Οι ερμηνείες, οι φορτίσεις, οι φράσεις που βγάζουν τίτλους, ξεπερνούν όσα πραγματικά έχουν ειπωθεί και δηλωθεί στην περίπτωση του Αρη Σερβετάλη που αρνήθηκε να παίξει μόνο για εμβολιασμένους. Με υπαινιγμούς και ερμηνεύοντας σιωπές, βρήκαμε το νέο poster boy της οργής μας.
Είναι αδύνατο να αγαπάς το θέατρο, να έχεις δει έστω και μια φορά στη σκηνή τον συγκλονιστικό Αρη Σερβετάλη, ένα ιδιοσυγκρασιακό κράμα εφυέστατης σωματικής και υποκριτικής έκφρασης και να μην νιώθεις από το πρωί της Δευτέρας το λιγότερο πληγωμένος. Εκνευρισμένος, σχεδόν εξαπατημένος. Η απόφαση του Αρη Σερβετάλη να αποχωρήσει από την παράσταση «Ρινόκερος» του Ιονέσκο -την παράσταση που έπιανες στασίδι για να βρεις εισιτήριο- με επιχείρημα την επιβολή των νέων υγειονομικών μέτρων που επιτρέπουν την είσοδο στα θέατρα μόνο για τους εμβολιασμένους, δεν μας εξέπληξε. Αλλά μας απογοήτευσε, γιατί ως την ύστατη στιγμή πιστεύαμε ότι το ένστικτο ενός σημαντικού καλλιτέχνη που μοιράζεται με το κοινό και τους συνεργάτες μου μοναδικές στιγμές, θα υπερίσχυε της προσωπικής στάσης απέναντι στα εμβόλια και το ζήτημα της πανδημίας.
Ο ανδριάντας των αντιεμβολιαστών και το shitstorm
Και κάπου εδώ – ήδη με την τελευταία μου φράση- αρχίζει όλη η κινούμενη άμμος του υπαινιγμού, των προβολών, των υποθέσεων και της επίκλησης εννοιών (η δημοκρατία, ο χριστιανισμός που θέλει το καλό το άλλου) που οδήγησαν σε μια θύελλα -shitstorm όπως λένε οι Αμερικάνοι- γύρω από τον Σερβετάλη και το κακό που κάνει στο ελληνικό θέατρο. Μέχρι και το βράδυ της Δευτέρας μιλούσαμε όλοι μας θυμωμένοι για το πώς ο Σερβετάλης έγινε η σημαία των αντιεμβολιαστών, το μεγάλο τους επιχείρημα, ο ανδριάντας τους απέναντι σε όλους εμάς τους υπόλοιπους. Ό,τι δεν μπόρεσε να προσδώσει ο Γρηγόρης Πετράκος και νομικοί που διώκονται για διασπορά ψευδών ειδήσεων, το έδωσε με το βάρος του ταλέντου του ο Σερβετάλης στους αντιεμβολιαστές. Πώς τόλμησε; Πώς μπόρεσε; Πριν καν ο Σερβετάλης μιλήσει και εξηγήσει τι συμβαίνει είχαμε βγάλει όλοι τα δικά μας συμπεράσματα που ξεπερνούσαν την πραγματικότητα και βάθαιναν προς τα εκεί που εμείς θέλαμε.
Είναι σαφώς προβληματική η στάση του Σερβετάλη γιατί δεν εξηγεί και αφήνει χώρο στους άλλους να πάνε τη συζήτηση εκεί όπου θέλουν. Στέκει στο επιχείρημα της δημοκρατικότητας εν ολίγοις ο ηθοποιός, της δυνατότητας ίσης πρόσβασης -αν ο θεατής έχει τεστ που αποδεικνύει ότι δεν νοσεί γιατί να μην μπει πλάι στον εμβολιασμένο, λέει. Όμως, λέει επίσης ο Σερβετάλης, ότι οφείλει να σεβαστεί την απόφαση της πολιτείας φυσικά, αλλά και να μείνει πιστός σε αυτό που πιστεύει και για αυτό αποχωρεί αντίθετος σε αυτό που χαρακτήρισε «πιστοποιημένο ντάνιασμα ανθρώπων». Και αποκαλύπτει ότι ήδη από τον Ιούλιο είχε ενημερώσει τον θεατρικό παραγωγό, τον σκηνοθέτη για τις προθέσεις του: αν πάμε σε αμιγώς εμβολιασμένο κοινό θα αποχωρήσω. Ψάξτε αντικαταστάτη, βρείτε εναλλακτικές, θα σας βοηθήσω, να είστε έτοιμοι. Εντιμο; Και όμως είναι. Και ας διαφωνούμε με τη στάση αυτή, ας διαφωνούμε με την άρνηση του Σερβετάλη να δει τον κίνδυνο που ενσωματώνει ένας μη εμβολιασμένος για το κοινωνικό σύνολο. Καθώς το τέταρτο κύμα της πανδημίας έρχεται να μας σκεπάσει πώς μπορεί να μην βλέπει τι συμβαίνει; .
