Τί έχουμε μάθει πλέον μετά από 10 και πλέον χρόνια οικονομικής κρίσης; Κατά πόσο η πανδημία επιτρέπει την επιστροφή στην πρότερη «κανονικότητα»; Ποιούς και πώς εμπιστευόμαστε πια; Υπάρχει κάτι χειροπιαστό ύστερα από τόσες ταλαιπωρίες;
Μια πραγματική κραυγή αγωνίας είναι το θεατρικό έργο «ENRON» της αγγλίδας συγγραφέως Λούσι Πρεμπλ που παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα από τις 24 Μαρτίου ως τις 17 Απριλίου στο θέατρο ΕΛΕΡ, σε σκηνοθεσία Αρη Λάσκου.
Βασισμένο στα πραγματικά γεγονότα του «μεγαλύτερου εταιρικού σκανδάλου όλων των εποχών» όπως χαρακτηριστικά έγραψε η εφημερίδα Washington Post, με έμφαση στη μυθοπλασία όμως, το έργο παρουσιάζει επί σκηνής την επί δεκαετία φρενήρη οικονομική ανάπτυξη του αμερικανικού κολοσσού ενέργειας ΕΝRΟΝ, ο οποίος από συνολική αξία υπολογιζόμενη σε 60 δισεκατομμύρια δολάρια, πτώχευσε σε μόλις 16 μήνες το 2001, μέσα σε μια πρωτοφανή τότε οικονομική καταστροφή που άφησε περισσότερους από 20.000 ανέργους κι εξαφάνισε 28 δισεκατομμύρια δολάρια μισθούς και συντάξεις. Οπως αποκαλύφθηκε, από τις αρχές της δεκαετίας του ‘90 η εταιρεία δημοσίευε παραποιημένους ισολογισμούς. Το σκάνδαλο της ΕΝRΟΝ παρέσυρε στη διάλυση και την ελεγκτική εταιρεία Arthur Andersen η οποία υπέγραφε τους ισολογισμούς του ενεργειακού κολοσσού.
Πρόκειται για το δεύτερο θεατρικό της 41χρονης σήμερα συγγραφέως. Γράφτηκε το 2009 και της απέφερε μία υποψηφιότητα βραβείου Ολίβιε για το Καλύτερο Νέο Εργο. Εν προκειμένω, πέντε ηθοποιοί (Μάνος Βαβαδάκης, Χρήστος Κοντογεώργης, Καλλιόπη Παναγιωτίδου, Γιάννης Παναγόπουλος, Γωγώ Παπαϊωάννου) επιδίδονται σε μία άσκηση ρυθμού ακριβείας αποδίδοντας τους τέσσερις βασικούς ρόλους (πρόεδρος, γενικός διευθυντής, οικονομικός διευθυντής και μεγαλοστέλεχος της εταιρείας) αλλά κι ένα πλήθος υποστηρικτικών υπόλοιπων (από σκηνές πλήθους χρηματιστών ή δικηγόρων μέχρι τον κυβερνήτη Αρνολντ Σβαρτζενέγκερ και τους...αδελφούς Λήμαν).
Προπομπός της κρίσης
Ωστόσο, στο έργο της Πρεμπλ θα χρησιμοποιηθούν αποσπάσματα από τις έρευνες των Μπέθανι ΜακΛιν και Πίτερ Ελκιντ «ENRON: Καρχαρίες στο δωμάτιο» και του Κουρτ Αϊχενβαλντ «Σκάνδαλο ΕΝRΟΝ: Η συνωμοσία των ηλιθίων» δημιουργώντας μία αντίστιξη επί σκηνής μεταξύ του επινοημένου υλικού και του ντοκουμέντου κι εμβαθύνοντας περισσότερο στην έρευνα της αληθινής ιστορίας της συγκεκριμένης κατάρρευσης.
Μέσα από γρήγορες αλλαγές χώρου και χρόνου, λόγο και ρυθμό εξίσου ταχείς και ύφος που ισορροπεί μεταξύ κυνικότητας και μαύρου χιούμορ, αφηγούνται στην παρούσα ιστορική συγκυρία (κατά την οποία, ενώ η οικονομική κρίση είναι πλέον πίσω η πανδημία δεν αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας για «αναίμακτη» επιστροφή στον πρότερο βίο), το πού μπορεί να φτάσει η ανθρώπινη επινόηση και αδηφαγία όταν οι «συνθήκες» το επιτρέψουν.
Ξεκινώντας από το 1992 και φτάνοντας στο 2001, το κοινό παρακολουθεί το πώς μια «ιδέα» για δημιουργική λογιστική οδηγεί τελικά σε μια γιγαντιαία εταιρεία-μαύρη τρύπα της οποίας η πορεία επηρέασε τα πάντα (δικηγόρους, ορκωτούς λογιστές, αναλυτές αγοράς, χρηματιστήριο, κυβερνήτες, νομοθέτες), αυξάνοντας κατακόρυφα τα κέρδη των ίδιων των εταίρων (οι οποίοι την ίδια στιγμή καταλήστευαν την εταιρεία τους) για να γκρεμιστεί, τελικά, σαν πύργος από τραπουλόχαρτα και ν΄αποτελέσει θλιβερό προπομπό της επερχόμενης, τότε, παγκόσμιας οικονομικής κρίσης.