Με εκπλήξεις για τον επόμενο διευθυντή, την αλλαγή ιδιοκτησιακού καθεστώτος του κτιρίου, τον προϋπολογισμό και το καθεστώς δωρεών, άνοιξε για μαθητές και δημοσιογράφους το ΕΜΣΤ, που από την Παρασκευή περιμένει το κοινό. Επιτέλους.
Η έκπληξη των εργαζομένων στον σταθμό ΦΙΞ του μετρό ήταν έντονη -από τις 12 παρά το μεσημέρι ως και τις 3, όλοι οι όροφοι του πάρκινγκ ήταν κατάμεστοι. Με απορία προσπαθούσαν κάποιοι να καταλάβουν το γιατί. Αυτό που συνέβη απλά, είναι ότι το πιο σύντομο ανέκδοτο του σύγχρονου πολιτισμού τα τελευταία τριάντα χρόνια, το «ανοίγει το ΕΜΣΤ», έγινε πράξη. Το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης άνοιξε σήμερα για μαθητές και δημοσιογράφους και από την Παρασκευή 28 Φεβρουαρίου ανοίγει για το κοινό, με ελεύθερη είσοδο για περίπου όσο θα διαρκεί η λεγόμενη δοκιμαστική λειτουργία του που θα ολοκληρωθεί το αργότερο ως το Πάσχα. Η λέξη που ακούστηκε περισσότερο σήμερα ήταν το «επιτέλους» και ήρθε να αντικαταστήσει το κουρασμένο «μακάρι».
Το κύτταρο του πολιτισμού και της πόλης που ονομάζεται ΕΜΣΤ ενεργοποιήθηκε – 16 χρόνια μετά το 2004 που υποτίθεται ότι θα άνοιγε- και ακαριαία η φλέβα του ιστορικού, αλλά καρατομημένου κτιρίου του αρχιτέκτονα Τάκη Ζενέτου άρχισε να χτυπά και να αιματώνει τη γύρω περιοχή και επιχειρηματικότητα – το φρακαρισμένο πάρκινγκ του μετρό σήμερα ήταν μόνο η αρχή. Στο υπόγειο του μουσείου, αφού πρώτα διασχίσαμε τους τοίχους με αναρτημένο υλικό σχετικά με το χρονολόγιο του μουσείου από την ίδρυσή του τον Δεκέμβριο του 1997 με τον νόμο 2557 ως σήμερα, φτάσαμε στο χώρο της συνέντευξης Τύπου. Πλήθος δημοσιογράφων, λίγοι καλλιτέχνες, ο σημαντικός αρχιτέκτονας Δημήτρης Φιλιππίδης, αλλά και ο συλλέκτης και ιδρυτής του ΔΕΣΤΕ Δάκης Ιωάννου βρίσκονταν εκεί. Μάλιστα, όμως μάθαμε, ο κύριος Ιωάννου μαζί με μαθητές από το 1ο Πειραματικό Σχολείο Πλάκας ήταν οι πρώτοι επισκέπτες του νέου (αν και στα χαρτιά ήδη ηλικίας 23 ετών) μουσείου. Ως και την Πέμπτη θα συνεχίζονται οι επισκέψεις σχολείων, και από την Παρασκευή θα παραδοθεί στο κοινό. Στους πολίτες.
Η νέα ιδιοκτησία του κτιρίου του ΕΜΣΤ
Η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη αναφέρθηκε στις περιπέτειες, τους σκοπέλους και τις κορυφώσεις της διαδρομής ως τώρα και έδωσε και ειδήσεις. Συγκεκριμένα, με εντολή του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, το κτίριο του Μουσείου που ανήκει ως σήμερα στην Αττικό Μετρό, θα περάσει στην ιδιοκτησία του ίδιου του ΕΜΣΤ. Καθοριστικό γεγονός όχι τόσο οικονομικά –είναι μικρό το τίμημα- αλλά κυρίως για διαδικαστικά ζητήματα, υποθέσεις διεκδίκησης ΕΣΠΑ κ.ο.κ. Σύντομα θα ολοκληρωθεί η διαδικασία με κοινή ρύθμιση που θα υπογράψει η Λίνα Μενδώνη με τον υπουργό Μεταφορών Κώστα Αχ. Καραμανλή.
