Μια δυνατή σχέση φιλίας, αυτή της Γαλλίας και της Ελλάδας, διατρανώνεται με τον πιο εύγλωττο και συναισθηματικό τρόπο στην Αθήνα: με τη διαδρομή μέσα σε σημαντικά έργα του Μουσείου του Λούβρου, που όμως από την 1η Δεκεμβρίου θα μπορούμε να δούμε στην Εθνική Πινακοθήκη κάτω από την κοινή θεματική του πορτρέτου.
Δύο συγκλονιστικά φαγιούμ σε υποδέχονται ήδη από τα πρώτα σου βήματα στην έκθεση «Τέχνη του Πορτραίτου στις συλλογές του Λούβρου» που αυτές τις μέρες στήνεται στο υπόγειο της Εθνικής Πινακοθήκης... Για την ακρίβεια, στα 2.000 τ.μ. της αίθουσας περιοδικών εκθέσεων «Ιδρυμα Αντώνιος Ε. Κομνηνός», που ανοίγει για πρώτη φορά στο κοινό.
Πρωί Δευτέρας, οι δημοσιογράφοι βρεθήκαμε να περπατάμε ανάμεσα από χαρτόνια, σκάλες με σκαρφαλωμένους εργάτες, ενώ η σκηνογράφος της έκθεσης, Κριστίν Λογκεπέ, δίνει οδηγίες.
Καθώς η αφήγηση της έκθεσης, που εστιάζει στη δύναμη του πορτρέτου, στήνεται μπροστά στα μάτια μας, διακρίνουμε την εξ αρχής πρόθεση των επιμελητών να δημιουργήσουν όχι μια απλή διαδρομή, αλλά ουσιαστικά ζεύγη αντιθέσεων και μικρών συγκρούσεων. Εικόνες αντιθετικές -μου θυμίζουν κάποιες αίθουσες στην έκθεση «Παρίσι-Αθήνα η γέννηση του ελληνικού κράτους», που παρουσιάζεται στο Παρίσι από τα τέλη Σεπτεμβρίου.
Ουσιαστικά, ο θεατής θα δει περισσότερα από 3.000 χρόνια Ιστορίας, εκκινώντας από την πιο βαθιά αρχαιότητα, από τα βασίλεια της Μέσης Ανατολής και την Αίγυπτο, διατρέχοντας την Ελληνορωμαïκή περίοδο, με τα εμβληματικά πορτρέτα του Ομήρου, του Μεγάλου Αλεξάνδρου και του Ρωμαίου αυτοκράτορα Τραïανού, για να καταλήξει στα νεκρικά προσωπεία του Φαγιούμ.
Η επιλογή των έργων συνεχίζεται με την επικράτηση του Χριστιανισμού, όταν ο ιδεαλισμός επικαλύπτει την προσωπικότητα του ατόμου, για να μας οδηγήσει τελικά στη θριαμβευτική ανάδυση του ανθρώπινης μορφής στα χρόνια της Αναγέννησης.
Διασχίζοντας το επιδεικτικό Μπαρόκ, με τα επίσημα πορτρέτα βασιλέων και ευγενών, αλλά και με τις αιφνίδιες συνταρακτικές ψυχολογικές παρεκβάσεις του, η έκθεση παρουσιάζει τους φιλοσόφους του Διαφωτισμού, αναφέρεται στη Γαλλική Επανάσταση με το συγκλονιστικό πορτρέτο του Ζακ Λουί Νταβίντ («Ο θάνατος του Μαρά»), αλλά και στον Ναπολέοντα, αρχικά θριαμβευτή, στο αριστούργημα του Αντουάν Ζαν Γκρο «Ο Ναπολέων διασχίζει τη Γέφυρα της Αρκόλης», και αργότερα, ηττημένο και εξόριστο, με τη συνταρακτική νεκρική του μάσκα.
Τέλος, η έκθεση φτάνει ως τα χρονικά όρια των συλλογών του Μουσείου του Λούβρου, με χαρακτηριστικά έργα του Ένγκρ και του Ντελακρουά.
Προσοχή: δεν υπάρχει χρονολογική ή γραμμική αφήγηση στην επιλογή και τοποθέτηση των έργων.
