Υλικό των επιλογών είναι η ανάμνηση και οι αισθήσεις. Στο 10amapotheke μπαίνεις σε ένα ναΐσκο ελληνικότητας και μνήμης. Το ολοκαίνουργιο υβριδικό βιβλίο γεύσεων, ιστοριών και πορτρέτων της Μαίρη Μακ Κάρτνεϊ θυμίζει ότι μαγειρεύω σημαίνει μοιράζομαι. Φυτεύουμε βολβούς, μαζεύουμε λουλούδια, φτιάχνουμε στεφάνια.
H τελετουργία της απλής ζωής στο 10amapotheke της οδού Κωνσταντινουπόλεως
Ένας μακρόστενος πάγκος, χαμηλός. Πάνω του ακουμπισμένο ένα ροδαλό καρβέλι ψωμί. Τίποτα άλλο δεν βλέπεις πίσω από τη βιτρίνα επί της Κωνσταντινουπόλεως 82. Η γκρι επικράτεια της Ιεράς Οδού παραδίπλα, η επαναληπτικότητα στο πέρασμα των τρένων από τις σιδηροδρομικές γραμμές λίγα μέτρα παρακεί, γίνεται εγκλωβιστική, έχει κάτι το αναπόδραστο. Πού βρίσκεται η μυρωδιά του χώματος, το χρώμα, η τραχύτητα που θα ξυπνήσει τις αισθήσεις στο σπιράλ της ζωής μας στην πόλη;
Σπρώχνω τη μεγάλη, βαριά μεταλλική πόρτα πλάι στη βιτρίνα με τον μαρμάρινο πάγκο και το καρβέλι ψωμιού και μπαίνω σε έναν χώρο με εμφανές οπλισμένο σκυρόδεμα σαν να μπαίνω σε έναν χώρο διαλογισμού, λατρείας. Κεριά σιγοκαίνε σε ένα μανουάλι κάτω από τη μαρμάρινη σκάλα, τα παρατηρώ καθώς κατεβαίνω στο υπόγειο του κτιρίου από μια σκάλα από λαμαρίνα στον χώρο της σκουριάς. Η σκουριά που απηχεί τον τρόπο με τον οποίο τα κεριά φέγγουν, στον χώρο του 10amapotheke. Μια αποθήκη αισθήσεων και μνήμης που δημιούργησε η Εύα Παπαδάκη. Με το κέλυφος να κρατά τη μνήμη της προηγούμενης ζωής του.
Μυρίζει μαζί κερί εκκλησίας, σαπούνι από μια μπουγάδα με κοφτά ασπρόρουχα σε ένα μπαλκόνι της Καρπάθου που βρέθηκα το καλοκαίρι, τσάι του βουνού και ψωμί. Ψωμί μελένιο. Μυρίζει χωριό, πατρίδα, τρυφερότητα. Λίγα, αυστηρά επιλεγμένα προϊόντα που παράγονται στην Ελλάδα, υπάρχουν μέσα σε αυτή την αποθήκη των αισθήσεων. Λιβάνι φτιαγμένο στο Άγιον Όρος και δίπλα πήλινα δοχεία, φτιαγμένα στην Κρήτη για να κάψεις το λιβάνι, να μυρίσει ο χώρος, να θυμηθείς τη γιαγιά να γυρίζει στα δωμάτια. Να εξαγνίσεις.
Σκούρα καφέ κεριά από φυσικό μελισσοκέρι καίνε σε μια μεγάλη μεταλλική λεκάνη και παραπέρα μικρές μπουκιές ψωμιού προσφέρονται σαν αντίδωρο. Αν θες να θυμηθείς τι σημαίνει ψωμί, πρέπει να δοκιμάσεις αυτά τα δυο καρβέλια που φτιάχνει ειδικά για το 10amapotheke η Μαρίνα Φαρασοπούλου - ψήνεται στους φούρνους του κτιρίου κάθε Σάββατο πρωί, αφού ο χώρος λειτουργεί μόνο κάθε Σάββατο από τις 11 το πρωί ως τις 7 το απόγευμα. Ο άρτος με το μέλι, το αλάτι, την κανέλα, το κόκκινο κρασί, την καστανή ζάχαρη, το ελαιόλαδο είναι μια γεύση βελούδινη που βασιλεύει στον ουρανίσκο, εξαφανίζει κάθε προηγούμενη γεύση και διαρκεί.
