Η Μπλανς είναι μελαχρινή, το μεταξωτό της φόρεμα τσαλακωμένο, ο Στάνλεϊ είναι αδύνατος, μικροσκοπικός νευρώδης, το σπίτι της Νέας Ορλεάνης είναι πνιγηρό.
Η Μπλανς θέλει μαγεία είναι όμως ο ρεαλισμός του Τενεσί Ουίλιαμς αυτός που αχνίζει στο «Λεωφορείο ο Πόθος» που σκηνοθετεί ο Δημήτρης Καραντζάς.
«Tα νεύρα μου ράγισαν», λέει κ η Μπλανς Ντιμπουά. Μαζί και οι ψευδαισθήσεις της, οι ψευδαισθήσεις μεγαλείου, ρομαντισμού, κυριαρχίας του κόσμου της. Βρίσκομαι στο θέατρο Προσκήνιο για να δω το «Λεωφορείο ο Πόθος» του Τενεσί Ουίλιαμς σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καραντζά, σχεδόν 24 ώρες μετά την ανακοίνωση της νίκης Τραμπ στις αμερικανικές εκλογές.
Αυτό που λέγαμε προσδοκία ή ελπίδα, ράγισε και από μέσα βγήκε το υλικό των ψευδαισθήσεων. Η δύσπνοια αυτή της εκλογικής εξέλιξης και των αλλαγών που τρέμουμε ότι θα φέρει, έρχεται να συναντήσει την δύσπνοια ενός καλοκαιριού στη Νέα Ορλεάνη, που ο ιδρώτας κολλάει στο σώμα, στο σπίτι του Στάνλεϊ Κοβάλσκι και της Στέλλας Ντιμπουά. Εκεί που εισβάλει, κατηφορίζοντας τα σκαλιά κάτω από το φως του προβολέα σαν εξωγήινος ή σαν έκπτωτη σταρ του σινεμά -για την ακρίβεια σαν και τα δυο ακριβώς- η Μπλανς.
Το πνιγηρό διαμερισματάκι μες στη μούρη μας
Ο Δημήτρης Καραντζάς με την Μαρία Πανουργιά στη σκηνογραφία, τράβηξαν το μικροσκοπικό διαμέρισμα μπροστά, σχεδόν στην άκρη της σκηνής, αφήνοντας τον χώρο πίσω κενό -τουλάχιστον έτσι νομίζαμε. Το πνιγηρό διαμερισματάκι μες στη μούρη μας, μας κάνει να νιώθουμε σαν να βρισκόμαστε και εμείς μέσα σε αυτό, να νιώθουμε την ανάσα της Μπλανς στα υστερικά ξεσπάσματά της, να βλέπουμε τον ιδρώτα όπως βγαίνει από τους πόρους του δέρματος στις έντονες σαρκικές ερωτικές στιγμές του Στάνλεϊ και της Στέλας, να διακρίνουμε την λάμψη της τιάρας «είναι στρας, όχι διαμάντια» που φοράει η Μπλανς, του αίματος στο πρόσωπο της Στέλλας όταν ο Στάνλεϊ της χτυπά το κεφάλι στον τοίχο, να νιώθουμε την θερμοκρασία του νερού που τρέχει σχεδόν διαρκώς στο μπάνιο όπου η Μπλανς καταφεύγει διαρκώς για να ηρεμήσει τα νεύρα της.
Ανάσες, υδρατμοί, ιδρώτας, άρωμα αλκοόλ, τσιγάρα και μέσα σε όλα αυτά η Μπλανς με το λευκό μεταξωτό φόρεμα, η μελαχρινή Μπλανς της Αλεξίας Καλτσίκη, με τα κατακόκκινα χείλη, μια Μπλανς που δεν χρειάστηκε να ενδυθεί την στερεοτυπική εικόνα της ηρωίδας για να πείσει, για να γίνει η ηρωίδα -όχι ξανθιά, όχι ατσαλάκωτη. Η Καλτσίκη έφτιαξε μια σπαρακτική Μπλανς, μια αληθινή σάρκινη Μπλανς, που έκανε διαρκείς καταδύσεις στην υστερία, μετά στις ψευδαισθήσεις, στον φόβο, στην εμμονή για ποίηση και μαγεία, στον πόθο που «είναι το αντίθετο του θανάτου». Αν και όλα οδηγούσαν στον θάνατο.
