Στο πολιτιστικό επίκεντρο της Ευρώπης θα βρίσκεται το 2023 η Ελευσίνα.
Στις 4 Φεβρουαρίου θα πραγματοποιηθεί στο παράκτιο μέτωπο η τελετή έναρξης της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας και οι εργασίες προετοιμασίας συνεχίζονται αμείωτες. Οι υποδομές της πόλης και πολύ περισσότερο της διοργάνωσης, αποτέλεσαν άμεση προτεραιότητα για τη δημοτική Αρχή αυτή την τριετία.
Ο γενικότερος σχεδιασμός προέβλεπε όχι μόνο την αναβάθμιση και αξιοποίηση των κτιριακών υποδομών, αλλά και την απόκτηση εμβληματικών κτιρίων, με στόχο φυσικά να συνδράμουν στη διοργάνωση, αλλά και να παραμείνουν ως παρακαταθήκη στους δημότες και να ενισχύσουν τα επόμενα χρόνια την ανάπτυξη της πόλης.
Ιστορικά κτίρια που απέκτησε ο δήμος
Στο πλαίσιο αυτό και αξιοποιώντας χρηματοδοτήσεις από διάφορα προγράμματα, αποκτήθηκαν από τον δήμο ή παραχωρήθηκαν σε αυτόν, ιστορικά κτίρια όπως το παλαιό Δημαρχείο, που έχει ήδη επισκευαστεί και είναι έτοιμο προς χρήση και το πρώην ΙΚΑ, το οποίο ήταν ανεκμετάλλευτο και τώρα θα στεγάσει υπηρεσίες του δήμου που θα εξυπηρετήσουν τις ανάγκες της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας, καθώς και τις πάγιες ανάγκες των δημοτών, αλλά αποκτήθηκε κι ένας παλιός ερειπωμένος κινηματογράφος, το «Σινέ Ελευσίς», άμεσα συνδεδεμένος με τη ζωή και τις μνήμες των κατοίκων.
Αποκτήθηκε κτήμα σε προνομιακή θέση στο παραλιακό μέτωπο, για να γίνει χώρος πολιτιστικών εκδηλώσεων, αλλά κι ένα ακίνητο προς ενίσχυση των υποδομών, καθώς θα μετατραπεί σε μεγάλο πάρκινγκ, το οποίο θα εξυπηρετήσει τις ανάγκες των επισκεπτών του αρχαιολογικού χώρου, αλλά και την πόλη γενικότερα, αφού θα βοηθήσει καθοριστικά στην προσβασιμότητα και κυρίως στην αποσυμφόρηση του φορτίου οχημάτων στις κεντρικές οδούς.
Και έχει ήδη συμφωνηθεί η απόκτηση έκτασης σε υποβαθμισμένη περιοχή, όπως είναι αυτή δίπλα στο Αεροδρόμιο, η «Όαση» όπως την αποκαλούν οι κάτοικοι, ένα παλιό κάμπινγκ που θα μετατραπεί σε πάρκο και σε χώρο αναψυχής και αθλοπαιδιών.
Σε εμβληματικά κτίρια πραγματοποιούνται έργα αποκατάστασης, όπως στην καμινάδα του παλιού εργοστασίου ΙΡΙΣ και στον ιστορικό πύργο με το ρολόι στον λόφο του αρχαιολογικού χώρου. Πλήρως θα αποκατασταθεί και το ιστορικό νεοκλασικό κτιριακό συγκρότημα του κτήματος Μορφόπουλου, το οποίο έχει κριθεί διατηρητέο, ενώ γίνονται έργα ανάπλασης και παρεμβάσεις στο παραλιακό μέτωπο, στην πλατεία Ηρώων, που βρίσκεται σε κεντρικό σημείο της πόλης, αλλά και σε τμήμα της Ιεράς Οδού, όπου οι εργασίες περιλαμβάνουν χάραξη ποδηλατοδρόμου, διαπλατύνσεις πεζοδρομίων, κατασκευές κυκλικών κόμβων και νησίδων, διαμόρφωση χώρου πρασίνου, αποκατάσταση οδοφωτισμού από LED και παρεμβάσεις για την εξυπηρέτηση των ΑμεΑ.