Η έκθεση χωρίζεται σε 13 διαφορετικές ενότητες, αρχίζοντας από τα φαγιούμ, στα πρώτα βήματα μέσα στον χώρο. Το εξιδανικευμένο προσωπείο από την Αρχαία Αίγυπτο και το ρεαλιστικό νεκρικό πορτρέτο (φαγιούμ) της Ρωμαϊκής περιόδου. Ακολουθεί το πορτρέτο-ανάμνηση, όπου οι ηγεμόνες εμφανίζονται σαν θεοί, τα αρχαία νεκρικά πορτρέτα αλλά και τα νεότερα, που έχουν ισχυρές αντιθέσεις ανάμεσα σε αυτά που εξιδανικεύουν και στα ρεαλιστικά.
Σχεδόν στην καρδιά της έκθεσης συναντάμε τα πορτρέτα εξουσίας, μετρώντας ονόματα ισχυρών και σχεδόν μυθικών προσώπων. Ο Χαμουραμπί, ο Μέγας Αλέξανδρος, ο Καρακάλλα, ο Λουδοβίκος ο 14ος, ο Βοναπάρτης στη Γέρφυρα της Αρκόλης, αλλά και το αριστούργημα του Ενγκρ, το «Πορτρέτο του Δούκα της Ορλεάνης».
Αγαπημένη θα γίνει σίγουρα η ενότητα με τα πορτρέτα γυναικών στην εξουσία, από την εποχή του Φαραώ ως τη Μαρία Αντουανέτα και τη Μαντάμ ντε Πομπαντούρ.
Στην ενότητα με τους φιλοσόφους θα δούμε να κοιτάζονται οι προτομές του Ομήρου, ένα από τα αριστουργήματα του Λούβρου που φτάνουν σε λίγες μέρες στην Αθήνα, και του Βολταίρου.
Η έκθεση κλείνει με την ενότητα των αυτοπροσωπογραφιών, κάτι σαν τις πρώιμες σέλφι της εποχής και μάλιστα με ένα γλυπτό ενός τρελού άνδρα, με χαρακτηριστικές, παραμορφωμένες εκφράσεις.
Είναι προφανές ότι καμιά κοινωνική κατηγορία δεν απουσιάζει: γυναίκες, παιδιά, οικογένειες, βασιλείς, φιλόσοφοι, σταρ της εποχής αντιπροσωπεύονται με αριστουργήματα μεγάλων καλλιτεχνών.
Ανάμεσα στους μεγάλους καλλιτέχνες θα συναντήσουμε τα ονόματα των Μποτιτσέλι, Βερονέζε, Γκρέκο, Βελάσκεθ, Ρέμπραντ, Γκόγια, Ρέινολτς, Νταβίντ, Ένγκρ, Ντελακρουά κ.ά. Είναι τα πρόσωπα της Ιστορίας και η ίδια η ζωντανή Ιστορία της Τέχνης.
Εξαιρετικό ενδιαφέρον έχει αυτό που προανήγγειλε κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου ο υφυπουργός Πολιτισμού, Νικόλας Γιατρομανωλάκης... Στην πρόσφατη επίσκεψή του στο Παρίσι, ο Ν. Γιατρομανωλάκης συναντήθηκε με τη νέα πρόεδρο και διευθύντρια του Λούβρου, Λοράνς ντε Καρ, και μαζί συζήτησαν για ένα εύρος συνεργασιών μεταξύ του Μουσείου του Λούβρου και ελληνικών μουσείων, στο πλαίσιο της δυνατής ελληνογαλλικής φιλίας.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΕΚΘΕΣΗΣ:
ΙΔΕΑ-ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ: Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα,
Διευθύντρια ΕΠΜΑΣ
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:
ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΟΥ ΛΟΥΒΡΟΥ: Λυντοβίκ Λωζιέ (LudovicLaugier)
Επιμελητής Ελληνικών, Ετρουσκικών και Ρωμαϊκών Αρχαιοτήτων Κομ Φαμπρ (Côme Fabre), Επιμελητής στο τμήμα Ζωγραφικής. Συντονισμός της έκθεσης: Αλίν Φρανσουά-Κολέν (AlineFrançois-Colin), Αναπληρώτρια Διευθύντρια Πολιτιστικού Προγραμματισμού. Νικολά Λεζύρ (NicolasLesur), Συντονιστής Εκθέσεων του Μουσείου του Λούβρου.