Σεπτέμβριος και ενοχικά μετά από ένα αδυσώπητο καλοκαίρι επιστρέφουμε σε μικρές δονήσεις υλικού πολιτισμού με τις επιλογές της εβδομάδας.
H αγάπη του Ηλία Καφούρου για τα video games και στο νέο μαντήλι Hermès
Eίναι σπουδαίο μέσα στο πέλαγος που συνθέτουν τα μεταξωτά μαντήλια του οίκου Hermès να μπορείς ακαριαία να ξεχωρίζεις την υπογραφή του καλλιτέχνη που το σχεδίασε. Αυτή είναι η περίπτωση του Ελληνα εικαστικού που συμπληρώνει σχεδόν 10 χρόνια συνεργασίας με τον ιστορικό οίκο, σχεδιάζοντας μαντίλια, το εμβληματικό αξεσουάρ του οίκου, συνώνυμο της κομψότητας. Το κάνει όμως χωρίς να υποκύπτει σε αυτοπεριορισμούς και χωρίς να σαστίζει από το μέγεθος του θρυλικού οίκου, διατηρώντας ατόφιο τον κώδικά του, την ιδιοσυγκρασία τους, τις πηγές έμπνευσης, το χιούμορ του, αλλά και τις αγαπημένες του συνήθειες.
Πριν από χρόνια ήταν το φλίπερ που πρωταγωνιστούσε στο μαντίλι «and the winner is?» το πρώτο της αντρικής συλλογής που κυκλοφόρησε ο γαλλικός οίκος, για παράδειγμα. Το 2021 ήταν το συλλεκτικό μαντήλι που δημιούργησε για λογαριασμό του οίκου που επιθυμούσε να τιμήσει τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Τώρα είναι η σειρά του αγαπημένου του Tetris και των video games της εφηβείας και της νιότης του.
To νέο μαντήλι που δημιούργησε για τον οίκο Hermès σε διάσταση 90x90 και που μόλις κυκλοφόρησε συνδυάζει την αγάπη του Καφούρου για το παιχνίδι tetris και τα χαρακτικά του βιβλίου Della Cavalleria της συλλογής Emile Hermès. Σε πέντε διαφορετικές χρωματικές συνθέσεις, το μεταξωτό μαντήλι με το Hermès γραμμένο στη μέση με τη λογική του Tetris θα μπορούσε κάλλιστα να φορεθεί αλλά και να γίνει έργο τέχνης στον τοίχο.
Το πιο περιζήτητο βιβλίο της εποχής: Αrchive της Sofia Coppola
Ήταν ακριβώς 20 χρόνια πριν σαν σήμερα που έκανε παγκόσμια πρεμιέρα το «Lost in Translation» της Σοφία Κόπολα. Ενας σταθμός όχι μόνο για την σκηνοθέτιδα, για τον Μπιλ Μάρεϊ και την Σκάρλετ Γιόχανσον αλλά για μια ολόκληρη εικονογραφία, αισθητική, διάθεση. Το Τόκιο κινηματογραφημένο με την αψιά μοντερνικότητα της Κόπολα, η μελαγχολία των πρωταγωνιστών, το αδιανόητο coolness τους έφτιαξε χαρακτήρες που έγιναν ακόμα και πρότυπα συμπεριφοράς.
Καθώς βγαίνει η νέα της ταινία για τη ζωή της Πρισίλα Πρίσλεϊ, της μοναδικής συζύγου του Έλβις, το έργο και η αισθητική της Κόπολα γίνονται ένα είδος συμβόλου και παρακαταθήκης. Παρακολουθώ τις τελευταίες μέρες, μέσα στον αναβρασμό της εβδομάδας μόδας στη Νέα Υόρκη, ότι όλοι αναφέρονται, φωτογραφίζουν, σχολιάζουν το νέο βιβλίο που βγήκε από τις εκδόσεις Mack, το 488 σελίδων «Archive Sofia Copolla». Και την ίδια στιγμή, βρίσκομαι να το ξεφυλλίζω στο αγαπημένο Hyper Hypo (Boρέου 10).