Ακόμη, η Άνω Ελευσίνα αποκτά για πρώτη φορά δικό της πολιτιστικό χώρο, αφού πέρα από την αποκατάσταση του «Σινέ Ελευσίς», το οποίο αγόρασε ο δήμος για να γίνει θεατρική σκηνή και θα φιλοξενήσει παραστάσεις, κινηματογραφικές προβολές και καλλιτεχνικές δράσεις της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας, η περιοχή θα στεγάσει και μέρος της πολιτιστικής ιστορίας του τόπου.
Και υπάρχει και η εξαγγελία ανέγερσης του Μουσικού Γυμνασίου και Λυκείου, που μπορεί το έργο αυτό να μην συνδέεται με την Πολιτιστική Πρωτεύουσα 2023, όμως εντάσσεται στο γενικότερο πολιτιστικό αποτύπωμα που θέλει να αποκτήσει η πόλη.
Στα αξιοσημείωτα είναι η συμβολή της ιδιωτικής πρωτοβουλίας στην υλοποίηση των έργων, καθώς πολλές μελέτες και εργασίες είναι χορηγία εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην πόλη και στέκονται αρωγοί.
«Η ανάληψη της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας μάς έδωσε δυνατότητες»
«Ο άξονας που κινηθήκαμε ως προς τις υποδομές ήταν κατ' αρχήν ο φάκελος που είχε κατατεθεί για την ανάληψη της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο αντιδήμαρχος Τεχνικών Υπηρεσιών και Πολεοδομίας Αθανάσιος Μαυρογιάννης και εξηγεί: «Οπότε έχουμε τις υπάρχουσες υποδομές, οι οποίες ήταν ενταγμένες στον φάκελο της υποψηφιότητας και προέκυψαν τρεις καινούργιες. Το ΙΡΙΣ, η Ελαιουργική και το Κέντρο Δεξιοτήτων, εκ των οποίων το Κέντρο ήδη λειτουργεί. Το ΙΡΙΣ, το οποίο έχει παραχωρηθεί στον δήμο για 99 χρόνια, τελεί υπό κατασκευή και μέχρι την άνοιξη θα έχει ολοκληρωθεί και ως προς την Ελαιουργική και τις αποθήκες της, λόγω της παλαιότητας ως κτίριο, ανέλαβε η Περιφέρεια και δημοπράτησε το έργο, αλλά βγήκε άγονος ο διαγωνισμός και είναι το μόνο κτίριο που δεν μπορεί να είναι έτοιμο στο πλαίσιο της διοργάνωσης. Γίνονται όμως οι ενέργειες από τον δήμο, ώστε αυτό το ακίνητο να διαμορφωθεί και να αξιοποιηθεί σαν πολιτιστική παρακαταθήκη.
Από εκεί και πέρα, εμείς προχωρήσαμε στην αγορά ενός παλαιού και ιστορικού για την πόλη μας κινηματογράφου, του ''Ελευσίς'', έχει υπάρξει κι ένα μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ δήμου, Πολιτιστικής Πρωτεύουσας και ΕΛΠΕ, όπου αναλαμβάνουν τα Ελληνικά Πετρέλαια τη μελέτη κατασκευής του έργου, έτσι ώστε να είναι κι αυτό έτοιμο για τις ανάγκες της διοργάνωσης και γενικότερα της πόλης».
Στην ερώτηση, αν η απόκτηση εμβληματικών κτιρίων και ακινήτων αποτελούσε γενικότερη στρατηγική της δημοτικής Αρχής και θα την υλοποιούσαν ανεξάρτητα από τις ανάγκες για την Πολιτιστική Πρωτεύουσα, ο αντιδήμαρχος Ελευσίνας απαντά: «Ο δήμος τα τελευταία δύο χρόνια προχώρησε σε απαλλοτριώσεις χαρακτηρισμένων ακινήτων, όπως είναι του Μορφόπουλου και σε αγορές ακινήτων. Εξασφάλισε τους πόρους για την απόκτησή τους, μέσω της χρηματοδότησης από το Υπουργείο Εσωτερικών, λόγω της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας. Ναι μεν λοιπόν, ήταν στον σχεδιασμό του δήμου η απόκτηση και η αξιοποίηση αυτών των ακινήτων, αλλά η Πολιτιστική Πρωτεύουσα μάς έδωσε αυτή τη δυνατότητα».
