Ερευνητές που μελετούν ανθρώπινα υπολείμματα από την Πομπηία εξάγουν γενετικά μυστικά από τα οστά ενός άνδρα και μιας γυναίκας που θάφτηκαν όταν η ρωμαϊκή πόλη βυθίστηκε στην ηφαιστειακή τέφρα.
Αυτό το πρώτο «ανθρώπινο γονιδίωμα της Πομπηίας» είναι ένα σχεδόν πλήρες σύνολο «γενετικών οδηγιών» από τα θύματα, κωδικοποιημένων στο DNA που εξάγεται από τα οστά τους.
Το αρχαίο γενετικό υλικό διατηρήθηκε σε σώματα που ήταν εγκλωβισμένα σε στάχτη, που είχε γίνει συμπαγής με τον χρόνο. Τα ευρήματα δημοσιεύονται στο περιοδικό Scientific Reports.
Πομπηία: DNA από ανθρώπους που ζούσαν 2.000 χρόνια πριν
Οι δύο άνθρωποι ανακαλύφθηκαν για πρώτη φορά το 1933, σε αυτό που οι αρχαιολόγοι της Πομπηίας αποκαλούν Casa del Fabbro (Το Σπίτι του Τεχνίτη). Ήταν σωριασμένοι στη γωνία της τραπεζαρίας, σχεδόν σαν να γευμάτιζαν όταν συνέβη η έκρηξη, στις 24 Αυγούστου τού 79 μ.Χ.
Μια πρόσφατη μελέτη υποστήριξε ότι το τεράστιο σύννεφο τέφρας από την έκρηξη του Βεζούβιου θα μπορούσε να γίνει θανατηφόρο για τους κατοίκους της πόλης μέσα σε λιγότερο από 20 λεπτά.
Τα δύο θύματα, που μελέτησαν οι ερευνητές, σύμφωνα με την ανθρωπολόγο Δρ. Σερένα Βίβα από το Πανεπιστήμιο του Salento, δεν επιχείρησαν να ξεφύγουν.
«Από τη θέση του σώματός τους φαίνεται ότι δεν έτρεξαν να φύγουν. Η απάντηση στο γιατί συνέβη αυτό θα μπορούσε να βρίσκεται στην κατάσταση της υγείας τους» είπε η Δρ Βίβα στο Inside Science, του BBC Radio 4.
Η συντήρηση και η τεχνολογία επέτρεψαν τα σημερινά ευρήματα
Σε αυτή τη νέα μελέτη των οστών τους, λοιπόν, ανακαλύπτονται ακόμα περισσότερες, νέες ενδείξεις.
«Όλα έχουν να κάνουν με τη διατήρηση των σκελετών», εξήγησε ο καθηγητής Γκαμπριέλε Σκοράνο από το κέντρο Lundbeck GeoGenetics στην Κοπεγχάγη, ο οποίος ηγήθηκε της μελέτης. «Είναι το πρώτο πράγμα που κοιτάξαμε και φαινόταν πολλά υποσχόμενο, γι’ αυτό αποφασίσαμε να κάνουμε μια δοκιμή με την εξαγωγή του DNA».
Τόσο η αξιοσημείωτη συντήρηση όσο και η πιο σύγχρονη εργαστηριακή τεχνολογία επέτρεψαν στους επιστήμονες να εξαγάγουν πολλές πληροφορίες από μια «πραγματικά μικρή ποσότητα οστικής σκόνης», όπως εξήγησε ο καθηγητής Σκοράνο.
«Τα νέα μηχανήματα προσδιορισμού αλληλουχίας μπορούν να διαβάσουν ολόκληρα γονιδιώματα ταυτόχρονα», είπε.
Μετακίνηση πληθυσμών και γενετική ποικιλία δείχνουν τα ευρήματα στην Πομπηία
Η γενετική μελέτη αποκάλυψε ότι ο σκελετός του άνδρα περιείχε DNA από βακτήρια που προκαλούν φυματίωση, υποδηλώνοντας ότι μπορεί να νοσούσε από την ασθένεια πριν από το θάνατό του. Ενα θραύσμα οστού στη βάση του κρανίου του περιείχε ικανοποιητική ποσότητα άθικτου DNA για να εξαχθεί ολόκληρος ο γενετικός του κώδικας.
Έτσι διαπιστώθηκε ότι αυτός ο άνδρας μοιραζόταν «γενετικούς δείκτες» -αναγνωρίσιμα σημεία αναφοράς στον γενετικό του κώδικα- με άλλα άτομα που ζούσαν στην Ιταλία κατά την εποχή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Επίσης, είχε μια ομάδα γονιδίων που εντοπίζονται συνηθέστερα σε ανθρώπους από τη Σαρδηνία, γεγονός που υποδηλώνει ότι μπορεί να υπήρχαν υψηλά επίπεδα γενετικής ποικιλίας σε όλη την Ιταλική Χερσόνησο εκείνη την εποχή.
Ο καθηγητής Σκοράνο είπε ότι θα μάθουμε πολλά περισσότερα στις βιολογικές μελέτες της Πομπηίας -συμπεριλαμβανομένου του DNA του αρχαίου περιβάλλοντος, το οποίο θα μπορούσε να αποκαλύψει περισσότερα για τη βιοποικιλότητα εκείνης της εποχής.
«Η Πομπηία είναι σαν ένα ρωμαϊκό νησί. Έχουμε μια εικόνα μιας ημέρας το 79 μ.Χ.» ανέφεραν οι επιστήμονες, προσθέτοντας ότι κάθε ανθρώπινο σώμα στην Πομπηία είναι ένας θησαυρός.
«Αυτοί οι άνθρωποι είναι σιωπηλοί μάρτυρες ενός από τα πιο γνωστά ιστορικά γεγονότα στον κόσμο», είπε. «Το να εργάζομαι πάνω στο υλικό τους είναι πολύ συναισθηματικό και μεγάλο προνόμιο για μένα», κατέληξε η Δρ Βίβα.