Οσα δεν είπε ο Σερβετάλης, αλλά εμείς ακούσαμε
Δεν άκουσα -ως το πρωί της Τρίτης- τον Αρη Σερβετάλη να λέει ότι δεν υπάρχει κορωνοϊός, δεν τον άκουσα να μιλά εναντίον του εμβολίου, να μιλάει για χούντες, για αλήτες πολιτικούς και δημοσιογράφους και εγκάθετες επιτροπές, τσιπάκια, εκστρατεία ελέγχου κλπ. Δεν άκουσα κιχ από το στόμα του για το ζήτημα -θυμάμαι μόνο κάποιες παλαιότερες δηλώσεις του για το ότι δεν πρέπει να χρησιμοποιούμε πλαστικά κουταλάκια στη θεία Κοινωνία. Weird, αλλά δεν μας σταμάτησε από τον απολαύσουμε και το καλοκαίρι και τον χειμώνα στις παραστάσεις του.
Διάβασα προσεκτικά τη δήλωσή του το βράδυ της Δευτέρας, μένει στο ζήτημα του διαχωρισμού, του διχασμού της κοινωνίας με την κατακλείδα «ας μάς δώσει δύναμη ο θεός να αναλάβουμε όλοι τις ευθύνες που μας αναλογούν». Ολοι. Και όμως: πλάι στο όνομά του σπεύδουν πολλοί να βάλουν τον αριθμό των νεκρών -90 νεκροί κύριε Σερβετάλη, πώς τολμάτε να αποχωρείτε από την παράστασή σας; Τι έχετε να πείτε για αυτό, ε; Εγινε το πρόσωπό του με τη γενιάδα μοναχού και την ασκητική μορφή να κοιτάζει τον φακό με μάτια βυθισμένα, η φωτογραφία στον στόχο με τα βελάκια. Ότι δεν μπορεί να είναι ο Πετράκος ή ο Πολλάκης, μπορεί ιδανικά να είναι ο Σερβετάλης.
Τι και αν μήνες πριν είχε ενημερώσει τι θα συμβεί αν πάμε σε χώρους μόνο για εμβολιασμένους; Τι και αν δεν βομβάρδισε την πολιτεία για το λάθος που κάνει – κάτι που για παράδειγμα πρόθυμα έπραξε ο Λάκης Λαζόπουλος όταν ρωτήθηκε για την απόφαση Σερβετάλη, εξισώνοντας κρεοπωλεία και θέατρα (εκτός αν στον χασάπη του έχει θέσεις για το κοινό που κάθονται ακίνητοι για τουλάχιστον μία ώρα βλέποντάς τον να τεμαχίζει κότσια, μια οστερμαγιερική περφόρμανς); Ακουσα με απόλυτη προσοχή τον ηθοποιό Θάνο Μπίρκο που εργάζονται στην παράσταση όπου πρωταγωνιστούσε ο Σερβετάλης ως την Κυριακή. Με πόση τρυφερότητα και σεβασμό μίλησε για τον Σερβετάλη και την απόφασή του, στο πρωινό του ANT1. Βαθύ σεβασμό στον ίδιο και στο δικαιώμά του να έχει μια προσωπική στάση -εκφράζοντας την αγωνία του βέβαια ο Μπίρκος για το αν θα μείνει άνεργος αυτός και οι συνάδελφοί του, αλλά χωρίς να ρίχνει την ευθύνη για αυτό στον Σερβετάλη.
