεστιβάλ για απαντήσεις επί του θέματος αλλά δεν κατέστη δυνατόν και μας παρέπεμψαν στις ανακοινώσεις που έχουν γίνει ως τώρα.
Τα καζίνο και τα εισιτήρια στο βάθος του χρόνου
Ενα από τα θέματα που θέτει η καλλιτεχνική διευθύντρια στο σημείωμα που αναρτήθηκε στον ιστότοπο του Φεστιβάλ και έχει εξαιρετική σημασία είναι αυτό της οικονομικής υποστήριξης. Αναφέρεται χαρακτηριστικά: «Ταυτόχρονα είναι σημαντικό να σημειωθεί, ότι οι λύσεις αυτές αποφασίστηκαν ενώ το Φεστιβάλ βρίσκεται σε μια εξαιρετικά κρίσιμη φάση, καθώς οι οικονομικές του απώλειες θα είναι μεγάλες, αν λάβει κάνεις υπόψη του, μεταξύ άλλων, την συρρίκνωση των τακτικών επιχορηγήσεών του, τις σχεδόν ανύπαρκτες εισπράξεις από τα εισιτήρια και τα μισθώματα καθώς και την ματαίωση χορηγικών συνεργασιών». Είναι δεδομένο ότι θα υπάρξουν δραματικές απώλειες στον τομέα των εισιτηρίων. Οι πρώτες εκτιμήσεις και με δεδομένη την αβεβαιότητα των εξελίξεων στο μέτωπο της πανδημίας, είναι ότι τα έσοδα από τα εισιτήρια θα αγγίξουν τις 200.000 ευρώ ενώ ο σχεδιασμός είχε γίνει με εκτιμήσεις των 2 και πλέον εκατομμυρίων.
Επίσης είναι βέβαιο ότι στο μέλλον θα υπάρξει μείωση των εσόδων από τις δόσεις που εισπράττει παραδοσιακά το Φεστιβάλ από τα καζίνο, τα οποία από τον Μάρτιο σταμάτησαν αν λειτουργούν. Αυτό όμως δεν αντικατοπτρίζεται ακόμα στα έσοδα. Μάλιστα μόλις εισέπραξε το Φεστιβάλ τη δόση Δεκεμβρίου από το καζίνο. Ως προς την αναφορά για συρρίκνωση των τακτικών επιχορηγήσεων, πηγές στο υπουργείο Πολιτισμού μας λένε ότι δεν υπάρχει αυτό το ενδεχόμενο για φέτος. Μας λένε ότι «δεν υπάρχει καμία μείωση, το αντίθετο θα πα΄ρει το Φεστιβάλ περισσότερα για να καλύψει τις επισκευές και τις προσαρμογές των υποδομών του».