Μια Μπλανς τόσο αληθινή...
Πάντα στα σκοτάδια, δεν θέλει το φως στο πρόσωπό της, να μη φανεί ότι είναι ένα ναυάγιο της ζωής, ότι έχει διωχθεί από παντού. Η ευθραυστότητά της και μαζί η αίσθησή μεγαλείου που την διακατέχει συναντιούνται σε κάθε ανάσα ή κίνηση της Αλεξίας Καλτσίκη, έχει φτιάξει μια Μπλανς τόσο αληθινή παρά τις υπερβολές που κέντησε στον ρόλο ο Τενεσί Ουίλιαμς, έχοντας φυσικά στο μυαλό του την αδελφή του που είχε προβλήματα ψυχικής υγείας.
Η Μπλανς είναι ο παλιός κόσμος της άρχουσας τάξης
Η Μπλανς είναι ο παλιός κόσμος της άρχουσας τάξης, μεγάλωσε σε ένα σπίτι με φυτεία όπου προφανώς εργάζονταν δούλοι, σε μια Αμερική που είχε αρχίσει να μετασχηματίζεται άρδην μετά τον πόλεμο, με νέες συνθήκες να διαμορφώνονται. Και έρχεται να τρακάρει πάνω στον νέο κόσμο, στο πρόσωπο του Στάνλεϊ, ενός Στάνλεϊ που είναι σαν ζώο σε κάθε του έκφανση πάνω στη σκηνή, πεινασμένος, υπαρξιακά δαρμένος, τραμπούκος, με το ένστικτο να τον οδηγεί σε κάθε του κίνηση.
Είναι ο Στάνλεϊ του Άρη Μπαλή, ολόκληρος ένα σήμα κινδύνου, ένας δυναμίτης έτοιμος να ανατιναχθεί και να σαρώσει τα πάντα. Κυρίως την Μπλανς, αυτήν που εκφράζει όσα βίωσε και όσα δεν αξιώθηκε ποτέ. Ρατσισμός, απαξίωση από τη μία, εξουσία και πλούτος από την άλλη. Και εδώ, ο Δημήτρης Καραντζάς, πήγε κόντρα στις στερεοτυπικές αναφορές του ρόλου, δεν δημιούργησε έναν Στάνλεϊ που σωματικά παραπέμπει στον Μάρλον Μπράντο όπως έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε. Ο Στάνλεϊ του δεν μοιάζει με συνδρομητή γυμναστηρίου, ο ναρκισσισμός του δεν ξεχειλίζει. Όπως και η Μπλανς του δεν μοιάζει με τις υπόλοιπες του θεατρικού κόσμου. Όπως και η σκηνή του είναι η πιο μικρή και πνιγηρή που έχω δει σε αντίστοιχες παραστάσεις.
Δεν θέλει μαγεία ο Δημήτρης Καραντζάς, θέλει ρεαλισμό σε αυτή την παράσταση που έφτιαξε, κρατώντας στα χέρια του την κλεψύδρα του χρόνου. Ο κόσμος έχει αλλάξει, οι εξουσίες έχουν αλλάξει χέρια, ο ρατσισμός σιγοβράζει όπως το καλοκαίρι στη Νέα Ορλεάνη, οι ρομαντικοί συνθλίβονται, οι οραματιστές ακυρώνονται, οι αδύναμοι είναι σκουπίδια.