Αναβαθμίζεται το παραλιακό μέτωπο
Ο κ. Μαυρογιάννης γίνεται «ξεναγός» μας στην «περιήγηση» των υποδομών της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας κι ένα από τα τελευταία σχέδια που υλοποιήθηκε, είναι η παραχώρηση για δέκα χρόνια του Αναψυκτηρίου και του θερινού κινηματογράφου στην παραλία, γεγονός που δίνει πλέον τη δυνατότητα στον δήμο να προχωρήσει σε ουσιαστικές παρεμβάσεις προς αξιοποίησή τους, κάτι που μέχρι τώρα δεν ήταν εφικτό. Τα δύο ακίνητα βρίσκονται δίπλα το ένα με το άλλο και θα αποκατασταθούν πλήρως, προκειμένου να εξυπηρετήσουν δράσεις της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας, ενώ παρεμβάσεις θα γίνουν και στην περιοχή γύρω τους, στο πλαίσιο της γενικότερης αναβάθμισης του παραλιακού μετώπου.
«Ένα σημαντικό μέρος της στρατηγικής έπεσε φυσικά στο παραλιακό μέτωπο και μάλιστα ένα τμήμα του, δεν έχει να κάνει μόνο με υποδομές ως προς την Πολιτιστική Πρωτεύουσα, αλλά εκπονήθηκε μελέτη συνολικά για αστική ανάπλαση ενός μεγάλου τετραγώνου της πόλης, που φτάνει μέχρι την Ιερά Οδό, οπότε ανάπλαση γίνεται και στο κομμάτι αυτό της Ιεράς Οδού», μας λέει ο κ. Μαυρογιάννης και συνεχίζει:
«Το Αναψυκτήριο και ακριβώς δίπλα του ο θερινός κινηματογράφος, ήταν μέχρι πρότινος στη χερσαία ζώνη λιμένος και μάλιστα εντός αιγιαλού, που σήμαινε πως εκεί δεν μπορούσε να γίνει καμία παρέμβαση, αφού δεν ήταν ιδιοκτησίας του δήμου, αλλά ήταν του Οργανισμού Λιμένος. Με ενέργειες που έγιναν, αποχαρακτηρίστηκε από χερσαία ζώνη λιμένα κι αυτό ήταν το πρώτο και καθοριστικό βήμα. Το δεύτερο βήμα, επειδή ήταν εντός αιγιαλού και δεν μπορούσαν να γίνουν ενέργειες, με σχετική απόφαση της αρμόδιας Διεύθυνσης Δημόσιας Περιουσίας, παραχωρήθηκαν το Αναψυκτήριο, ο κινηματογράφος και ο περιβάλλων χώρος για δέκα χρόνια με δυνατότητα παράτασης, έτσι ώστε να έχουμε τη δυνατότητα να εκτελέσουμε έργο και ήδη επισκευάζεται με χορηγία εταιρείας. Ο θερινός κινηματογράφος είναι σε καλύτερη κατάσταση, επειδή για χρόνια λειτουργούσε από τη Λέσχη Ελευσίνας».
Τα εμβληματικά κτίρια
Ως προς τα εμβληματικά κτίρια, επισημαίνει: «Σχετικά με την αποκατάσταση του εμβληματικού πύργου με το ρολόι, δεν υπήρχε στον φάκελο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας, όμως σε συνεργασία με τον κ. Μαρμαρινό, μας δόθηκε η δυνατότητα ως δήμος να καταθέσουμε τεκμηριωμένο αίτημα, έτσι ώστε να χαρακτηριστεί νεότερο μνημείο και πράγματι χαρακτηρίστηκε, οπότε εκπονείται η μελέτη για την αποκατάστασή του. Και εκεί έχουμε εξασφαλισμένη χορηγία από εταιρεία της περιοχής, για τη χρηματοδότηση του έργου.
Το διατηρητέο του κτήματος Μορφόπουλου, είναι ένα κτίριο των αρχών του 20ου αιώνα, απαλλοτριώθηκε από τον δήμο και εκπονείται η σχετική μελέτη. Επειδή είναι διατηρητέο έχει ιδιαίτερη αντιμετώπιση ως κτίριο, για την ανάπλαση και αξιοποίησή του. Τελικά, ακόμη και έργα που δεν ήταν ενταγμένα στην Πολιτιστική Πρωτεύουσα, όλα έχουν μια σχέση μαζί της, αφού μπορεί να είναι ανεξάρτητα, ωστόσο αποτελούν παρακαταθήκη της».
