Με αιχμές για καθυστερήσεις και έλλειμα ενημέρωσης και επικοινωνίας, το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος ανακοίνωσε ότι ανακαλεί την δωρεά των 4 και πλεόν εκατομμυρίων προς το ΥΠΠΟ για την ανάδειξη των αρχαιοτήτων που βρέθηκαν στο ΚΠΙΣΝ.
Ηταν τα ευρήματα που εντοπίστηκαν κατά τις εργασίες ανέγερσης του ΚΠΙΣΝ και που πάγωσαν το παγκόσμιο κοινό. ΟΙ Δεσμώτες του Φαλήρου. Μια νεκρόπολη, με ταφές που μαρτυρούν βασανισμούς νέων ανδρών. Αποφασίστηκε να συντηρηθούν και φυσικά να αναδειχθούν και τον Μάρτιο του 2021 με τις υπογραφές του υπουργού Οικονομικών κυρίου Σταϊκούρα, του υφυπουργού κυρίου Βεσυρόπουλου και της υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη εγκρίθηκε η δωρεά ύψους 4.050.000 ευρώ του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος για τη δημιουργία ενός εκθεσιακού χώρου, δηλαδή ένα μικρού μουσείου για τους Δεσμώτες με την υπογραφή του Ρέντσο Πιάνο.
Το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος το απόγευμα της Παρασκευής ανακοίνωσε ότι παγώνει τη δωρεά εξαιτίας καθυστερήσεων και ελλειπούς ενημέρωσης. Υπενθυμίζουμε ότι είχε πράξει το ίδιο, και πάλι με μια ανακοίνωση που έπεσε σαν κεραυνός, και στην περίπτωση του ΕΜΣΤ όταν είχε ανακαλέσει την δωρεά προς το μουσείο τον Νοέμβριο του 2015. Εντός της ημέρας αναμένουμε ανακοίνωση του Υπουργείου Πολιτισμού. Εντύπωση προκαλεί πάντως το γεγονός ότι μόλις την περασμένη Τρίτη το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο συζήτησε και ανέκρινε την
αναθεωρημένη μελέτη προστασίας και ανάδειξης του Πολυανδρίου «Δεσμώτες», όπως αποκαλύφθηκε στην περιοχή «Εσπλανάδα», στο Κ.Π.Ι.Σ.Ν. στο Δέλτα Φαλήρου.
H σημερινή ανακοίνωση έχει ως εξής: «Το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) ύστερα από πέντε χρόνια συνεχών καθυστερήσεων και αδράνειας από πλευράς των αρμόδιων φορέων αναγκάστηκε να προχωρήσει σε ανάκληση της δωρεάς του, με αντικείμενο τη χρηματοδότηση εκπόνησης μελέτης, κατασκευής και προμήθειας εξοπλισμού του «Εκθεσιακού Κτιρίου - Κέλυφος Πολυανδρίου». Η δωρεά εστίαζε στην ανάδειξη και προστασία των αρχαιολογικών ευρημάτων της περιοχής του Φαληρικού Όρμου, τα οποία ήρθαν στο φως από τις ανασκαφικές έρευνες κατά τη διάρκεια κατασκευής του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ), και τα οποία περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, το διεθνούς βεληνεκούς εύρημα των Δεσμωτών του Φαλήρου.
Η πρόθεση του ΙΣΝ να χρηματοδοτήσει το έργο είχε εκφραστεί ήδη από τον Φεβρουάριο του 2017 μέσω επιστολής του ΙΣΝ προς το ΥΠΠΟΑ. Η δωρεά του ΙΣΝ, ύψους έως €4.050.000, μεταξύ άλλων, περιλάμβανε τη δημιουργία μουσειακής κτιριακής υποδομής, η οποία θα υλοποιείτο σε σχεδιασμό του διεθνούς φήμης αρχιτέκτονα Renzo Piano και των συνεργατών του.
Από την αρχή των συζητήσεων του ΙΣΝ με το ΥΠΠΟΑ, η πορεία του έργου χαρακτηρίσθηκε από διαρκείς και συστηματικές καθυστερήσεις, ενώ στο διάστημα αυτό, αναγνωρίζοντας το ειδικό βάρος που φέρει η πραγματοποίηση του έργου, το ΙΣΝ προχώρησε, ύστερα από αιτήματα του ΥΠΠΟΑ, τόσο σε τροποποίηση της αρχικής σύμβασης δωρεάς, όσο και σε πολλαπλές παραχωρήσεις χρονικών παρατάσεων για την υλοποίησή του. Το τελευταίο διάστημα δε, και παρά την τακτική επικοινωνία του ΙΣΝ προς το ΥΠΠΟΑ, δεν έχουμε λάβει καμία ουσιαστική ενημέρωση αναφορικά με τον τρόπο και το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης της δωρεάς. Οι παραπάνω λόγοι οδήγησαν στην απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του ΙΣΝ για την επί του παρόντος άμεση ανάκληση της δωρεάς.
Ως διεθνής κοινωφελής οργανισμός, παραμένουμε πάντοτε, στο μέτρο των δυνατοτήτων μας, δίπλα σε κάθε προσπάθεια που συνεισφέρει στην ανάδειξη της Πολιτιστικής Κληρονομιάς της χώρας μας, όσο και σε κάθε προσπάθεια που έχει θετικό αντίκτυπο στην κοινωνία εν γένει. Στην περίπτωση ωρίμανσης της πορείας του έργου, θα είμαστε στη διάθεση του ΥΠΠΟΑ να αξιολογήσουμε με καλή πρόθεση ένα εκ νέου αίτημα».
Σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό, το Πολυάνδριο με τους 80 Δεσμώτες θα καλυφθεί με κέλυφος και προδιαγραφές που έχουν καθοριστεί ήδη από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο. Θα δημιουργηθεί χώρος πληροφόρησης του κοινού πριν οι επισκέπτες κατέβουν έναν όροφο κάτω, στο υπόγειο εμβαδού 1.000 τ.μ. όπου θα βρίσκονται τα συγκλονιστικά ευρήματα. Όπως έχει επανειλημμένως δηλώνε η Στέλλα Χρυσουλάκη, Διευθύντρια Εφορείας Αρχαιοτήτων Πειραιώς και Νήσων και υπεύθυνη της ανασκαφής «δεν θα δημιουργηθεί κάτι μακάβριο ως εικόνα και εμπειρία».