Και τώρα, ας «κοντύνουμε» τον ηθοποιό Σερβετάλη
Ο ντόρος για τον Σερβετάλη συνεχίζεται και είναι μεγάλος, δυσανάλογα μεγάλος, και είναι προφανές ότι η εικόνα εξωφύλλου μπορεί να είναι αυτή του ηθοποιού, όμως η ανάγκη για όσα γράφονται είναι άλλη, ή ορθότερα άλλες. Είναι ο φόβος για όσα έρχονται που μας κάνει να μιλάμε τόσο και να λέμε αυτά που λέμε. Είναι η απογοήτευση για το γεγονός ότι ένας σπουδαίος καλλιτέχνης ρίχνει νερό στον μύλο των αντιεμβολιαστών. Είναι βέβαια και η ανθρωποφαγική μας φύση. Ο εθισμός μας να βρίσκουμε πίστα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να δείξουμε ψηλότεροι από τους άλλους, πιο έξυπνοι, τα πάντα για μερικά λάικ. Αλλά και η λαχτάρα πολλών να τον αποκαθηλώσουν εξαιτίας της τόσο βαθιάς του πίστης που τον έχει μετακινήσει εδώ και χρόνια – πρέπει και αυτό να χλευαστεί, που ακούστηκε να παίζεις Ιονέσκο, Αριστοφάνη, να είσαι τόσο συγκλονιστικά καλός και να είσαι και θρησκόληπτος;
Ετσι, για να κοντύνουμε τον ηθοποιό Σερβετάλη ανασύραμε τις φωτογραφίες από την πρώτη του τηλεοπτική εμφάνιση στο «Είσαι το ταίρι μου» με την χρωματιστή χαίτη και το ιγκουάνα -είναι να τον πάρεις στα σοβαρά. Ανασύραμε όλες τις δηλώσεις που έχει κάνει περί πίστης και θρησκείας που μοιάζουν να είναι κόντρα σε κάθε τι που πρεσβεύει η επιστήμη και όσα έχουμε κατακτήσει εσχάτως ως κοινωνία. Μέχρι και στους τραπεζικούς του λογαριασμούς ρίξαμε κλεφτές ματιές για να πούμε ότι αυτός ο καλοπληρωμένος αδιαφορεί για τους φτωχούς συναδέλφους. Το κορυφαίο επιχείρημα που άκουσα νομίζω, είναι ότι αν είναι τόσο δημοκράτης και εναντίον των διακρίσεων, τότε να έπαιζε δωρεάν, χωρίς εισιτήριο ή να μην δεχόταν την απαγόρευση της εισόδου καπνιστών στις θεατρικές αίθουσες. Ε, ναι ο Ιονέσκο εδώ ξεκινά να γράφει από τον τάφο του νέες ιστορίες.
Μας απαγοήτευσε ο Σερβετάλης, πολλούς από το κοινό του. Εχουμε μια γεύση διάψευσης, σχεδόν εγκατάλειψης από τον ηθοποιό που μας προσέφερε σκηνικές στιγμές που δεν πρόκειται να ξεχάσουμε ποτέ. Αρνούμαι ακόμα και τώρα να πιστέψω πώς δεν είδε καθαρά γύρω του τι συμβαίνει, τους δεκάδες νεκρούς, την φρίκη, την οικονομική κρίση που έρχεται με την πανδημία, την αγωνία του Πολιτισμού να μείνει ανοιχτός. Γιατί δεν κατάλαβε ότι το ταλέντο και η επωνυμία του θα βάραιναν τόσο ώστε να γίνει επιχείρημα μιας προπαγάνδας; Πώς δεν τα είδε και δεν τα ζύγισε όλα αυτά υπέρ το ανθρώπου και της Τέχνης του; Πώς δεν κατάλαβε ότι η απόφασή του θα γινόταν το χρυσό επιχείρημα στα χέρια κάποιων; Πώς πήρε την ευθύνη να το κάνει; Από την άλλη, η ψύχραιμη φωνή στο κεφάλι μου λέει ότι αφού είχε ενημερώσει μήνες πριν για την απόφασή του, και είχε προσφερθεί να διευκοκλύνει τη διαδικασία, χωρίς ντόρο και προπαγανδιστικά συνθήματα, τότε είχε κάθε δικαίωμα να πράξει όπως επιθυμούσε, και ας η δική μου στάση και άποψη για το ζήτημα είναι άλλη. Γιατί να τον σταυρώσουμε;