Ειδική αναφορά γίνεται και στις αναπλάσεις, αφού ο κ. Μαυρογιάννης λέει: «Ένα άλλο έργο, που ήταν προγραμματισμένο και εξαρτήθηκε από την Πολιτιστική Πρωτεύουσα, ήταν η ανάπλαση της πλατείας Ηρώων. Επίσης σημαντικό έργο, που βρίσκεται σε εξέλιξη αυτή τη στιγμή και μάλιστα είχαμε την ευτυχία στις εργασίες για την πλατεία, να αποκαλυφθεί κι ένα τμήμα της Ιεράς Οδού ανατολικά, το οποίο με μελέτη που θα εκπονηθεί από την Εφορία Αρχαιοτήτων Δυτικής Αττικής, θα αναδειχθεί σαν τμήμα ευρύτερα της πλατείας».
Και προσθέτει: «Η Πολιτιστική Πρωτεύουσα λοιπόν σαφώς βοήθησε, αλλά ενώ είχαμε πάρει το χρίσμα το 2017, έγινε πολύ μεγάλη προσπάθεια από το 2019 και μετά και μάλιστα μέσα σε δύσκολες συνθήκες, με την covid και τους περιορισμούς και νομίζω ότι ο χρόνος θα δείξει πως το αποτέλεσμα όσον αφορά στις υποδομές, θα είναι θετικό».
Η τουριστική ανάπτυξη
Βασικός στόχος φυσικά αποτελεί για την Ελευσίνα και η τουριστική ανάπτυξη. Ενόψει της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας και μέσα από ειδικό σχεδιασμό, από πρωτοβουλίες και δράσεις, ο δήμος επιχειρεί να μπει στον τουριστικό χάρτη και να αναδειχθεί σε τουριστικό προορισμό, έχοντας ως τρεις βασικούς πυλώνες την ανάδειξη της πόλης και των πλεονεκτημάτων της, τη σύνδεση του πολιτιστικού στοιχείου με τον τουρισμό και τέλος, την τοπική κουλτούρα και τη διασύνδεσή της με τη σύγχρονη κοινωνία.
Έτσι, στο συνολικό ερώτημα, τι σημαίνει για την πόλη και τους κατοίκους της η ανάδειξη σε Πολιτιστική Πρωτεύουσα, ο κ. Μαυρογιάννης απαντά: «Θεωρώ ότι έχει θετικό πρόσημο και αυτό φαίνεται ήδη στην πόλη, δηλαδή παρατηρούμε πως ήδη έχουμε αύξηση της επισκεψιμότητας και ειδικά τα σαββατοκύριακα, όχι μόνο στον αρχαιολογικό χώρο, αλλά και γενικότερα στην πόλη. Η Πολιτιστική Πρωτεύουσα έπαιξε και τον ρόλο του μεγάφωνου προς τα έξω, γιατί μέχρι τώρα η Ελευσίνα ακουγόταν μόνο ως βιομηχανική περιοχή και για τη ρύπανση. Ακουγόταν και για την ιστορία της βέβαια, αλλά η Πολιτιστική Πρωτεύουσα και η όλη προβολή που έγινε, λειτούργησε θετικά και για την τοπική οικονομία και ευελπιστούμε πως θα είναι κάτι που θα μπορέσουμε να διατηρήσουμε και μετά το 2023, να μην εξαντληθεί δηλαδή μέσα στο πλαίσιο της διοργάνωσης. Έχουν γίνει οι προσπάθειες να μπει στον τουριστικό χάρτη η πόλη. Ήδη υπάρχει πλέον ως προορισμός η Ελευσίνα και ευελπιστούμε αυτό να επεκταθεί».
Και καταλήγει: «Στις 4 Φεβρουαρίου είναι η τελετή έναρξης και είναι ένα στοίχημα αυτό για μια πόλη σαν την Ελευσίνα, του μεγέθους της και των ιδιαιτεροτήτων της και πιστεύω ότι θα το κερδίσουμε».