Αν τα φιλμ νουάρ ήθελαν οπωσδήποτε έναν κυνικό σκληρό ήρωα, αλλά κατά βάθος με ευαίσθητη ψυχή, ασπρόμαυρη, σκοτεινή φωτογραφία, με χαμηλό φωτισμό και έντονες σκιάσεις, πλάνα που αναδεικνύουν την ψυχολογική κατάσταση των ηρώων και μια υπόθεση που δεν περιμένεις την κατάληξή της, έπρεπε να έχει και τη μοιραία γυναίκα.
Τη «φαμ φατάλ», μια γυναίκα γοητευτική και περισσότερο σαγηνευτική, τραυματισμένη από γεγονότα και καταστάσεις, μυστηριώδη, πολλές φορές επικίνδυνη, που κρύβει, καλά κρυμμένα, μυστικά.
O θρίαμβος του φιλμ νουάρ μετά τον πόλεμο
Το φιλμ νουάρ θριάμβευσε μεταπολεμικά, σαφώς επηρεασμένο από το κραχ του 1929, καθώς το «αμερικάνικο όνειρο» άρχισε να «χλομιάζει», να δίνει τη θέση του σε μια γενικευμένη εικόνα διάβρωσης του συστήματος, της απαισιοδοξίας που κυριαρχεί.
Άμεσα επηρεασμένες από τη σκοτεινή και δυσοίωνη αισθητική του γερμανικού εξπρεσιονισμού, οι ταινίες νουάρ ανέδειξαν θρυλικούς ήρωες και αξέχαστες γυναίκες δηλητήριο. Οι σημαντικότεροι σκηνοθέτες της εποχής θα αξιοποιήσουν τα μέγιστα τα ψαγμένα σενάρια, αλλά προηγουμένως θα πρέπει να βρουν την ιδανική επιλογή που θα σταθεί απέναντι στον ήρωα, την «φαμ φατάλ», που θα στοιχειώσει τον θεατή.
Ας θυμηθούμε, λοιπόν, μέσα από εμβληματικές ταινίες τους, δέκα από τις αξέχαστες θρυλικές ηθοποιούς, που συνέδεσαν το όνομά τους με το φιλμ νουάρ και τους ρόλους «φαμ φατάλ», που ακόμη και σήμερα παραμένουν πρότυπα και σημεία αναφοράς στον κινηματογράφο.
Μπάρμπαρα Στάνγουικ
Μαζί με την Τζόαν Κρόφορντ, ίσως να είναι η καλύτερη έκφανση του ορισμού «φαμ φατάλ», καθώς ήταν ακαταμάχητη ως επικίνδυνη μοιραία γυναίκα - σωστός δαίμονας. Η Μπάρμπαρα Στάνγουικ (1907-1990) μπορεί να μην είχε την ομορφιά της Γκρέις Κέλι ή της Όντρεϊ Χέπμπορν, τον μύθο της Μπέτι Ντέιβις, αλλά διέθετε στον ιδανικό βαθμό όλα τα χαρακτηριστικά μιας «φαμ φατάλ». Μπορεί να μην κέρδισε ποτέ το Όσκαρ, αν και προτάθηκε τέσσερις φορές, ωστόσο οι ερμηνείες της παραμένουν εμβληματικές, σε ό,τι και να έκανε, από πνευματώδη κωμωδία, μέχρι δράμα και φυσικά φιλμ νουάρ. Στις «Αμαρτωλές Γυναίκες» (1946) του Λιούις Μάλστοουν, όπου υποδύεται μία πλούσια κληρονόμο με σκοτεινό παρελθόν και σύζυγος ενός εισαγγελέα, θα ξανασυναντήσει τον νεανικό της έρωτα, που όμως γνωρίζει το εγκληματικό παρελθόν της. Ταινία πρότυπο του μελοδραματικού φιλμ νουάρ, με την Στάνγουικ να θέλει να παρασύρει τον Βαν Χέφλιν και τον - στην πρώτη του εμφάνιση - Κερκ Ντάγκλας στην κόλαση.
Ρίτα Χέιγουορθ
Μπορεί να μην ήταν ιδιαίτερα ταλαντούχα ηθοποιός, αλλά ήταν απαράμιλλης ομορφιάς και σε συνδυασμό με το σεξ απίλ που διέθετε, έμεινε στην ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου. Η Ρίτα Χέιγουορθ (1918-1987) όμως θα είναι και το συνώνυμο της «Τζίλντας», του κλασικού φιλμ νουάρ που γύρισε το 1946 ο Τσαρλς Βίντορ, αν και ίσως ήταν καλύτερη στα χέρια του Όρσον Γουέλς στο περίφημο φιλμ νουάρ «Η Κυρία από τη Σαγκάη». Ωστόσο, στην «Τζίλντα» ως η μοιραία γυναίκα ενός γκάνγκστερ που ερωτεύεται το πρωτοπαλίκαρό του (ένας εξαιρετικός Γκλεν Φορντ), θα καταστεί σύμβολο της χρυσής περιόδου του Χόλιγουντ.
