Νομοσχέδιο για την κοινωνική αντιπαροχή σε αναξιοποιήτα ακίνητα του Δημοσίου παρουσίασε στο υπουργικό συμβούλιο η υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Σοφία Ζαχαράκη.
Το νομοσχέδιο προωθεί την ενίσχυση του θεσμού της κοινωνικής αντιπαροχής, με τον οποίο αξιοποιούνται ακίνητα του Δημοσίου που βρίσκονται σε αχρησία ή έχουν απαξιωθεί, για την κατασκευή κοινωνικών κατοικιών.
Παράλληλα, επιχειρείται να αυξηθεί το απόθεμα των οικονομικά προσιτών κατοικιών με την ενισχυμένη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα προσφέροντας κίνητρα και μηχανισμούς συνεργασίας. Πιο αναλυτικά, με το παρόν σχέδιο νόμου, επιδιώκεται η αναβάθμιση των ακινήτων αυτών σε σύγχρονα ενεργειακά και λειτουργικά κτίρια προκειμένου να δημιουργηθεί ένα απόθεμα κοινωνικών κατοικιών τα οποία θα προσφέρονται με αντικειμενικά κοινωνικά και οικονομικά κριτήρια σε στοχευμένες ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού.
Μέσω του θεσμού της κοινωνικής αντιπαροχής, όπως αναφέρεται από το υπουργείο, παρέχονται μηχανισμοί αξιοποίησης και σαφείς διαδικασίες, κίνητρα και δικλείδες ασφαλείας, ώστε χωρίς άμεση δημοσιονομική επιβάρυνση, να παρασχεθούν στη θέση τους σύγχρονα κτίρια και να αυξηθεί το απόθεμα οικονομικά προσιτών κατοικιών, ιδίως προς τους νέους και τις ευάλωτες ομάδες, που πλήττονται κυρίως από την αύξηση του στεγαστικού κόστους . Παράλληλα δημιουργείται ένα ευέλικτο πλαίσιο συνεργασίας Δημοσίου και ιδιωτών για την αξιοποίηση ακινήτων στην οποία πλέον μπορεί να περιλαμβάνεται όχι μόνον η ανέγερση αλλά η συντήρηση κτιρίων.
Οι αλλαγές που προωθεί το νομοσχέδιο που παρουσίασε η Σοφία Ζαχαράκη
Ειδικότερα, το προτεινόμενο σχέδιο νόμου, τροποποιεί τον ν.5006/2022 και εισάγει τις κάτωθι αλλαγές:
- Επεκτείνεται η έννοια της κοινωνικής αντιπαροχής, ώστε να καλύπτει όχι μόνο την ανέγερση νέων κτιρίων σε αδόμητα ακίνητα, αλλά και την ανακαίνιση ή επισκευή ήδη δομημένων χώρων.
- Θεσπίζεται ρητά η δυνατότητα ανάθεσης στον ανάδοχο της πλήρους διαχείρισης των κοινωνικών κατοικιών (εκμίσθωση, είσπραξη, συντήρηση) για προκαθορισμένη περίοδο.
- Προβλέπεται η μεταβίβαση «εξ αδιαιρέτου» ποσοστού επί του ακινήτου στον ανάδοχο, ενώ στην υφιστάμενη διάταξη ο ανάδοχος περιοριζόταν στη χρήση ή εκμετάλλευση κάποιων οριζοντίων ιδιοκτησιών.
- Δημιουργείται ηλεκτρονικό μητρώο στη Γενική Γραμματεία Δημογραφικής και Στεγαστικής Πολιτικής, με αναλυτική καταγραφή των διαδικασιών, διαγωνισμών και συμβάσεων, εξασφαλίζοντας διαφάνεια και καλύτερο έλεγχο.
- Ρυθμίζονται πιο αναλυτικά τα κριτήρια και η διαδικασία για την επιλογή δικαιούχων από τον ΟΠΕΚΑ, ενώ ενισχύονται οι ρήτρες για τη δυνατότητα "rent to own", αγοράς της κατοικίας μετά από συνεπή ενοικίαση (συγκεκριμένο χρονικό όριο και όροι συνέπειας).
- Αποσαφηνίζεται το ελάχιστο ποσοστό κοινωνικών κατοικιών (τουλάχιστον 30%), ενώ στην υφιστάμενη διάταξη αυτό βρισκόταν σε ένα εύρος (30% έως 60%), χωρίς λεπτομερή ρύθμιση των λοιπών όρων.
- Ορίζεται το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, ως κεντρικός φορέας, ο οποίος κατά τρόπο οριζόντιο θα υλοποιήσει την κυβερνητική στεγαστική πολιτική σε σχέση με την κοινωνική αντιπαροχή. Κατά την εισήγησή της στο Υπουργικό Συμβούλιο η Σοφία Ζαχαράκη τόνισε: «Η Κοινωνική Αντιπαροχή αναβαθμίζεται και ενισχύεται μέσω διατάξεων που προβλέπουν την καλύτερη αξιοποίηση εγκαταλελειμμένων δημοσίων ακινήτων, τη βελτίωση των κινήτρων για τους ιδιώτες επενδυτές και την εισαγωγή ευέλικτων μορφών μίσθωσης, αλλά και συνολικής διαχείρισης των αξιοποιούμενων ακινήτων. Μέσω του σχήματος "rent to own" θα δίνεται η δυνατότητα στον μισθωτή, μετά από μια περίοδο συνεννόησης και συνεπούς καταβολής μισθώματος, να γίνει τελικά ιδιοκτήτης του σπιτιού του. Με τον τρόπο αυτόν, όπου είναι εφικτό, μπορούμε να ανοίγουμε έναν βιώσιμο δρόμο ιδιοκατοίκησης, κυρίως για οικογένειες και νέους που, λόγω οικονομικών ή άλλων περιορισμών, θα δυσκολεύονταν να πάρουν δάνειο από μια τράπεζα». Και πρόσθεσε: «Αυτό το εγχείρημα, όμως, είναι ένα μόνο μέρος του ευρύτερου πλαισίου πολιτικής της κυβέρνησής μας. Όπως ήδη ξέρετε, προχωρά ταυτόχρονα το πρόγραμμα «Σπίτι μου ΙΙ», που εστιάζει επίσης στη στεγαστική ασφάλεια, συμπεριλαμβάνοντας κίνητρα και επιδοτήσεις για όσους θέλουν να αποκτήσουν στέγη, ειδικά στις νεότερες ηλικίες. Αντίστοιχα, δράσεις όπως το «Στέγαση και Εργασία» ή το «Κάλυψη» θωρακίζουν πιο στοχευμένες και σύντομες παρεμβάσεις για συμπολίτες μας που βρίσκονται σε ακόμα πιο επείγουσα κατάσταση στεγαστικής επισφάλειας».