Και δίπλα ένα αριστουργηματικό ψωμί χωρίς αλεύρι, με φουντούκια, αμύγδαλα, ηλιόσπορο, κολοκυθόσπορο, σουσάμι, ξερά σύκα, αυγά, αλάτι, ελαιόλαδο. Μια τόσο δα μικρή μπουκιά με τεράστιο εκτόπισμα, πληρότητα. Όταν τελειώσει το κομμάτι, απλά ονειρεύεσαι το επόμενο. Δίκταμο, τσάι του βουνού μαζεμένα με το χέρι από τα βουνά της Κρήτης σε καλούν να τα γευθείς μαζί με τα ψωμιά, προσθέτοντας θυμαρίσιο μέλι Κρήτης, μέσα σε κάποια από τις χειροποίητες πήλινες κούπες.
Η κηραλοιφή σε μορφή balm πραγματικό βάλσαμο για τα εκζέματα και τα χείλη. Τα αρωματικά κεριά χώρου μυρίζουν αλάτι, κέδρο ή ελιά. Σημειωματάρια με ολόλευκο χαρτί, πήλινα χειροποίητα σκεύη σε μαύρο και καφέ χρώμα συμπληρώνουν την γκάμα των προϊόντων. Παραδίπλα γλυπτικά έργα τέχνης, αμφορείς και βάζα και σκεύη, ειδικά επιμελημένα.
Η γλυκιά γεύση του ψωμιού, το άρωμα του ψωμιού, η τραχιά αίσθηση της κούπας με το καυτό τσάι στο χέρι, ο τρόπος με τον οποίο το κεχριμπαρένιο μέλι πέφτει στο φλιτζάνι, τα κεριά που τρεμοπαίζουν, το κερί που μυρίζει θάλασσα, το άρωμα του σαπουνιού - όλες οι αισθήσεις ξυπνούν. Και αυτοί που πρώτη φορά σε κοινώνησαν σε αυτές νιώθεις ότι είναι πλάι σου. Όπως λέει η Εύα Παπαδάκη, οι αναμνήσεις μας είναι όλα όσα αισθανθήκαμε: μυρωδιές, ήχοι, τοπία, ανάγλυφα, λέξεις, βιώματα.
Ταΐζοντας τη δημιουργικότητα με μοναδικές γεύσεις και μνήμες
Να έχει μόνο δυο ώρες για να φτιάξει ένα κέικ, να διασχίσει τη Νέα Υόρκη και να το πάει στον Τζεφ Κουνς. Να ετοιμάζει με φρικτό χανγκόβερ μια τάρτα με σπανάκι για τον Ντέιβιντ Χόκνεϊ. Να βυθίζονται στη λάσπη τα πόδια της καθώς πηγαίνει ένα μπέργκερ λαχανικών στην Έμιλι Ίβες στο φεστιβάλ Glastonbury. Aυτά είναι τα υλικά μιας υβριδικής έκδοσης μαγειρικής και πορτρέτων μόλις γεννήθηκε.
Στο βιβλίο της «Feeding Creativity» (δηλαδή ταΐζοντας τη δημιουργικότητα) που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Taschen, η φωτογράφος πορτρέτων Μαίρη Μακ Κάρτνεϊ, η κόρη του θρυλικού Πολ, μοιράζεται αγαπημένες της συνταγές που έφτιαξε για φίλους τους, διάσημους καλλιτέχνες, ανθρώπους που μας ταΐζουν με εμπειρίες και συγκινήσεις.
Το ξεφύλλισμα του βιβλίου μάς οδηγεί στην αξία τού να τρώμε μαζί, να μοιραζόμαστε την τροφή δημιουργώντας νέες εμπειρίες. Στο τρίτο της βιβλίο η Μαίρη συγκεντρώνει 60 συνταγές χορτοφαγικές και ακολουθεί τη δομή ενός ημερολογίου που μοιράζεται με διάσημους φίλους της.
Μεταξύ των συνταγών της υπάρχουν τα «Skywalker Ranch Bars» που φτιάχνει για τον Τζορτζ Λούκας, το «Feel-Good Smoothie για την αδελφή της Στέλλα -τη γνωστή σχεδιάστρια μόδας- αλλά και τις Τζίτζι και Μπέλα Χαντίτ, pancakes για την Κάμερον Ντίαζ, γαλλική τάρτα ροδάκινο για την dame Τζούντι Ντεντς… Στολίζει με πολύχρωμα springles το λευκό γλάσο στο διώροφο κέικ που έφτιαξε για τον βασιλιά της pop κουλτούρας, τον Τζεφ Κουνς.
