Εικόνες των ηρώων της τραγωδίας του Σοφοκλή που γεννιούνται στην σκηνή και φέγγουν σαν εικονοστάσια. Το κοινό καθισμένο στη σκηνή του θεάτρου. Και ο Μιχάλης Σαράντης, μια φωνή, ένα σώμα, για όλους τους ρόλους του Αίαντα, σε ένα υποκριτικό και συναισθηματικό roller coaster. Ή αλλιώς, σε ένα ανεπιτήδευτο masterclass ερμηνείας.
Είχαν στα χέρια τους ένα αριστουργηματικό έργο, ένα βουνό, τον Αίαντα του Σοφοκλή. Και αντί να το ακουμπήσουν με την προκάτ αίγλη μίας τέτοιας τραγωδίας, αποφάσισαν να στραφούν στον γυμνό μινιμαλισμό. Μόνο με τα απαραίτητα, προκειμένου να αφήσουν να αναδυθεί αδιαμεσολάβητα -χωρίς παραπετάσματα καπνού ή εύκολα επιφωνήματα- το κείμενο, στη νοτισμένη μετάφραση του Νίκου Παναγιωτόπουλου. Νοτισμένη από τον ιδρώτα αγωνίας, τρέλας, φόβου, απόγνωσης των ηρώων της τραγωδίας, όπως πέρασαν μπροστά από τα μάτια των θεατών, χωρίς να αλλάζουν μορφή και φωνή, αλλά απολύτως διακριτά μεταξύ τους.
Ο Μιχάλης Σαράντης έγινε για 80 λεπτά κάθε ένας από τους ήρωες στην τραγωδία «Αίας» του Σοφοκλή, σωματοποίησε τον μύθο, σωματοποίησε το κείμενο και εκτινάχθηκε μπροστά στα μάτια του θεατή από την παραφροσύνη του παραπλανημένου από τη θεά Αθηνά ήρωα, στην απόγνωση της αποκάλυψης, στην ντροπή, στην αυτοκτονία, στο νταηλίκι του Μενέλαου, τη ναρκισσιστική σκληρότητα του Αγαμέμνονα, τον δαιμονικά σοφό Οδυσσέα, την ψυχρή υπεροχή της θεάς Αθηνάς... Το κοινό κάθισε πάνω στη σκηνή του θεάτρου Βεάκη, μπροστά από έναν μεγάλο πάγκο εργασίας όπου καθ’ όλη τη διάρκεια της παράστασης ο εικαστικός Απόστολος Χαντζαράς με πυρετικές κινήσεις πάνω στο γυαλί έδινε σάρκα, εικόνα στους ήρωες της τραγωδίας και στις αφηγήσεις του Σοφοκλή.
Μεγάλα κομμάτια χαρτιού με πρόσωπα ή σφαγιασμένα ζώα υψώνονταν στον αέρα, τα κρατούσε ο Σαράντης πριν τα αποθέσει στα ειδικά τελάρα με το εσωτερικό φως και μεταμορφωνόταν έτσι στον ήρωα που έφερε ως λόγο και σώμα εκείνη την στιγμή. Ηταν σαν τα έργα που δημιουργούσε ο Χαντζαράς να γίνονταν χνώτο, ανάσα που έμπαινε στο σώμα του Σαράντη για να γίνει ο Αίας, ο Τεύκρος, η Αθηνά, ο Μενέλαος, ο Αγαμέμνονας. Αυτά ήταν τα υλικά για τις διαρκείς μεταμορφώσεις του επί σκηνή. Με μαύρο τζιν, μαύρο τισέρτ ή γυμνός από τη μέση και πάνω, με τους προβολείς να τον κυκλώνουν τη στιγμή της έξαρσης, να υποχωρούν τη στιγμή της ομολογίας της ντροπής, του θρήνου, της απόσυρσης του σώματος. Να υποχωρούν για να γίνουν τα έργα του Χαντζαρά σαν κεριά σε μια μικρή εκκλησία. Να μεγαλώσουν τον ίσκιο του Αίαντα.
Ο Γιώργος Νανούρης σκηνοθέτησε αυτή την υβριδική παράσταση, καθοδηγώντας έναν ηθοποιό εγνωσμένης υποκριτικής δεινότητας και μιας σωματικότητας απολύτως ιδιοσυγκρασιακής, μιας σωματικότητας που αποτελεί ένα ακόμα αιχμηρό εργαλείο υποκριτικής. Είδαμε τον Μιχάλη Σαράντη πυρετικό, σε απόγνωση, σε έξαρση, παραληρηματικό, άλλοτε με μια βαθιά εσωτερικότητα σαν προσευχή, αιμάτινο (πίδακας αίματος η τέχνη) και ματωμένο, αμείλικτο, τρυφερό. Το roller coaster των διαφορετικών συναισθημάτων και των κορυφώσεών τους όπως διατρέχουν την τραγωδία του Σοφοκλή.
Τελικά ναι, έπρεπε το κοινό να κάθεται στη σκηνή, για να έχει ο Μιχάλης Σαράντης, όλη την αίθουσα, τον εξώστη, τη μισή σκηνή για να εκτιναχθεί. Τρέχοντας, έρποντας, κλαίγοντας, μοιρολογώντας, παλλόμενος ως Αίαντας. Αλλά και ως Τεύκρος, ο αδελφός του άριστου των Ελλήνων «τόσην ώρα αυτό σου λέω, κανένας δεν ήταν καλύτερος από αυτόν». Ενας μεγάλος ήλιος κάποια στιγμή, σαν από τα βάθη του χρόνου, ή σαν τον εκτυφλωτικό ήλιο του Olafur Elliason (The weather project, 2003) άρχισε να φέγγει έξω από την αίθουσα όσο ο ήρωας με την ασύντριφτη ασπίδα προχωρούσε προς τη σκηνή. Αλλοτε ένας φακός παρακολουθούσε τις νευρικές κινήσεις του Σαράντη στον εξώστη. Και όλη αυτή την ώρα ο Χαντζαράς υπήρξε συμμέτοχος και συνένοχος σε μια σχέση διαρκή με τους ήρωες της τραγωδίας, αλλά και με τον Μιχάλη Σαράντη στον τρόπο που έπαιρνε διαρκώς «ρεύμα» από τον εικαστικό, ή άπλωνε το χέρι για να τον αγγίξει στην πλάτη.
Η παράσταση ανεβαίνει κάθε Δευτέρα και Τρίτη στο Θεάτρο Βεάκη, ενώ από τις 17 ως τις 19 Ιανουαρίου θα παρουσιαστεί στο θέατρο Αυλαία στη Θεσσαλονίκη.