Λορίν Μπακόλ
Δεν έκανε μόνο τον Μπόγκαρντ να ξετρελαθεί μαζί της, αλλά και το κοινό, με την θεαματική είσοδό της στον κινηματογράφο σε ηλικία μόλις 20 ετών. Μοναδικής γοητείας γυναίκα, ψηλή, με εντυπωσιακό πρόσωπο και χαρακτηριστική μπάσα φωνή, η Λορίν Μπακόλ (1924-2014) θα έχει την τύχη να συνεργαστεί με σπουδαίους σκηνοθέτες από την αρχή και να έχει κατακτήσει την καρδιά του Μπόγκαρντ. Το 1946 ο μέγας Χάουαρντ Χοκς θα γυρίσει το περίφημο νουάρ «Ο Μεγάλος Ύπνος», μεταφέροντας στην οθόνη το αστυνομικό μυθιστόρημα του Ρέιμοντ Τσάντλερ σε σενάριο Γουίλιαμ Φόκνερ και Λι Μπράκετ κι έχοντας στο ρόλο του ντετέκτιβ Φίλιπ Μάρλοου τον Μπόγκι και ως γυναίκα πειρασμό την Μπακόλ.
Τζιν Τίρνεϊ
Το πανέμορφο πρόσωπό της και οριακά αθώο, δεν φαινόταν προορισμένο για ρόλους «φαμ φατάλ». Και όμως, η Τζιν Τίρνεϊ (1920-1991), μία εύπλαστη και ικανότατη ηθοποιός θα κρατήσει τον ρόλο της μοιραίας στο αριστουργηματικό νουάρ «Λάουρα» που γύρισε ο Ότο Πρέμιγκερ το 1944. Φοβερή ταινία, με την εμμονή του ήρωα αστυνομικού με μία νεκρή, που ανακαλύπτει ότι είναι ζωντανή, ενώ η ζωή της συνεχίζει να κινδυνεύει. Δίπλα της ο Ντάνα Άντριους.
Άβα Γκάρντνερ
Ναι, πρόκειται για τη θρυλική Άβα, μία από τις πιο καυτές και θελκτικές σταρ του Χόλιγουντ. Η Άβα Γκάρντνερ (1922-1970), που θα μείνει ως η «Ξυπόλητη Κόμισσα», διέπρεψε και στα φιλμ νουάρ, με σημαντικότερο αυτό των «Δολοφόνων» που γύρισε ο Ρόμπερτ Σιόντμακ το 1946. Η Γκάρντνερ, θα επιλέξει το θύμα της, τον Μπαρτ Λάνκαστερ, έναν κυνηγημένο που θα τον φέρει ανυπεράσπιστο απέναντι σε δολοφόνους. Κλασικό νουάρ με ένα πρωταγωνιστικό ζευγάρι που η χημεία του παραμένει ανεξίτηλη.
Λάνα Τάρνερ
Θρυλική σεξοβόμβα του Χόλιγουντ, που θα μείνει στην ιστορία για τις υπέροχες αναλογίες της, το πλατινέ μαλλί και φυσικά την πολυτάραχη ζωή της. Η Λάνα Τάρνερ (1921-1995) , μπορεί να μην ήταν η μεγάλη ηθοποιός, αλλά και μόνο άμα τη εμφανίσει αναστάτωνε. Θα πρωταγωνιστήσει στο πασίγνωστο φιλμ νουάρ «Ο Ταχυδρόμος Χτυπά Πάντα Δυο Φορές» (1946), που αποτελεί διασκευή του βιβλίου του Τζέιμς Κέιν. Η Τάρνερ, θα υποδυθεί τη γυναίκα ενός μεσήλικα ιδιοκτήτη βενζινάδικου που θα ερωτευθεί έναν περιφερόμενο νεαρό, τον οποίο θα πείσει να σκοτώσει τον άντρα της. Ο εξαίρετος Τζον Γκάρφιλντ, στον ρόλο του εραστή, πραγματικά μοιάζει λίγος δίπλα στην ακαταμάχητη γοητεία της Τάρνερ.