Με ένα αχνό ροζ εξώφυλλο, τόσο ταιριαστό στον τρόπο που προσεγγίζει την γυναικεία ψυχοσύνθεση για να φωτίσει τις σκληρές πλευρές της, το βιβλίο αρχείο για το έργο και την ζωή της Σοφία, έχει φωτογραφίες από παρασκήνια, ιδιωτικές στιγμές, ατελιέ, διαμερίσματα, το οργανωμένο χάος της που οδήγησε σε ταινίες με μοναδικό στυλ. Από τις «Αυτόχειρες Παρθένες», στην Μαρία Αντουανέτα, στο Lost in Translation, τώρα στην Πρισίλα, τα πάντα έχουν έναν εσωτερικό δυνατό κώδικα.
Πρόκειται για το πρώτο βιβλίο της Σοφία Κόπολα και αποκαλύπτει το σύμπαν που μέρος του μόνο είναι οι οκτώ ταινίες που έχει γυρίσει κατορθώνοντας να βρει το δικό της niche στον χώρο του κινηματογράφου, τόσο μακριά από την επικράτεια του πατέρα της. Φωτογραφίες, αποκόμματα, σημειώσεις, moodboards, σελίδες σεναρίων, polaroids από τις πρωταγωνίστριες και μούσες της, δείγματα υφασμάτων, εξώφυλλα, εικόνες από πάρτι και μια μεγάλη συνέντευξη στην δημοσιογράφο Lynn Hirschberg περιλαμβάνονται στην έκδοση.
Νεκρή φύση, τόποι, και στη μέση η συγκίνηση
Εργα που άρχισαν να ζωντανεύουν, με λάδι και ακουαρέλα, λίγο πριν την πανδημία και τις μέρες μας, έργα του από την μικρή κλίμακα της νεκρής φύσης μέσα στην κουζίνα ή στην βεράντα (θεραπευτήριο τις μέρες του εγκλεισμού) μέχρι τα μεγάλα έρημα ανθρώπων τοπία της περιφέρειας, εκθέτει ο ζωγράφος και αρχιτέκτονας Μελέτης Λούκος στο Πολιτιστικό Κέντρο Μελίνα ως και τις 22 Σεπτεμβρίου.
Κάθε κάδρο μια καρτποστάλ από έναν τόπο, μια στάση σε διαφορετικά τοπία, απέραντα χωράφια, πεδιάδες, ροζιασμένες ελιές, σπαρτά, στο βάθος σχεδόν πάντα μια θάλασσα. Σχοινούσα, Τήνος, Σίφνος, Μάνη, Ταΰγετος, Χίος. Οι τόποι ανέπαφοι, χωρίς παρουσία ανθρώπου, με την κίνηση του αέρα στις φυλλωσιές. Μια εικόνα ονειρική αλλά και μαζί ερμητική. Μια μελαγχολία παρά τα χρώματα, την ανοιχτωσιά -ίσως να φταίει ο τρόπος που κοιτάμε πλέον τα τοπία, τους τόπους, μετά τις καταστροφές που έζησε η Ελλάδα αυτό το καλοκαίρι. Νοσταλγία. Τα μεγάλα τοπία του Λούκου έφτασαν να εκτεθούν, τυχαία, την στιγμή που η νοσταλγία και η solastalgia κυριαρχούν.
Και μετά, στο βάθος της αίθουσας, οι νεκρές φύσεις. Που είναι τόσο οικείες, τόσο διάσπαρτες με την παρουσία του ανθρώπου, την απόλαυση, την μοιρασιά. Φρούτα σε παλιές κεραμικές πιατέλες, πήλινες κούπες και λουλούδια στην βεράντα, λεμόνια σε σκεύη ή πάνω σε μια πάνινη πετσέτα έτοιμα να χρησιμοποιηθούν. Και εδώ, σε αυτές τις νεκρές φύσεις, η πινελιά δημιουργεί την αίσθηση του αέρα που αναπνέει στον χώρο, ίσως και του αέρα που σήκωσε η κίνηση ενός ανθρώπου.