Βγαίνοντας από την παράσταση τσέκαρα τι ψήφισαν στη Νέα Ορλεάνη, λίγες ώρες πριν. 60% Τραμπ. Ο Στάνλεϊ ουρλιάζει στην Μπλανς που τον λέει συνέχεια Πολωνέζο, υποτιμητικά φυσικά, ότι «Πολωνός όχι Πολωνέζος είναι το σωστό. Αλλά εγώ είμαι Αμερικανός, γεννήθηκα εδώ, στην σπουδαιότερη χώρα του κόσμου». Ποια είναι αυτή η χώρα; Και ποια είναι η χώρα στην οποία υποσχέθηκε ο Τραμπ ότι θα επιστρέψουν οι Αμερικανοί, οι μεγάλες, σπουδαίες ΗΠΑ;
Σε ποια καλοσύνη των ξένων να ελπίζεις πια χωρίς να γίνεις η Μπλανς, που βλέπει την καλοσύνη στο πρόσωπο του γιατρού που έρχεται να την πάρει για να την οδηγήσει σε ψυχιατρική κλινική. Ο Στάνλεϊ την έχει βιάσει, η αδελφή της καμώνεται ότι δεν την πιστεύει για να σώσει τον γάμο της, η Μπλανς έχει πια παρασυρθεί στον βυθό της ψυχικής της νόσου και φυγαδεύεται από την κάψα της Νέας Ορλεάνης σε έναν κήπο, πυκνό, εξωτικό που ξαφνικά φωτίζεται πίσω από το σπίτι, στο βάθος του σκηνικού που νομίζαμε ότι ήταν άδειο.
Η Στέλλα ένα καλειδοσκόπιο συναισθημάτων
Και η Στέλλα μένει στη σκηνή, με τις δικές της ψευδαισθήσεις από καιρό νεκρές και τον ρεαλισμό να είναι η δική της τιάρα με στρας, μένει να εκπροσωπεί την καλοσύνη που δεν χάνεται. Είναι τόσο υπέροχα φθαρτή, βελούδινη, τρυφερή, παραδομένη στις αισθήσεις και στα θέλω της, προσγειωμένη, αυτάρκης, ζωντανή, παραδομένη στον πόθο η Στέλλα της Δήμητρας Βλαγκοπούλου. Είναι ένα καλειδοσκόπιο συναισθημάτων, το σώμα της ένας καμβάς που αποτυπώνει όσα συμβαίνουν στη σκηνή, τα φέρει πάνω της, καθώς βλέπουμε την κοιλιά της να μεγαλώνει, να σέρνεται στο πάτωμα στις ερωτικές σκηνές, να φροντίζει σαν μάνα την Μπλανς, να γίνεται θύμα σκληρής κακοποίησης, να υπηρετεί τους άλλους, να γαληνεύει με κάποιες επιλογές της. Η Στέλλα της Δήμητρας Βλαγκοπούλου είναι το καταφύγιο, για όλους.
Λεωφορείο ο πόθος, μια παράσταση πυκνή και χυμώδης
140 λεπτά κράτησε η παράσταση και όταν ολοκληρώθηκε, μετά τα χειροκροτήματα κοίταξα το ρολόι και ξαφνιάστηκα, νόμιζα ότι έχουν περάσει μόλις 50 λεπτά, τόσο πυκνή και χυμώδης είναι η παράσταση που δημιούργησε ο Δημήτρης Καραντζάς. Προχωρώντας ακόμα πιο βαθιά στην τόσο ιδιαίτερη εικονογραφική δύναμη που έχουν πια οι παραστάσεις του, σαν να βλέπεις μεγάλους καμβάδες απλωμένους μπροστά σου που περιγράφουν με κάθε λεπτή, αδιόρατη λεπτομέρεια, ένα μεγάλο ιστορικό γεγονός. Αυτούς που βλέπουμε στα μεγάλα μουσεία του κόσμου. Πάνω στην σκηνή του θεάτρου Προσκήνιο με τον κήπο κρυμμένο στο βάθος.