Βερόνικα Λέικ
Ακόμη ένα σέξι σύμβολο, που όσο γρήγορα ανέβηκε στα ουράνια της δόξας άλλο τόσο γρήγορα κατέβηκε στην κόλαση, ζώντας έναν εφιάλτη που τερματίστηκε πρόωρα και επώδυνα. Η ξανθομάλλα, με τις μπούκλες και το σαγηνευτικό πρόσωπο, Βερόνικα Λέικ {1922-1973) θα μείνει στην ιστορία ως η «Γαλάζια Ντάλια», από το ομώνυμο φιλμ νουάρ που γύρισε ο άνισος επαγγελματίας του Χόλιγουντ Τζορτζ Μάρσαλ. Το σενάριο, του Ρέιμοντ Τσάντλερ, αναφέρεται στον Τζόνι που γυρίζει από τον πόλεμο και διαπιστώνει ότι η γυναίκα του έχει εραστή. Όταν τη βρίσκει νεκρή, η αστυνομία τον κατηγορεί, αλλά του συμπαραστέκεται η ωραία σύζυγος ενός ιδιοκτήτη νάιτ κλαμπ, η Βερόνικα Λέικ. Ο πρωταγωνιστής Άλαν Λαντ θα φτιάξει ένα υπέροχο κινηματογραφικό ζευγάρι με την Λέικ και θα γυρίσουν μαζί ακόμη πέντε ταινίες.
Μαίρη Άστορ
Σημαντική ηθοποιός, που διέγραψε σημαντική πορεία στον κινηματογράφο με την ελκυστική προσωπικότητά της και το βάθος των ερμηνειών της. Η Μαίρη Άστορ (1906-1987) όμως θα μείνει στη μνήμη όλων των σινεφίλ για τον ρόλο ως η μοιραία γυναίκα της αριστουργηματικής ταινίας, ορόσημο για το είδος, «Το Γεράκι της Μάλτας» που γύρισε ο Τζον Χιούστον το 1941, βασισμένος στο ομότιτλο βιβλίο του Ντάσιελ Χάμετ. Έχοντας να αντιμετωπίσει τον θρύλο Χάμφρεϊ Μπόγκαρντ, αλλά και τους εκπληκτικούς καρατερίστες Πίτερ Λόρε και Σίντνεϊ Γκρίνστριτ, η Άστορ θα κατακτήσει το δικό της μερίδιο στην επιτυχία της κλασικής ταινίας.
Τζόαν Κρόφορντ
Τζόαν Κρόφορντ
Παλιά καραβάνα, από τις σταρ θρύλους για την σκληρή έως και γεμάτη κακίες προσωπικότητά της και τους μύθους που την ακολουθούν ακόμη και σήμερα. Η Τζόαν Κρόφορντ (1904-1977) είχε μία ζωή φουρτουνιασμένη, με διαμάχες και αντισυμβατική συμπεριφορά. Στο φιλμ νουάρ «Τα Λύτρα του Πόνου» (1947) του Κέρτις Μπέρνχαρντ και με συμπρωταγωνιστή τον Βαν Χέφλιν, θα περάσει με ευκολία, περισσότερο απ' όλες, τα χαρακτηριστικά της δαιμονικής, σαγηνευτικής γυναίκας. Ωστόσο, δεν είναι τυχαίο ότι θα μετατρέψει και την ηρωίδα του περίφημου κλασικού γουέστερν «Τζόνι Κιτάρ» σε μία «φαμ φατάλ». Πραγματικά δονεί την οθόνη με την ένταση του ερωτισμού της, έχοντας δίπλα της τον «κουλ» Στέρλινγκ Χέιντεν.
Φέι Ντάναγουεϊ
Φυσικά υπάρχουν και οι διάδοχες των φαμ φατάλ. Με το νεονουάρ που ορισμένες φορές έχει θαυμαστές εκλάμψεις ξεχώρισαν και ορισμένες σταρ των κοντινών εποχών μας, με χαρακτηριστικότερη περίπτωση την Φέι Ντάναγουεϊ. Στην ταινία ορόσημο «Τσαϊνατάουν» (1974) του Ρομάν Πολάνσκι - μακράν η καλύτερη ταινία του είδους - είναι η μοιραία γυναίκα που έρχεται από το ένδοξο παρελθόν, για να μπλεχτεί σε μια ιστορία μοιχείας και ακραίας διαφθοράς. Δίπλα της ο απίστευτος Τζακ Νίκολσον, στον ρόλο της ζωής του και ο υποβλητικός Τζον Χιούστον.