Η φύση και η νεκρή φύση. Με έναν τρόπο αναπάντεχο αλλά με γερή σύνδεση υπογείως, τα έργα του Μελέτη Λούκου δεν χρειάζεται να έχουν μορφές ανθρώπων μέσα για να νοηματοδοτηθούν ή να συμβολίσουν. Σε κάθε ένα από αυτά, ο θεατής εισέρχεται με τον δικό του τρόπο και τα κατοικεί με βάση το βίωμα και το συναίσθημα της στιγμής. Και σε κάθε κοίταγμα κάτι νέο τροδοφοδοτείται. Στον κατάλογο της έκθεσης, ο Μελέτης Λούκος σημειώνει μια φράση από τη συνομιλία του Πικάσο με τον Κρίστιαν Ζερβός. «Ο καλλιτέχνης είναι δέκτης συγκινήσεων που δεν έχει σημασία από που πηγάζουν». Το αυτό ισχύει για τον καλλιτέχνη, σκέφτομαι μέσα στον ισόγειο χώρο του Πολιτιστικού Κέντρου Μελίνα στο Θησείο.
Ενα ταξίδι με οδηγό το απεριτίβο στο Ρουφ
Δύο φίλοι ταξιδεύουν στην Ιταλία και τραγουδάνε δυνατά το «Felicità» του Αλ Μπάνο και της Ρομίνα Πάουερ. Γυρνάνε στο νότο, πάνε στην Τοσκάνη, στη Φλωρεντία, μυούνται στην αμιγώς ιταλική τελετουργία των απεριτίβι. Είναι ο Κωνσταντίνος Μπόλας και ο Αλέξανδρος Καμπέρης που όπως κάνουμε όλοι όταν ανακαλύπτουμε μια νέα εμπειρία που μας συναρπάζει, σκεφτόμαστε πώς θα μπορούσαμε να την φέρουμε στη χώρα μας, να κάνουμε μια επιχείρηση πάνω σε αυτήν.
Τα χρόνια πέρασαν, η ιδέα μέστωσε και μαζί με τον Γιώργο Μαθιουδάκη, δημιούργησαν στο Ρουφ, στη Μεγάλου Βασιλείου 40, το «Felicità». Eκεί όπου στεγαζόταν ένας φούρνος στη δεκαετία του ’50, τώρα δημιουργήθηκε ο ναός του απεριτίβο. Πίσω από το Μουσείο Μπενάκη της Πειραιώς, στις παρυφές της Τεχνόπολης μια μπάρα 8 μέτρων και αρκετά τραπέζια, σε έναν χώρο που θυμίζει εσωτερικό αίθριο, απεριτίβι, κοκτέιλ, επιλεγμένα κρασιά και αλμυρές γεύσεις που τα συνοδεύουν έχουν βρει το δικό τους κοινό. Η λιθοδομή και άλλα στοιχεία της δεκαετίας του ’50 διατηρήθηκαν.
Μπαρ μάνατζερ είναι ο Μάριος Ηλιόπουλος (Six Dogs, Architects of Time) που επέλεξε για τα απεριονόματα από ταινίες της Cinecitta, απολύτως συνεπής με την ιταλική ιδιοσυγκρασία, ενώ δημιούργησε και ποτά χωρίς αλκοόλ. Το negroni κυριαρχεί τόσο στην κλασική του μορφή (αρωματισμένο με φρέσκο κόλιανδρο), όσο και σε άλλες επτά εκδοχές, το coffee negroni με τον αφρό λεμονιού. Κοκτέιλ αλλά και λίστα 40 ετικετών κρασιού υπάρχουν επίσης στον κατάλογο.
Apericena σημαίνει πίνω το απεριτίβο και τρώω μαζί κάτι που ταιριάζει. Η στρατηγική αυτή υπάρχει βέβαια στο «Felicità». Πρωταγωνιστούν τα cicchetti (τσικέτι), τα γνωστά από τη Βενετία αλμυρά σνακ για το απεριτίβο, όπως ψωμάκια με αγκινάρα ή σαρδέλες, τα αχνιστά μύδια, οι πολπέτες με σάλτσα γκαρπάτσο, η μορταδέλα με μπουράτα και φιστίκι Αιγίνης, η φοκάτσια με καπονάτα, η πίκλα αγγούρι τεμπούρα κ.ο.κ.