Στις 30 Μαίου του 1903 υπογράφηκε η απόφαση για να μετατραπεί η Σπιναλόγκα σε νησί των λεπρών και στις 13 Οκτωβρίου 1904 μεταφέρθηκαν 251 ασθενείς.
Η Σπιναλόγκα, η νησίδα απέναντι από την Πλάκα, στον κόλπο της Ελούντας, φέρει βαρυά ιστορία. Η νησίδα της Σπιναλόγκας, εξαιρετικά σημαντικό φρουαριακό συγκρότημα της περιόδου της ενετοκρατίας, αλλά και χώρος φορτισμένος με σκληρές μνήμες από την περίοδο, που η νησίδα λειτούργησε ως Λεπροκομείο, βρίσκεται εδώ και χρόνια, στο κέντρο του ενδιαφέροντος του ΥΠΠΟΑ.
Οι υπηρεσίες του οποίου έχουν υλοποιήσει και συνεχίζουν να εκτελούν σημαντικές αναστηλωτικές παρεμβάσεις και εργασίες ανάδειξης και αποκατάστασης στο κτηριακό του απόθεμα συνολικά. Στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2014-2021 έχουν ολοκληρωθεί οι εργασίες αποκατάστασης στο εγκάρσιο τείχος και σε κεντρικά κτήρια, ενώ είναι σε εξέλιξη η αναστήλωση άλλων εννέα κτηρίων, καθώς και η διαμόρφωση της περιμετρικής διαδρομής.
Ο σχεδιασμός του ΥΠΠΟ για τη Σπιναλόγκα
Στον σχεδιασμό του ΥΠΠΟΑ είναι η άμεση ένταξη της αποκατάστασης των κτηρίων του Λεπροκομείου και του Νοσοκομείου -οι μελέτες των οποίων είναι σε διαδικασία ολοκλήρωσης- σε χρηματοδοτικό πρόγραμμα, καθώς και η αναβάθμιση του πωλητηρίου και του εκδοτηρίου εισιτηρίων από τον Οργανισμό Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτικών Πόρων μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, με παράλληλη εγκατάσταση ηλεκτρονικού εισιτηρίου.
Μάλιστα ζητήματα που αφορούν στη μεταφορά των δικτύων κοινής ωφελείας στην Σπιναλόγκα από τον Δήμο Αγίου Νικολάου, ο οποίος έχει λάβει την αναγκαία χρηματοδότηση από το Υπουργείο Εσωτερικών, συζητήθηκαν στη σύσκεψη υπό την προεδρία της Λίνας Μενδώνη, στον Δήμο Αγίου Νικολάου, παρουσία του Υπουργού Εμπορικής Ναυτιλίας και βουλευτή Λασιθίου Γιάννη Πλακιωτάκη, του Περιφερειάρχη Κρήτης Σταύρου Αρναουτάκη, του Αντιπεριφερειάρχη Λασιθίου Γιάννη Ανδρουλάκη, και του Δημάρχου Αντώνιου Ζερβού. Ανάμεσα στα θέματα, που ετέθησαν ήταν η αποκατάσταση του μώλου, η δυνατότητα επέκτασης του λιμενοβραχίονα, αλλά και η μελέτη του φωτισμού ανάδειξης της νησίδας.
Στην αυτοψία που διενήργησε η Υπουργός μαζί με τους αρμόδιους υπηρεσιακούς παράγοντες στην Σπιναλόγκα, εξέτασε ένα σχέδιο ολοκληρωμένης διαχείρισης του χώρου, με συγκεκριμένες χρήσεις των κτηρίων στη βάση μιας βιώσιμης αναπτυξιακής αξιοποίησης. Εξετάστηκε, επίσης, η πρόταση προσβασιμότητας για τα εμποδιζόμενα άτομα στον χώρο του Λεπροκομείου και του Νοσοκομείου.
Το λεπροκομείο στη Σπιναλόγκα έκλεισε το 1957