Επίσης, ως το τέλος της δοκιμαστικής λειτουργίας – κοντά στο Πάσχα- θα έχει οριστεί και ο νέος Διευθυντής του Μουσείου, με διετή θητεία. Μετά τη λήξη της θητείας ο επόμενος διευθυντής θα επιλεγεί μέσα από διαδικασία εκδήλωσης ενδιαφέροντος με βάση τις διεθνείς πρακτικές και από διεθνή επιτροπή. Η υπουργός τόνισε ότι θα μπορέσει να θέσει υποψηφιότητα και ο διευθυντής που θα επιλεγεί από τον Απρίλιο του 2020 ως το 2022. Επίσης, θα μπει στο ΕΜΣΤ – όπως και στο Εθνικό Θέατρο και σε όλους τους εποπτευόμενους φορείς όπου δεν υπάρχει- διοικητικός και οικονομικός διευθυντής. Σχετική νομοθετική ρύθμιση που θα ψηφιστεί ως τον Απρίλιο (θα περιλαμβάνεται στο πολυνομοσχέδιο που ετοιμάζει το ΥΠΠΟ) θα επιτρέπει τον διορισμό διοικητικού διευθυντή.
Ως το καλοκαίρι η πρώτη περιοδική έκθεση του ΕΜΣΤ
Στις ειδήσεις που βγήκαν για το μέλλον του ΕΜΣΤ, είναι και το γεγονός ότι άμεσα θα ξεκινήσουν οι περιοδικές εκθέσεις. Αναμένεται να ανακοινωθεί η πρώτη σημαντική ως το Πάσχα και να ξεκινήσει άμεσα, ενώ θα γίνει ειδικός σχεδιασμός περιοδικών εκθέσεων. Επίσης θα αυξηθεί ο προϋπολογισμός του μουσείου, όχι μόνο για να καλύψει λειτουργικές ανάγκες του μουσείου και τις νέες προσλήψεις που θα γίνουν, αλλά και για να ενισχυθεί το καλλιτεχνικό έργο του επόμενου διευθυντή, ανακοίνωσε η Λίνα Μενδώνη. Να μπορέσει να οργανώσει περιοδικές εκθέσεις και να προχωρήσει στην αγορά έργων για τη μόνιμη συλλογή. «Το μουσείο δεν ανοίγει πρόχειρα ή βιαστικά. Δεν ανοίγει απλώς για να ανοίξει. Καταλαβαίνω ότι κάποιοι δυσκολεύονται να πειστούν, ότι υπάρχει ένας δισταγμός, αλλά το μουσείο ανοίγει πραγματικά».
Επελέγη πρόσφατα επίσης και σύντομα θα ανακοινωθεί ο ανάδοχος που αναλαμβάνει το εστιατόριο του τέταρτου ορόφου και το καφέ στο ισόγειο του ΕΜΣΤ -ως να εγκατασταθεί θα λειτουργεί pop up καφέ στο ισόγειο. Από την πλευρά του ο γενικός γραμματέας σύγχρονου Πολιτισμού Νικόλας Γιατρομανωλάκης από το Αύγουστο που ανέλαβε τη θέση του στο υπουργείο, πήρε υπό την ευθύνη του με απόφαση της Λίνας Μενδώνη τον συντονισμό των δράσεων ως project manager «ως ουσιαστικά διευθυντής διοικητικός και προϊστάμενος που επίλυσε σειρά προβλημάτων και έθεσε διαδικασίες» όπως δήλωσε η Λίνα Μενδώνη. Ο κύριος Γιατρομανωλάκης τόνισε: «Παραδίδουμε ένα μουσείο πλήρες, λειτουργικό, βιώσιμο. Και οφείλει να μείνει βιώσιμο και πλήρως λειτουργικό, το οφείλει στους πολίτες, στους καλλιτέχνες και στην πόλη. Θα είναι ένας χώρος δυναμικός, με πολιτιστικό και εκπαιδευτικό ρόλο σε μια εποχή που παγκοσμίως επαναπροσδιορίζεται ο ρόλος των μουσείων».