Σκεφτόταν ποια συνταγή θα ταίριαζε σε κάθε έναν από τους διάσημους φίλους της, την έφτιαχνε και πήγαινε σπίτι τους, ή στο στούντιό τους φέρνοντας μαζί το κέρασμα. Σαν τις θείες και τις νονές που αγαπήσαμε, που δεν έρχονταν ποτέ με άδεια χέρια στην επίσκεψη. Είχαν πάντα μια λιχουδιά που ήξεραν ότι μας ξετρελαίνει. Έτσι έγινε και με τη Μαίρη. Ξύπνησαν αναμνήσεις. Πολλοί άρχισαν να της μιλάνε για τις μαμάδες τους, τα φαγητά της παιδικής τους ηλικίας, ιστορίες που έλαβαν χώρο σε κουζίνες ή γύρω από ένα τραπέζι.
Να μια ωραία ιστορία που αφηγείται η Μαίρη Μακ Κάρτνεϊ: Το διαβόητο δίδυμο εικαστικών Gilbert and George ζουν στο ανατολικό Λονδίνο σε ένα σπίτι που δεν διαθέτει κουζίνα. Δεν τη χρειάζονται, αφού τρώνε στο ίδιο καφέ κάθε βράδυ, στο Μangal1, όπου υπάρχει το ίδιο τραπέζι πάντα ρεζερβέ για αυτούς. Τρώνε το ίδιο φαγητό. Αποφάσισε να δημιουργήσει το αγαπημένο τους σάντουιτς με μαρούλι, ντομάτα και μπέικον (BLT), χωρίς φυσικά το μπέικον, αλλά με φυτική πρωτεΐνη στη θέση του.
Κοιτούσαν με παραξενεμένο ύφος το σάντουιτς, κάποια στιγμή ο Γκίλμπερτ τής είπε «δεν νομίζω ότι πρόκειται να το φάμε». Ο Τζορτζ αντέδρασε «όχι, θα το δοκιμάσουμε». Έτσι, για ένα και μοναδικό γεύμα διατάραξαν τη συνήθεια χρόνων. Αντίστοιχες ιστορίες παρουσιάζονται στο βιβλίο, μαζί με τις συνταγές και την εμπειρία της δοκιμής τους.
Ο Νοέμβριος των λουλουδιών
Οι ελαφριές καρό κουβέρτες και τα μαλακά πατσγουόρκ παπλώματα επιτέλους κατεβαίνουν από την ντουλάπα, το φθινόπωρο είναι περίπου εδώ. Στρεφόμαστε στο σπίτι, προετοιμαζόμαστε ψυχολογικά για τα Χριστούγεννα. Τα σπίτια μας ζεσταίνονται. Η ιδέα να φτιάξουμε μόνοι μας στεφάνια με λουλούδια και βότανα ή τα χριστουγεννιάτικα στεφάνια που θα στολίσουμε αλλά και θα δωρίσουμε γίνεται ενδιαφέρουσα. Όπως και να φυτέψουμε τους βολβούς για την άνοιξη, να γεμίσουμε με βότανα το μπαλκόνι.
Αν η ενασχόληση με την κηπουρική δεν σας γοητεύει, διαβάστε την περιγραφή του Τρούμαν Καπότε. «Στον κήπο μου, μετά τη βροχή μπορείς να ακούσεις, έστω και αμυδρά, τα λουλούδια μου να ανθίζουν». Ίσως έτσι της δώσετε μια δεύτερη ευκαιρία.
Πώς να το κάνεις; Υπάρχουν τα σούπερ σεμινάρια που διοργανώνει το Secret Garden. Ανακοινώθηκε ήδη το εργαστήριο για το χριστουγεννιάτικο στεφάνι. Ήδη από τον Σεπτέμβριο λειτουργεί το «The Secret Garden School», για όσους ενδιαφέρονται για την ανθοδετική, αγαπούν τα λουλούδια, έχουν ανάγκη να γίνουν δημιουργικοί, να αγγίζουν τα πέταλα, ακόμα και να τρυπηθούν από αγκάθια.
Υπάρχουν όμως και λογαριασμοί στο Instagram που μπορεί να ακολουθήσει όποιος ενδιαφέρεται. Έχω «κολλήσει» στον λογαριασμό @aboutgarden. Ξεκίνησα από τα απλά, ένα στεφάνι με φύλλα δάφνης -πόσο ελληνικό φυτό- που κρέμασα στην κουζίνα και μου θυμίζει αρχαιοελληνικές πτυχώσεις ενός αγάλματος. Όταν οι φακές χυλώνουν, τραβώ ένα φύλλο και το ρίχνω μέσα. Tώρα ετοιμάζομαι για ένα πιο τολμηρό βήμα με πρωταγωνίστρια τη λεβάντα.