Υπόγεια σύνδεση του ΕΜΣΤ με μετρό ΦΙΞ
Ο Νικόλας Γιατρομανωλάκης αναφερόμενος στο μέλλον του ΕΜΣΤ, πρόσθεσε ότι προωθείται η υπόγεια σύνδεσή του με τον παρακείμενο σταθμό του μετρό, θα προσληφθούν επιμελητές για τις ενότητες φωτογραφίας και αρχιτεκτονικής, θα γίνει διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου, θα μειωθεί το αποτύπωμα του ΕΜΣΤ και η περιβαλλοντική επιβάρυνση, θα γίνουν προσλήψεις και ενίσχυση του προσωπικού και μέσω της κινητικότητας, καθώς και εκπαίδευση των εργαζομένων. Επίσης σε συνεννόηση με το ΔΣ και τους εργαζόμενους προωθείται νέος κανονισμός λειτουργίας. Τόνισε επίσης ο γ.γ. σύγχρονου πολιτισμού ότι «αυτή η δοκιμαστική περίοδος είναι ένα εργαλείο διάγνωσης και βελτίωσης του μουσείου».
Οι μεταβατικοί διευθυντής Δημήτρης Αντωνακάκης και Συραγώ Τσιάρα αναφέρθηκαν στην αδύναμη οργανωτικά κατάσταση που βρήκαν όταν ανέλαβαν πριν από περίπου ένα χρόνο, στις ελλείψεις προσωπικού, αλλά και στην ευεργετική παρουσία της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Πολιτισμού τους τελευταίους μήνες, με τη Συραγώ Τσιάρα να λέει αυτό που σκέφτονταν όλοι μέσα στην αίθουσα: «επιτέλους, η προσδοκία εκπληρώνεται».
Οι άνθρωποι που έφτιαξαν το ΕΜΣΤ
Οσον αφορά τις δωρεές και τις χορηγίες – μην ξεχνάμε ότι η «επιτέλους λειτουργία» του ΕΜΣΤ έγινε εφικτή χάρη στη δωρεά 3 εκατομμυρίων ευρώ του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος που βοήθησε καθοριστικά για την απόκτηση του εξοπλισμού- η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη τόνισε ότι όπως και στους άλλους φορείς του υπουργείου θα ακολουθηθούν οι διεθνείς πρακτικές για την εφαρμογή ενός σχεδίου προσέλκυσης δωρεών – κάτι που αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για τη λειτουργία ιδρυμάτων και μουσείων σύγχρονης τέχνης παγκοσμίως. Προς αυτή την κατεύθυνση, η υπουργός επανέλαβε ότι θα αλλάξει ο νόμος για τις χορηγίες καθώς και ότι ήδη, με την τροπολογία στο νόμο 4624 όσοι πραγματοποιούν δωρεές απαλλάσσονται από τον φόρο 24%.
Η ιδέα της ομαδικότητας, των ανθρώπων που μπορούν να ταχθούν σε έναν σκοπό και να εργαστούν για αυτόν ήταν ξεκάθαρη το μεσημέρι της Δευτέρας στο ΕΜΣΤ. Το γνωστό ως γιοφύρι της Αρτας για τον Πολιτισμό, η διαρκής διάψευση για πολίτες και εικαστικούς καλλιτέχνες πήρε υπόσταση και κανονική ημερομηνία έναρξης λειτουργίας. Το κοινό τώρα θα κρίνει την εξέλιξή του, πώς θα κατοικηθεί και σχετιστεί με πολίτες και πόλη.
Η Λίνα Μενδώνη, σε μια αποστροφή του λόγου της είπε «πήραμε το ρίσκο» αναφερόμενη στην απόφαση να ανοίξει το μουσείο. Η επιμονή, η διάθεση να αρθεί κάθε «δεν γίνεται» και ο ορισμός διαδικασιών οδήγησαν στο τελικό αποτέλεσμα. Και σίγουρα χρειάστηκε τόλμη - πέρα από την προφανή εντατική δουλειά και το σύστημα- για να γίνει αυτό εφικτό. Δικαιώνοντας έτσι όχι μόνο τους πολίτες, όχι μόνο τους καλλιτέχνες, αλλά και τους εργαζόμενους του μουσείου που για χρόνια ακροβατούσαν, δουλεύοντας με κάθε τρόπο που μπορούσαν για να ευοδωθεί ο τελικός στόχος. Το «επιτέλους».